Türkiye'nin tarihi eserlerini adeta yağmalayan define avcılarının sosyal medya hesaplarında kurdukları kapalı gruplar üzerinden örgütlendiği ortaya çıktı. Bu gruplarda birbirlerine danışan kaçak defineciler, buldukları tarihi eserleri bu hesaplar üzerinden satıyor, polisleri ifşa ediyor.
Hürriyet'ten Ömer Erbil'in Arkeofili'ye dayandırdığı habere göre, kaçak kazı yaparak Türkiye'nin tarihi eserlerini kaçıran define avcıları sosyal medya siteleri üzerinde kurduğu kapalı gruplarda örgütleniyor. Bu gruplarda çıkardıkları tarihi eserleri satan devine avcıları ayrıca birbirlerine danışmanlık da yapıyor.
İstanbul'da kaçar bir kazıda bulduğu tarihi eserin ne olduğunu öğrenmek için yardım isteyen bir define avcısı
Ayrıca tarihi eser satışları da yapılıyor
Bu kapalı gruplarda Yenikapı kazılarında çıkartılan sikkelerin bile satışa çıkartıldığı iddia edildi...
Arkeofili'nin hazırladığı 'Türkiye’nin Kültürel Mirası Yağmalanıyor, Haberiniz Var mı?' dosyasına göre, bu gruplarda satılan tarihi eserler arasında Yenikapı sikkeleri de bulunuyor. İstanbul Arkeoloji Müzeleri tarafından yapılan kazılarda çıkartılan sikkelerin satıcının eline nasıl geçtiği ise bilinmiyor.
Cezalar definecilere karşı yetersiz
Define avcıları iş üstünde yakalanırlar ya da çıkarılan eserler bir yerden bir yere nakledilirken kolluk güçleri tarafından tespit edilirse dava açılıyor. 2863 sayılı Kültür Varlıklarını Koruma Yasası çerçevesinde haklarında işlem yapılıyor. Oysa kültür varlıklarını bulmak için izin almadan kazı ya da sondaj yapmak suç. Bu kişiler 2 yıl ila 5 yıl arası hapis cezasına çarptırılıyor. Kazı ya da sondaj sit alanı, koruma kanunun belirttiği yerler dışında yapılıyor ise verilen ceza üçte bir oranında indiriliyor. Şayet bu kişiler buldukları kültür varlıklarını kaçırarak yurtdışına satıyor ise bu ceza iki kat daha fazla oluyor. Arkeologlar bu cezaların caydırıcı olmadığını söylüyor.
Dedektörle define aramak suç değil
Türkiye’de izinsiz definecilik suç sayılıyor. Kendi arazinizde bile olsa Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan izin almadığınız müddetçe kazı yapamazsınız. Ancak dedektörle define aramak suç olarak görülmüyor. 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nda belirtilen yerler dışında dedektör kullanmak yasal. Aramanın serbest, çıkarmanın yasak olması definecileri cesaretlendiriyor.
Türkiye yurtdışına kaçırılan eserlerin iadesi için son yıllarda büyük mücadele veriyor
Kültür varlıklarımızın geri getirilmesi için Dışişleri Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı büyük emek harcıyor. Sınırlarımız ötesindeki koleksiyonerlerin katalogları taranıyor, müzayedeler takip ediliyor. Anadolu kökenli olduğu bilimsel olarak ispat edilen eserlerin iadesi için önce diplomatik görüşmeler yapılıyor ve anlaşma sağlanamazsa davalar açılıyor. Bulunduğu ülkenin avukatlarına davaları takip etmesi için milyonlarca lira harcanıyor. İadesi sağlanan eserlerin nakli için sigorta ve transfer harcamaları yapıyor.