'Gece Kartalları' olarak isimlendirilen çarşı ve semt bekçilerine bahşedilen geniş yetkiler tartışma konusu olmaya devam ediyor. Son düzenleme ile bekçilerin mahallelerde 'namus bekçiliği' ya da 'etik polisliği' gibi görevler üstleneceğini söyleyen Avukat Cesim Aydınlık, düzenlemedeki ifadeler sebebiyle bekçilerin bekâr veya yalnız yaşamış kadınların evlerini gözetleyebileceğini de dile getirdi. Aydınlık, "lise mezunu, yaşam tecrübesi olmayan kişiler" dediği bekçilerin silah kullanım ve arama yetkilerinin de keyfi uygulamalara yol açabileceğini vurguladı.
Güvenlik ise bu iddiaların yalan yanlış olduğunu belirterek Avukat Cesim Parlak hakkında kabahat duyurusunda bulunulduğunu açıkladı.
Semt bekçilerinin yetkilerine ilişkin tartışmalar Meclis'te kabul edilen düzenleme ile daha da alevlendi.
Bekçilere hangi yetkiler verildi?
10 Haziran'da Meclis Genel Kurulu'nda kabul edilerek yasalaşan düzenlemeye tarafından bekçiler;Çarşı ve mahallelerde devriye gezebilecek, Kimlik sorabilecek, Kesin Olmayan durumlarda kişileri durdurup yine belirsizlik halinde kişilere müdahalede bulunabilecek, Tabanca ve şiddet kullanabilecek,Gösteri ve yürüyüşlere müdahale edebilecek.
Detaylar için
Bekçiye Tabanca Kullanım Yetkisine Meclis'ten Tasdik -"Namus bekçiliği veya ahlak polisliği gibi görevler üstenecekler"
İstanbul Barosu avukatlarından Cesim Aydınlık, Artıgerçek'e şunları söylemişti:
“Kanunun m. 6/1-d bendi uyarınca bekçilere tahsis bölgeleri içinde uyuşturucu madde imal edildiği, satıldığı veya kullanıldığından, kumar oynandığından ya da fuhuş yapıldığından şüphe edilen yerleri bağlı bulundukları genel kolluk birimlerine bildirme görev ve yetkisi verilmiştir. 'Fuhuş yapıldığından şüphe edilen yerler' şeklinde ifade edilen yerlerin soyutluğu nedeniyle bekçilerin mahallede her bekâr veya yalnız yaşayan kadının evini gözetleyebilmesinin önü açılmıştır.""Böyle keyfi bir uygulama sonucu doğuracak düzenleme nedeniyle mahallelerde huzurun, güvenin sağlanması amacı ile getirilen bekçiler mahalleye geleni gideni gözetleyecek, ‘namus bekçiliği’ veya ‘ahlak polisliği’ gibi görevler üsteneceklerdir”
"Düzenlemedeki belirsizlikler, keyfi uygulamalara yol açacak"
Av. Parlak, bekçilerinin önleyici ve koruyucu görev ve yetkilerinin de yasa ile düzenlendiğini kaydederek;
"Söz konusu maddenin 1 fıkrasının ç bendi; kamu düzenini bozacak mahiyetteki gösteri, yürüyüş ve karışıklıkların önlenmesi amacıyla bekçilere önleyici tedbir alma yetkisi vermektedir. İşbu bentte belirtilen eylemlerin gerçekleştirilirken hangi durumun ‘kamu düzenini bozacak mahiyette’ olacağı ve hangi durumların ‘karışıklık’ teşkil edeceği de belirsizdir. Kanunda düzenlenen bu durum da bekçilerin keyfi uygulamalarına yol açabilecek bir düzenlemedir. Yine aynı maddenin g bendinde bekçilere halkın sükûn ve istirahatini bozanları ve başkalarını rahatsız edenleri engellemek görevinin tevdi edildiği görülmekte olup bu düzenlemedeki ‘engellemek’ sözcüğünün ne tür tedbirleri içerebileceği de belirsiz ve keyfi uygulamaya yol açabilecek niteliktedir" dedi.
"Eğitim seviyeleri yetersiz"
Yasal düzenlemenin kritik düzenlemelerinden birinin, bekçilere zor ve silah kullanma yetkisinin verilmesi olduğunu hatırlatan Av. Parlak, şunları kaydetti:
"Bekçilerin eğitim seviyeleri, deneyimleri ve yalnızca 3 aylık bir eğitim süreci geçirecekleri göz önüne alındığında verilen bu yetkiler keyfilik, aşırılık ve kamu gücünün kötüye kullanılması sonucunu doğurabilecektir. Çarşı ve mahalle bekçilerinin getirilme amacının nüfusun artması, alanların genişlemesi sonucu insanların mahallelerinde güvende hissetmesi olduğu unutulmamalıdır. Bekçilere böylesine keyfiliğe açık yetkiler verilmesi, kolluğun yapacağı hak ihlallerinin önünü açmıştır.”
"Silah kullanma yetkisi yargısız infazlara, aşırı ve gereksiz güç kullanımına davetiye çıkarıyor"
"Yardımcı kolluk rolünde olan bekçilerin, asli kolluk personeli olan polis ile aynı yetkilerle donatılması zaman içinde birçok insan hak ve özgürlüklerinin ihlali ve keyfilik sonucunu doğuracaktır" uyarısı yapan Av. Parlak;
"Özellikle yardımcı kolluk rolündeki bekçilere silah kullanma yetkisi verilmiş olması; yeni yargısız infazlara, aşırı ve gereksiz güç kullanımına açıkça davetiye çıkarmaktadır. Kanundaki birçok düzenleme yukarıda da ayrıntılı değindiğimiz üzere; hukuki belirlilikten uzak ve keyfi durumlar yaratmaya elverişlidir. Bekçilere bu yetkilerin verilmesi insanların mahallelerinde güven içinde hissetmesine değil, evlerinde mahallelerinde dahi baskı altında hissetmelerine neden olacaktır” dedi. Av. Parlak, düzenleme ile bekçilere kişi ve araçları durdurup kimlik sorabileceğini kaydederek “Çarşı ve mahalle bekçisinin, 7245 Sayılı Kanunun m. 7/1-a’da düzenlenen ve durdurma yetkisini kullanabileceği bir durum olarak düzenlenen ‘bir suç veya kabahatin işlenmesini önlemek’ ölçüsü de belirsiz olup, bekçinin suç veya kabahatin işleneceğini hangi ölçüye göre saptayacağı da öngörülemezdir” diye konuştu.
"Arama yetkisi Anayasa'ya aykırı"
Av. Parlak, bekçilere verilen ‘arama yetkisi’nin ise Anayasa’ya aykırı olduğunu belirterek;
"Önceden hakim kararı veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunla yetkili kılınan yetkili merciin önceden yazılı emri olmadıkça, düzenlemede sayılan özel sınırlama sebeplerinden birisine dayanılarak, kişinin üstünde veya aracında kaba arama, sıvazlama veya yoklama yapılması Anayasa’ya aykırı olacaktır” dedi.
Emniyet'ten suç duyurusu: Asılsız, mesnetsiz...
19.06.2020 tarihinde sosyal medya platformlarında ve basın yayın kuruluşlarınca “Bekçiler bekar veya yalnız yaşayan kadınların evlerini gözetleme yetkisine sahip oldu" şeklinde yapılan paylaşımlara ilişkin açıklamaya gerek duyulmuştur;Bilgi için; https://t.co/CKrLgtf6mN pic.twitter.com/sF4R2UfjUI— Türk Polis Teşkilatı (@EmniyetGM) 20 Haziran 2020Emniyet'in açıklamada şu ifadeler yer aldı:
"Teşkilatımızı karalamaya yönelik gerçek dışı iddiaların yer aldığı haber sitesi yetkilileri ve bu iddiaları dile getiren avukat hakkında, teşkilatımız ve görevlilerimiz aleyhine ağır, rencide edici ve halkımızın güvenlik kuvvetlerine duyduğu güveni sarsmaya yönelik yalan yanlış, mesnetsiz, yalan ve iftiralar içeren ithamlarda bulunmalarından nedeniyle adli makamlara kabahat duyurusunda bulunulmuştur."