Fırat Üniversitesi önderliğinde Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sinop Üniversitesi ve Trabzon Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü göre müşterek yürütülen TÜBİTAK 1001 araştırma projesi dahilinde Karadeniz'den salyangoz örnekleri toplandı. TUBİTAK 1001 projesi altında desteklenen proje, Fırat Üniversitesi, Sinop Üniversitesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi ve Trabzon Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü ile ortak yürütülüyor. Projenin amacı deniz salyangozlarında ilk kez mikro yaş tayinleri yapılarak bu konudaki eksiklikler giderilmeye çalışılması. 2020 Ocak ayından itibaren örneklerin toplanmasına başlanan projenin 5. ayında Samsun'a gelen Fırat Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nuri Başusta ve Karadeniz Teknik Üniversitesi Deniz Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kadir Seyhan, Karadeniz Deniz Salyangoz Avcılığı Dernek Başkanı Serbülent Kimsesiz ile birlikte tekneyle Karadeniz'e açılarak salyangoz avladılar. Avlanan salyangozlar paketlenerek Elazığ'a götürülerek Fırat Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi laboratuvarında salyangozların ayrıca yükselme performanslarına bakılacak ayrıca de üremeleriyle ilgili dönemleri tespit edilecek.
"Genetiğini çalışıyoruz"
Prof. Dr. Kadir Seyhan, "Bu uzaktan denizlerden gelen kabuklu deniz hayvanı. 10 yıllardır Karadeniz'de. Birçok yerde deniz ekosistemine aleyhinde zarar verecek bir kabuklu. Fazla da çalışmalar yapıldı. Ekosistemde zararlarıyla birlikte ufak ölçekli Karadeniz'deki küçük balıkçılarımızın geçim kaynağını yaratıcı bir deniz ürünü oldu. Hal böyle olunca yapacağınız veya geliştireceğiniz idare stratejisi hem denizin ekosistemine minimum düzeyde zarar verecek, mümkünse hiç vermeyecek. Ayrıca de Karadeniz'deki salyangoz balıkçısının idareli gelirini optimum düzeyde tutacak bir taktik elde etmek zorunda. Bunun yanına ekosisteme vereceği zarar noktasında da çalışmalarımız var. Genetiğini çalışıyoruz. Deniz salyangozlarının kirlilikle ilgili, bünyesinde ağır metal bulunup bulunmadığı ile ilgili araştırmalar yapıyoruz. Karadeniz'deki bambaşka lokasyonlarda büyümelerine bakacağız" dedi.
"Balıkçılık yönetimi açısından bir takım veriler elde edeceğiz"
Prof. Dr. Nuri Başusta ise, “TÜBİTAK 1001 araştırma projesi için buradayız. 3 üniversite ve 1 araştırma enstitüsü. Samsun ve Trabzon'dan deniz salyangozu örnekleri alıyoruz. Bunlarla ilgili mikro yaş tayini yapmak suretiyle balıkçılık yönetimi konusunda esas veriler elde etmeye çalışıyoruz. Bu suretiyle balıkçılarımıza bir idare planı hazırlayacağız. Bunun içinde takriben 1 yıllık bir örnekleme çalışmamız var. Bu 5. ayımız. Şu belli başlı kadar da fire vermeden devam ettik. Denize açıldık yarım saat algarinayla deniz salyangozları avladık. Bunları paketledik, acilen Elazığ'a götüreceğiz. Fırat Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesinde laboratuvarında bunların ayrıca çoğalma performanslarına bakacağız ayrıca de üremeleriyle ilgili dönemlerini tespit edeceğiz. Bunla ilgili de yine bir yüksek lisans tezimiz var. Daha önce yapılan çalışmalarda bu türün ağustos ayında ürediği ile ilgili bazı bilgiler vardı. Derhal baktığımız vakit 19 Şubat'tan itibaren kapsüllü, yumurtalı bireylere rastladık. az önce de gördük bazı deniz salyangozlarda benzer kapsüller laf konusu. Dolayısıyla bunların üreme dönemlerini saptama edeceğiz. Bir veya aniden fazla üreme dönemi var mı, onlara bakacağız. diğer taraftan bunlara mikro yaş tayini yaparak artma performanslarına bakacağız. Hangi irtifa durumunda avlanır duruma eriştiği konusuna açık sözlülük getireceğiz. Dolayısıyla balıkçılık yönetimi açısından bazı veriler elde edeceğiz. Yaptığımız egzersiz mikro yaş tayını acilen Avrupa'da Akdeniz ülkelerinde yapılmayan bir çalışma. İki ülkede Kanada ve Amerika'da yapılan bir alıştırma var. başkaca daha yeni İngiltere'ye geldi. Lakin biz bunu yapmayı başardık. Dolayısıyla böyle bir TÜBİTAK projesi kabul edildi. Çok yeni tekniklerle bunların yaş tayinleri bakarak bunların çoğalma sezonlarına bakacağız. bazı esas veriler elde etmiş olacağız" şeklinde konuştu.
Karadeniz salyangozu avlanarak Uzakta Doğu ülkelerine ihraç ediliyor.
Ahmet Şükrü Uluçay
