Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı Öğretim üyesi ve Türk Toraks Radyolojisi Derneği Başkanı Prof. Dr. Recep Savaş, corona virüsü salgınında olgu tespitinde başvurulan akciğer tomografisi tamamen Türkiye’de adeta bir tarama testi yapılmış olduğunu söyledi.
Akciğer kanseri teşhisinde tomografinin yanında patolojik bulgular da ağırlık taşıyor. Ama Sağlık Bakanlığı, corona virüsü tespiti için yapılan akciğer tomografileri sonucu ‘kesin olmayan akciğer kanseri’ vakası oranını hemen şimdi paylaşmadı. Oysa bu süreçte sayısı net bilinmemekle birlikte 600-700 bin kişiye akciğer tomografisi çekildiği varsayım edildiğini belirten Prof. Savaş, bu taramaların akciğer kanserinden ölümlerde manâlı bir etkisi olacağını söylüyor.
Taramaların akciğer kanserinde erken teşhise, erken teşhisin ise ölümlerde yüzde 20 oranında azalmaya sebep olabileceğini bildiren Türk Akciğer Kanseri Derneği Üyesi Prof. Savaş, hastaların geriye dönük incelenmesi gerektiğini vurguladı.
İşte Prof. Savaş’ın aktardıkları:
TÜRKİYE’DE COVID-19 TANISI NASIL KONUYOR?
•Hastalar ya tipik öksürük, solunum güçlüğü, boğaz ağrısı gibi şikayetlerle veya bu hastalığa sahip kişilerle yakın bağlantı sebebiyle acil servislere ve hastanelere başvurmaktalar.
•Kısa bir sorgulama sonrası, onlara PCR denen ağız ve burun sürüntü örneği ve akciğer tomografisi istenmekte.
•PCR testi hastalığın birincil günlerinde 24-36 saatte sonuçlanmakta idi daha sonraları hızlanarak 6-8 saatte sonuçlanmaya başladı. Fakat test, şikayetler başladıktan 3-4 gün sonradan pozitiflik kazanabilmekte (yani rahatsızlık varken test olumsuz çıkıyor ve hastalık yokmuş gibi görülebiliyor).
•Akciğer Bilgisayarlı tomografisi (BT) saniyeler içinde çekilmekte ve radyoloji hekimlerince anında raporlanıp sonuçlanmaktadır.
•BT'de birincil 24-48 saat alışılagelmiş olabilmekle birlikte yüksek hassasiyetle tanıyı güçlendirmekte kullanıldı.
600-700 BİN KİŞİYE AKCİĞER TOMOGRAFİSİ ÇEKİLDİ
•Bugün itibari ile 1.5 milyona yakın PCR testi yapıldı.
•Bütün Türkiye'de sayısı net bilinmemekle birlikte 600-700 bin kişiye akciğer tomografisi çekildiği tahmin ediliyor.
•Türkiye'de BT çekilen hasta yaş grubu 25-80 arası
•Doğrusu sigara içen, ailede kanser öyküsü olan kişiler tehlikeli kabul edilip -Amerika ilk kez elde etmek üzere bir takım ülkelerde- akciğer kanserini erken tutmak için tomografi ile hastalar taranıyor yani bu amaçla BT çekiliyor.
•Şu an bizim elimizde COVID-19 nedeniyle tarama üretilmiş 600-700 bin insan mevcut.
AKCİĞER KANSERİNDE BT TARAMANIN NE FAYDASI VAR ?
•Ölüm riskini azaltır.
•Bizler erken faz akciğer kanserini fazla az yakalayabiliyoruz. Çoğunlukla evre 3 veya 4 denilen son dönem kanserler karşımıza çıkıyor. Çünkü erken dönem kanser, hastalarda önemli bir bulgu-şikayet oluşturmuyor.
•Son dönem yani safha 4 akciğer kanserinin 5 takvim hayat şansı sıradan yüzde 5, yani yüzde 95 hastalar bir yıl içinde ölmekte.
•Hastaları uzun süre yaşatabilme anca erken kanser yakalamakla muhtemel
•Bizler bu BT'lerde kanser düşündüren ve 1cm den büyük nodül denilen yapılar gördük.
DÜNYADA AKCİĞER KANSERİ İÇİN YAPILAN BT TARAMA ÇALIŞMALARI NE DİYOR?
•Nodül saptanması : Tarama ile Erken evre (Aşama 1a) iki kat daha fazla
•Akciğer kanseri vefat oranını yüzde 20 azaltmakta
•Taranan 3-4/1000 kişide akciğer kanseri nedeniyle ölümde mutlak risk azalması
BT TARAMA NE ANLAMA GELİYOR?
•Erken yaşta ve erken dönemde akciğer kanseri yakalanabiliyor.
•Bu akciğer kanseri nedeniyle ölümleri en az yüzde 20 azaltıyor.
NELER YAPILABİLİR?
•Şu an Türkiye'de erken akciğer kanseri saptama amaçlı 600-700 bin kişinin BT'leri incelenebilir.
•Sıhhat Bakanlığı ve Türk Toraks Radyolojisi Derneği ya da Türk Radyoloji Derneği aralarında yapılacak bir protokol ile bu hastalar geriye doğru dönük değerlendirilip:
– Erken kanser hastalarını saptayabiliriz.
– Türkiye'de akciğer kanserinin genç yaş gruplarındaki sıklığını belirleyebiliriz.