Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD) Türkiye ekonomisi ve toplumunun dijitalleşme durumunu inceleyen "Türkiye'nin Dijitalleşme Endeksi Raporu"nu bilişim sektörünün temsilcileri ve Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Mehmet Fatih Kacır'ın da katıldığı bir toplantıda kamuoyuyla paylaştı. Özel sektör ve millet temsilcilerinin görüşleri, iş dünyası mensupları tarafından doldurulan anketler ve 139 ülkeden alınan verilerin analiz edilmesiyle oluşturulan rapor, mutasyon, ekosistem, yeterlilik, başvuru formu almak üzere dört başlıca bileşen ve 10 bambaşka boyutta Türkiye'nin Dijital Dönüşüm Endeksi'ni ortaya koyuyor.
Türkiye'nin dijital değişim notu
Her yıl tekrarlanacak olan bu endeks çalışması, Türkiye ekonomisinin ve toplumun dijital dönüşümün hangi noktasında olduğunu, Türkiye'nin dijital mutasyon performansını, performansı olumsuz etkileyen faktörleri ve performansı desteklemek için yapılması gerekenleri ortaya koyuyor.
Raporda, Türkiye'nin Dijital Değişim Endeksi 2019'da 2,94, 2020'de ise 3,06 olarak hesaplanıyor. 1 ile 5 aralarında bir puanlamanın yapıldığı değerlendirmede Türkiye'nin notu "ortalama" olarak tanımlanıyor. 2019'dan 2020'ye bir iyileşmenin olduğuna uyarı çeken TÜBİSAD Idare Heyeti Başkanı K. Erman Karaca, "Bilgi ve İletişim Teknolojileri alanında yaşanan gelişmelerin, ekonomik ve sosyal hayatın tüm alanlarında kayda değer dönüşümlere yol açtığını hepimiz gözlemliyoruz. Bunun şayet de en çarpıcı göstergesi, bütün dünyayla birlikte yaşadığımız COVID-19 salgını süreci oldu. Salgınla mücadelede ve eğitimden ekonomiye hayatın alışılmış akışının devam ettirilmesinde data ve irtibat teknolojileri fazla kayda değer roller oynadı. Türkiye'nin data ve irtibat teknolojileri açısından durumuna baktığımızda, çoğu ülkenin ilerisinde olsa d, en önde giden ülkelerle aralarında epey uzaklık olduğunu görüyoruz. Türkiye'nin bu sıradan performansını birazcık da ayrıntıda incelersek, ülke içinde yeni teknolojilerden kullanma kapasitesinin bölgelere, sektörlere ve işyeri tiplerine tarafından büyük farklılıklar gösterdiğini görüyoruz" diye konuştu.
"Türkiye'nin ciddi bir teknolojik hücum paketine ihtiyacı var"
Karaca "Hesaplı ve toplumsal hayatın normale dönmesinde en büyük etmen teknoloji olacak. Salgın sonrası idareli uyum teknolojinin kullanımına eskisinden fazla daha emrindeki olacak. Salgının ekonomimizde yaratmış olduğu tahribatın telafisinde para ve maliye politikaları değin teknoloji politikaları da önemli olacak. Bugünlerde Türkiye'nin ciddi bir teknolojik atak paketi açıklaması ile;
İlk etki olarak, finansal piyasalara fazla olumlu bir mesaj verilmiş olacak. Bu yolla yatırımcı güveninin oluşmasında kayda değer bir hamle yapılmış olacak. İkinci olarak, böyle bir paket, salgında kuvvet duruma düşmüş olan KOBİ'lerimizin ve esnafımızın yaralarını sarmakta kayda değer olacak. Üçüncü olarak, teknoloji hamlesi, ülkemizi salgın ardından tez ayağa kaldıracak; keza ekonomik keza toplumsal hayatın normale dönmesini hızlandıracak. Dördüncü olarak, dijital teçhizat ve yazılım altyapısının güçlendirilmesi keza ekonomik ayrıca de sağlık durumu sistemini güçlendirerek, salgının baştan başlaması gibi istenmeyen durumlar karşısında bünyemizi kuvvetlendirecek.Salgının yol açtığı zararın atlatılmasında veri ve irtibat teknolojileri anahtar rolü oynayacağına kadar, bu alandaki performans açığımızı en kısa sürede kapatma gayretinde olmamız gerektiği apaçık. Açıkladığımız bu endeksin, Türkiye'nin dijitalleşme performansına kayda değer katkıları olmasını diliyorum." dedi.
Toplantının Panel kısmında konuşma yapan TÜBİSAD Idare Heyeti Üyesi Mehmet Ali Akarca "Türkiye'de bireylerin günde sıradan üç saatlerini internet ve sosyal medyada geçirdikleri bir 'bireysel dijital tüketim' toplumunda yaşıyoruz. Bireyselde de data teknolojilerini aygıt veya sosyal medya kullanımının dışına taşıyarak; is¸ modellerinde, girişimcilik ekosisteminde dijital teknolojilerin getirdiği yenilikleri hayata geçiren, ekonomide katma değer yaratan, 'bireysel dijital üreticilere' geçiş¸ sürecini desteklemeliyiz" dedi. Akarca ayrıca ülke nüfusunun yüzde 66'sının e-Devlet Kapısı'nda sunulan 5 bin 180 hizmeti kullandığına ve 2023 de bu yüzdenin 80'e ulaşmasının hedeflendiğini belirterek "Bu, gelecek üç¸ yıl içinde yaklaşık olarak erişkin olan tüm bireylerin dijital hizmetleri kullanacağını gösteriyor. Sosyal güvenlik hizmet dökümünden, dava dosyası, vergi borcu, tapu bilgileri sorgulamaya değin gündelik hayatımızı kolaylaştıran birçok dijital hizmete e-Devlet'ten ulaşabiliyoruz. Bu da bizlere gösteriyor ancak millet kurumlarımızda çoğu başarılı ve dünyaya misal olacak tatbik hayata geçiyor. Ülkemizin bilhassa e-Devlet hizmetlerinde kat ettiği ilerleme ve teknoloji kullanımındaki kabiliyeti dünya standartlarındadır. Ülkemizde millet kurumlarının dijital dönüşümü takdire değerdir. Özel kurumlar ilk kez elde etmek üzere dijitalleşmede kamuyu yakalamamız gerekiyor" dedi.
Panelde söz bölge TÜBİSAD Idare Heyeti Üyesi Serdar Urçar da "Türkiye ekonomisi için asıl kritik olan geleneksel ve başarılı şirketlerin dijital dönüşümü başarabilmeleridir. Ana omurga dönüşemezse, dijital bir ekonomi olabilmemiz ve global rekabette adalet ettiğimiz noktaya gelebilmemiz olanaksız. Madalyonun değişik yüzünde de startup ekosistemi var. Büyük bir çabuk dijital doğanların sayısını artırmalı ve başarılı olma şanslarını artıracak iklimi oluşturmalıyız. peyderpey başarılı global girişimler doğuracak bir teknoloji ekosistemini oluşturmak, ülke olarak en stratejik hedeflerimizden biri olmalıdır. Son olarak da bütün bu dijital değişim hamlesini bir teknoloji inisiyatifi olarak görme yanlışlığına düşmemeliyiz. Bu stratejik dönüşümün odağında insan var. Dijital okuryazarlık ve yetkinlik artışı, en manâlı hedeflerimizden biri olmalı, eğitim ve öğretim politikalarımızı buna tarafından güncellemeliyiz" dedi.
Raporu hazırlayan ve sunan Namık Kemal Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ümit İzmen salgın sonrası dünyada Türkiye'nin önüne açılan yeni fırsatlardan yararlanabilmesi için dijital değişim konusunda çabuk uzaklık alması gerektiğine uyarı çekti. İzmen, Türkiye'nin Dijital Dönüşümü için raporda öne meydana çıkan kısıtlar ve çözüm önerileri hakkında aşağıdaki açıklamalarda bulundu:
Veri ve İletişim Teknolojilerine Yönelik Vizyon İhtiyacı: Firmaların %48'i, ayrıca kamuda keza de özel sektördeki vizyon eksikliğini en kayda değer 5 kısıttan biri olarak görmektedir. Devletin bu konuda farkındalığın olması tatmin edici yok. Bütün toplum olarak bu sürece hazırlanmış olmak gerekiyor.
Öneriler:
Dijital dönüşümün gerekliliğinin en üstteki düzeyde sahiplenilmesi ve dijitalleşme politikalarının sadece ulus yok tüm ülke için tasarlanması Düzenlemelerin milletlerarası standartlara ahenkli olması Düzenlemelerin sektörel farklılıklar dikkate alınarak oluşturulması Halk kurum ve kuruluşlarının projelerinde bir tamlık içerisinde hareket etmesi İnternete erişim konusunda muhtemel olduğunca özgürlükçü bir teşebbüs benimsenmesi
Girişimci Ekosisteminin Geliştirilmesi: Sektörün %33'ü girişimci ekosistemin gelişkin olmayışını dijitalleşmenin önündeki önemli kısıtlardan biri olarak görmektedir.
Öneriler:
Altyapının İyileştirilmesi: Fiber altyapının gelişmesi tüm ekonomiyi dönüştürecektir
Öneriler:
Devletin müşterek altyapılar konusunda kolaylaştırıcı ve hızlandırıcı bir rol oynaması Öbür bakanlıklara tabi ulus kurumlarının altyapılar imkanlarının optimize edilmesi Data gizleme ve işleme maliyetlerinin düşürülmesi için firmaların platformlar aracılığıyla hareket etmesinin sağlanması Altyapının geliştirilebilmesi için rekabet ortamının iyileştirmesi
Nitelikli İşgücü Kaynağının Geliştirilmesi: Firmaların %73'ü kaliteli işgücü eksikliğini en kayda değer beş kısıttan biri olarak görmektedir
Öneriler:
Dijital okuryazarlığı artırmaya yönelik çalışmaların yapılması Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın dijital yetkinliklerin geliştirilmesi, üniversite-sanayi işbirliği, Ar-Ge ve TÜBİTAK destekleri çerçevesinde yürüttüğü etkinlikler siklet kazanmaktadır Eğitim ve insan kaynağı iyileştirmelerinin sadece Türkiye'nin yok bölgenin de ihtiyaçları göz önünde bulundurularak yapılması Lise ve üniversitelerde müfredatın sektörün ihtiyaçları dikkate alınarak değiştirilmesi, güncellenmesi ve yeni programların açılması BİT alanında bayan istihdamının özendirme edilmesi Dijital yetkinlikleri yüksek kişilerin ülkede kalmasını sağlayacak ve yurtdışından insan kaynağını çekecek aidat ve göç politikalarının geliştirilmesi
Ekonomik ve Toplumsal Dönüşümün Sağlanması: Son yıllarda yaşanan hesaplı zorluklar, özellikle TL'nin değerindeki düşüş teknoloji yatırımları üstünde olumsuz etki yaratmıştır. Salgının firmalar üzerinde yarattığı finansman baskısı, teknoloji yatırımlarının istense de ertelenmesine neden olabilecektir.
Öneriler:
Farklı sektörlerin ihtiyaçları ve öncelikleri farklı olsa da öncelikli olarak makro çerçevenin iyileşmesi ve rekabet ortamının sağlanması Yerli tedarikçileri desteklemek ve dijital dönüşümü tez yapmak seçenekleri aralarında her iki alanda da eş zamanlı hareket etme ihtiyacı Data ölçeğinin büyütülmesi ve ağ etkisinden muamele etmek için şirketleri bir araya getiren modellerin geliştirilmesi Dijital değişim ile tüketim kalıpları, alışkanlıkları ve biçimleri değişmektedir. Dijital ürünlere istek için dijital okur yazarlığın yaygınlaştırılması Tüm toplumu kucaklayacak detaylı bir eğitim ve farkındalık seferberliği başlatılması Bu seferberlikte Sivil Toplum Örgütlerine de önemli görevler düşmektedir.
KOBi'lerde Dijital Dönüşüm Süreçlerinin Desteklenmesi: Dijital dönüşümün olumlu etkileri değin tahripkâr etkilerinin de en yoğun hissedileceği kesim KOBİ'lerdir.
