Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü'nün (UNESCO) Fransa'nın başkenti Paris'teki genel merkezinde düzenlenen konferansta, Türkiye'de bulunan dünyanın en eski gemi batığı tanıtıldı.
Konferansta, Antalya'da keşfedilen 3 bin 600 yıllık gemi batığına ilişkin video ve fotoğraflar eşliğinde bilgi verildi.
UNESCO Nezdindeki Türkiye Daimi Temsilcisi Büyükelçi Ahmet Altay Cengizer tarafından düzenlenen konferansa, Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi Uluslararası Sualtı Kültür Mirası Komisyonu (ICOMOS ICUCH) Genel Sekreteri Doç. Dr. Hakan Öniz, Sualtı Görüntüleme Yönetmeni Tahsin Ceylan, Türkiye Sualtı Arkeoloji Vakfı (TINA) Başkanı Oğuz Aydemir, UNESCO Sualtı Kültürel Mirasın Korunması Sorumlusu Ulrike Guerin ve çok sayıda konuk katıldı.
Milattan önce 1600'lü yıllara tarihlenen gemi batığı, yaklaşık bir ay önce Antalya açıklarında bulundu ve 'Batı Antalya Batığı' adı verildi.
'Batı Antalya Batığı, su altının Göbeklitepesi'
Antalya Valisi Münir Karaloğlu düzenlediği basın toplantısında, su altı arkeolojisi bakımından çığır açacağına inandığı yeni bir keşif yaptıklarını söyledi ve "Kazı çalışmalarına başlayacağımız Batı Antalya, su altının Göbeklitepesi'dir" dedi. Valiliğin verdiği bilgilere göre, 3 aşamalı uygulanan çalışmalarda batığın bilimsel fotoğraf ve filmleri çekildi, yayıldığı alanın derinlikleri ve fiziki özellikleri kayıt altına alındı.
Yürütülen çalışmalarda batığın yaklaşık 50 metre derinlikte olduğu ve en az 1500 kiloluk külçe bakır yükü bulunduğu kanıtlandı.
Bu külçeler yastığa benzediği için "yastık formlu" olarak sınıflandırılıyor. Bu, Prof. Dr. George Bass'ın "Tip 1" olarak adlandırdığı, dünyada bilinen ilk bakır külçe formunu oluşturuyor.
Batığın görülebilen yayılımından, geminin 12-14 metre boyunda, standart bir Tunç Çağı ticaret gemisi olduğu değerlendiriliyor.
Doç. Dr. Hakan Öniz ile araştırma ekibi tarafından keşfedilen batık, taşıdığı yük açısından da çok önemli. Batığın ana yükünün bakır külçeler olduğunu ifade eden Doç. Dr. Öniz, "Külçelerin tipolojisinden, bunun milattan önce 16. yüzyıla ait bir ticaret gemisi olduğu ortaya çıkıyor. Bu özellikleriyle bilimsel olarak dünyada su altı arkeolojisi kapsamında çığır açtı" dedi.
'Dünyada bilinen 'yastık formlu bakır külçe' sayısı sadece 5'
Dünyada bilinen "yastık formlu bakır külçe" sayısının sadece 5 olduğunu belirten Öniz şöyle devam etti:"Halen sergilenen yastık formlu bakır külçelerden biri New York Metropolitan Müzesi'nde, 4'ü ise Yunanistan'ın Atina kentindeki Milli Arkeoloji Müzesi'nde bulunuyor."
'Endüstri tarihinin en erken ürünleri arasında ilk sırada yer alıyor'
Doç. Dr. Öniz, keşfedilen batıkla birlikte bu sayının yükseldiğini söyledi ve ekledi: "Bu batıkta yastık formlu 74 bakır külçe bulunuyor. Yastık formlu bakır külçe sayısının, önümüzdeki günlerde başlayacak kazı çalışmaları sonunda artacağını tahmin ediyoruz. Ayrıca batıkta farklı formlu bakır külçeler de var. Bunlar, dünya endüstri tarihinin en erken ürünleri arasında ilk sırada yer alıyor."
Geminin Kıbrıs yönünden batıya doğru seyir halindeyken fırtınaya yakalanıp battığı düşünülüyor.
Bakır külçelerin Kıbrıs'taki madenlerden çıkartılıp M.Ö. 16 ya da 15'inci yüzyılda kalıba döküldüğünü düşündüklerini kaydeden Doç. Dr. Öniz, geminin Girit ya da Ege kıyılarındaki bir limana gitmek isterken fırtınaya yakalanarak battığının tahmin edildiğini söyledi.
Batı Antalya Batığı'nın keşfine dek dünyanın en eski batığı Kaş’ta bulunan Uluburun Batığı'ydı.
'Batı Antalya Batığı'nın keşfi bizi Uluburun Batığı'ndan 200 yıl daha geriye götürdü.