Her ne kadar yüz maskeleri yeni Koronavirüs SARS-CoV-2den tam olarak koruyamasa da, bilhassa virüsün bulaştığı ama bulgu göstermeyen şahısların virüsü yaymasını engelleyerek sürecin kontrolüne büyük bir menfaat sağlıyor. Oysa ne yazık fakat bu maskelerin, hayatımızdaki en dar şeyler olmadıkları rahatlıkla söylenebilir. Diğer Taraftan yeni bir sorun daha ortaya çıkmış durumda: Görünene kadar maske ile çalışma yapmak, bir takım durumlarda beklenmeyecek kadar tehlikeli olabiliyor.
Geçtiğimiz günlerde Avusturalya'da 7News'in haberinde, yüz maskesi giyerken egzersiz yaptıktan daha sonra hayatını kaybeden Çinli iki gencin vakası anlatılmaktaydı. Her ne kadar henüz bu ölümlerin dosdoğru maskelerle ilgili olduğuna karar verecek miktarda data bulunmasa da bu olay, engebeli bir faaliyet esnasında maske takmanın ne kadar güvenli olduğu sorusunu doğurmaya yetti.
Çalışma yaparken daha derin ve daha çabuk nefes alıyoruz ve bu da SARS-CoV-2 gibi bulaşıcı patojenleri içeren damlacıkların ağız ve burunlarımızdan dağılım ihtimalini arttırıyor. Salgın esnasında az daha tüm büyük spor etkinliklerinin maçları durdurma sebebi de buydu. Oysa yoğun mücadele gerektiren sporlar esnasında maske takmak da, doğal olarak nefes almayı zorlaştırıyor.
Orta düzey bir egzersiz esnasında maskenin ciddi bir solunum sıkıntısı yaratma ihtimali fazla yüksek gözükmüyor. Ancak futbol ya da koşma gibi sporlarda, kişiler dakikada 40-100 litre gibi bir şipşak solunum yapıyor. Nefes verirken karbondioksidi vücudumuzdan dışarı atıyoruz. En büyük risk de işte burada ortaya çıkıyor: Dışarı attığımız bu hava maskede hapis kalabilir ve bu da sporcuların vücutlarının yüksek gereklilik duyduğu oksijeni almalarını engelleyebilir.
Birleşmiş Krallık Hertfordshire Üniversitesi'nden Lindsay Bottoms, maskenin soluma kapasitemizi ne değin etkilediğini bakmak için bir koşu bandı testi uyguladı. Üniversitede görev aldığı bölüme gelen bir eskrim donanımı firması, maskelerin maç sırasında güvenliğinin incelenmesini istemekteydi ve bu yüzden de tüm deneme tam eskrim seti içerisinde yapıldı; eskrim maskesinin aşağıda bir kumaş maske olan ve olmayan sürümler incelendi. Çalışması esnasında solunan gazların yoğunluğunun ölçülmesi için de bir gaz analizörü sisteme uyarlandı ve bulgular The Conversation üstünde yayımlandı.
Deniz seviyesinde atmosferdeki oksijen miktarı yaklaşık %21 ve Bottoms, maske olmadan eskrim seti içerisinde enerji harcarken, oksijen yoğunluğunun yaklaşık %19,5 olduğunu saptama etti. Bu da, deniz seviyesinden 600 metre yüksekte alıştırma yapmaya denk geliyor. Yüz maskesi de denkleme eklendiğinde, oksijen yaklaşık %17 civarına düştü ve bu da 1.500 metre yüksekte olmaya denk.
Çalışma yoğunluğu ve maske kullanımı nedeniyle bu noktadan daha fazla yaşanacak düşüş, yüksek tepe hastalığı semptomlarını göstermeye başlayacaktır ve bunların aralarında baş ağrısı, baş dönmesi, rahatsızlık duygusal ve solunum yetmezliği da bulunuyor.
Eskrim örneği, sporcuların zaten maske takıyor olmalarından nedeniyle daha özel bir örnek ancak sadece eskrim maskesinden her iki maskenin beraber kullanımına geçişte görülen oksijenin düşme oranı, üç kat ayrım ediyor. Bu da bize, yüz maskesinin etkisinin küçümsenemeyeceğini gösteriyor. Bottoms, özellikle diğer hastalıkları yer alan kişiler için alıştırma yaparken maske giyilmesinin güvenliğinin şu anda araştırılması gereken bir alan olduğunu belirtiyor.
