Fırat Üniversitesi önderliğinde Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sinop Üniversitesi ve Trabzon Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü tarafından ortaklaşa yürütülen TÜBİTAK 1001 araştırma projesi zarfında Karadeniz'den salyangoz örnekleri toplandı. TUBİTAK 1001 projesi altında desteklenen proje, Fırat Üniversitesi, Sinop Üniversitesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi ve Trabzon Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü ile ortaklaşa yürütülüyor. Projenin amacı deniz salyangozlarında başta mikro yaş tayinleri yapılarak bu konudaki eksiklikler giderilmeye çalışılması. 2020 Ocak ayından itibaren örneklerin toplanmasına başlanan projenin 5. ayında Samsun'a gelen Fırat Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nuri Başusta ve Karadeniz Teknik Üniversitesi Deniz Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kadir Seyhan, Karadeniz Deniz Salyangoz Avcılığı Dernek Başkanı Serbülent Yetim ile birlikte tekneyle Karadeniz'e açılarak salyangoz avladılar. Avlanan salyangozlar paketlenerek Elazığ'a götürülerek Fırat Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi laboratuvarında salyangozların ayrıca büyüme performanslarına bakılacak hem de üremeleriyle ilgili dönemleri saptama edilecek.
"Genetiğini çalışıyoruz"
Prof. Dr. Kadir Seyhan, "Bu uzaktan denizlerden gelen kabuklu deniz hayvanı. 10 senelerdir Karadeniz'de. Çoğu yerde deniz ekosistemine karşısında hasar verecek bir kabuklu. Fazla da araştırmalar yapıldı. Ekosistemde zararlarıyla birlikte küçük ölçekli Karadeniz'deki ufak balıkçılarımızın geçim kaynağını oluşturan bir deniz ürünü oldu. Hal böyle olunca yapacağınız veya geliştireceğiniz idare stratejisi ayrıca denizin ekosistemine en az düzeyde zarar verecek, mümkünse hiç vermeyecek. Hem de Karadeniz'deki salyangoz balıkçısının idareli gelirini optimum düzeyde tutacak bir taktik elde etmek zorunda. Bunun yanında ekosisteme vereceği zarar noktasında da çalışmalarımız var. Genetiğini çalışıyoruz. Deniz salyangozlarının kirlilikle ilgili, bünyesinde ağır metal bulunup bulunmadığı ile ilgili araştırmalar yapıyoruz. Karadeniz'deki öbür lokasyonlarda büyümelerine bakacağız" dedi.
"Balıkçılık yönetimi açısından bazı veriler elde edeceğiz"
Prof. Dr. Nuri Başusta ise, “TÜBİTAK 1001 araştırma projesi için buradayız. 3 üniversite ve 1 araştırma enstitüsü. Samsun ve Trabzon'dan deniz salyangozu örnekleri alıyoruz. Bunlarla ilgili mikro yaş tayini yerine getirmek suretiyle balıkçılık yönetimi konusunda temel veriler elde etmeye çalışıyoruz. Bu suretiyle balıkçılarımıza bir yönetim planı hazırlayacağız. Bunun içinde yaklaşık 1 yıllık bir örnekleme çalışmamız var. Bu 5. ayımız. Şu belli başlı kadar da fire vermeden devam ettik. Denize açıldık yarım saat algarinayla deniz salyangozları avladık. Bunları paketledik, acilen Elazığ'a götüreceğiz. Fırat Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesinde laboratuvarında bunların keza çoğaltma performanslarına bakacağız keza de üremeleriyle ilgili dönemlerini saptama edeceğiz. Bunla ilgili de tekrar bir yüksek lisans tezimiz var. Daha önce yapılan çalışmalarda bu türün ağustos ayında ürediği ile ilgili bir takım bilgiler vardı. Şimdi baktığımız zaman 19 Şubat'tan itibaren kapsüllü, yumurtalı bireylere rastladık. hemen şimdi de gördük bir takım deniz salyangozlarda benzer kapsüller söz konusu. Dolayısıyla bunların üreme dönemlerini saptama edeceğiz. Bir veya birden fazla üreme dönemi var mı, onlara bakacağız. dahası bunlara mikro yaş tayini yaparak çoğalma performanslarına bakacağız. Hangi irtifa durumunda avlanır duruma eriştiği konusuna tarafsızlık getireceğiz. Dolayısıyla balıkçılık yönetimi açısından bazı veriler elde edeceğiz. Yaptığımız çalışma mikro yaş tayını acilen Avrupa'da Akdeniz ülkelerinde yapılmayan bir egzersiz. İki ülkede Kanada ve Amerika'da yapılan bir çalışma var. başkaca daha yeni İngiltere'ye geldi. Lakin biz bunu yapmayı başardık. Dolayısıyla böyle bir TÜBİTAK projesi kabul edildi. Fazla yeni tekniklerle bunların yaş tayinleri bakarak bunların artma sezonlarına bakacağız. bazı temel veriler elde etmiş olacağız" şeklinde konuştu.
Karadeniz salyangozu avlanarak Uzakta Doğu ülkelerine ihraç ediliyor.
Ahmet Şükrü Uluçay
