Eğer gözlerinizin rengi mavi ise, olasılıkla dünya üzerindeki tüm mavi gözlü insanlarla bağınız var. Bugün dünyada yaşayan mavi gözlü her insanın, olasılıkla bundan 10.000 sene önce yaşamış iki taraflı bir atası var. Fakat dünya üzerinde hiç kimse 10.000 sene önce mavi göze sahip değildi. Dünyadaki cümbür cemaat kahverengi gözlere sahipti. Ardından 6.000 ila 10.000 yıl önce, Karadeniz dolaylarında bir birey, göz renginde küçük bir gen mutasyonu geçirdi. Bu dönüşüm ile insan ırkında tanıdık ilk mavi gözlü birey oldu. Araştırmacılar kuşkusuz bugün ilk mavi gözlü insanın kim olduğunu bilmiyor.
Göz renginin mavi olduğu bilinen en eski insan, Kuzey İspanya'da yer alan 7000 yaşında bir iskeletti. İskelet üstünde yapılan kalıtımsal analizleri, gözlerinin mavi olduğunu ortaya koydu.
MAVİ GÖZ NASIL ORTAYA ÇIKTI?
İlk başlarda hangi özelliklerin mavi gözün gelişmesine neden olduğunu merak ediyor olabilirsiniz. Ve gerçekte mavi göz bu kadar nadirse, nasıl zamanla bu değin çok insan mavi gözlü oldu? Göz rengi melanin adı verilen bir pigmente bağlıdır. Gözün renkli kısmındaki melanin pigmentini düzenleyen genin adı ise OCA2'dir. Mavi göze sebep olan dönüşüm, OCA2 genini etkiledi. Bu da OCA2 geninin melanin pigmenti üretmesine ve göz renginin maviye dönmesine sebep olan genetik değişimi tetikledi.
Bir çalışmaya kadar araştırmacılar, mavi gözlü insanların %99.5'inin DNA'larındaki aynı yerde benzer mutasyona uğramış geni servet aldıklarını buldular. Mavi gözler hakkında şaşırtıcı bir başka gerçekte, doğrusu yalnızca mavi olmadıkları. Gözün renkli kısmına iris adı verilir. İriste ne değin fazla melanin varsa, göz rengi pek koyu olur. Mavi gözlülerin irislerinde küçük parçacıklar vardır. Bu minik parçacıklar Tyndall Efekt'e sebep olur. Ufak parçacıklar, ışığın mavi dalga boylarını atomosfere geri yayar. Tyndall Efekt'inin bir sonucu olarak, ortaya mavi renk çıkar. Bu şart tıpatıp ışığın gökyüzünde yansıması ile gökyüzünün mavi görünmesine sebep olmasına aynı. Mavi gözler renklerini giren çıkan ışıktan aldığından, ışığın durumuna tabi olarak farklı renklerde görünebilir. Bu koşul da tıpatıp renkli gözlü birinin "Mavi giydiğimde gözlerim mavi oluyor, yeşil giydiğimde yeşil görünüyor" demesine benzer.
SOĞUK İKLİM-COĞRAFYA VE MAVİ GÖZ İLİŞKİSİ
Gözlerin mavi olmasıyla ilgili bir diğer kuram de mavi gözlülerin soğuk iklimlerde ayrıcalıklı olmaları. Düşük melanin seviyeleri, güneşten daha pozitif D vitamini absorbe etmeyi sağlar. Mavi gözlü insanlar oldukça nadir olsa da, günümüzde Avrupalı insanların %20 ila %40'ı mavi gözlüdür.
Mavi gözün tek bir kişiden dünyaya bu kadar yayılabilmesiyle ilgili bir başka teori de, mavi gözlerin insanlarca albenili bulunması. Mavi gözlü insanların daha kolay benzeyen buldukları ve genetiklerini aktarma fırsatı elde ettiklerine inanılıyor. Bunlar yalnızca kuram ve inanış. Bilimsel olarak kanıtlanmış veri yok.
