1 – Covid-19'da kalıtımsal faktörlerin etkisi var mı?
Bu konuda herhangi bir bilimsel bilgi yok. 22 ülkede 35 bilimsel heyet bu konuyu kalıtımsal olarak araştırıyor. Amerika ve İsveç'te yapılan incelemeler HIV virüsüne kesin direnç karşılayan insanların varlığını göstermişti. Bu kişiler korumasız cinsel ilişki ve uyuşturucu iğne paylaşımlarına rağmen hasta olmuyorlardı. böylece Covid-19'a aleyhinde direnç sağlayan ya da eğilim yaratan genlerin olup olmadığı araştırılmaya devam ediyor. Bazı bilim adamları hastalığın ağır seyretmesinde kalıtımsal faktörlerin etkisinin olduğunu bahis ediyor.
2 – Covid-19'da kan grupları önemli mi?
Bu konuda da çalışmalara devam ediliyor. Çin'de 2 bin 200 Covid-19 hastası üstünde yapılan çalışmalarda 0 kan grubunda hastalığın daha hafif, A kan grubunda ise hastalığın daha ağır seyrettiği gösterilmiştir. Oysa katılımcı sayısı eksik olduğu için bu sonucun güvenilirliği azdır.
Prof. Dr. Osman Erk
3 – Astım hastalarında daha mı ağır seyreder?
Toplumdan topluma göre görülme sıklığı değişen ama çoğunlukla yüzde 10-15 sıklıkla saptanan astım hastalarında Covid-19 hastalığının daha az ve daha hafif seyrettiği ile ilgili veriler mevcuttur. Bağışıklık sistemini baskılayan ilaç kullanmayan fakat normal inhaler ilaçlarını kullanan astım hastalarında riskin artmadığı söylenebilir.
4 – Bu virüs laboratuvarda mı üretilmiştir?
Bilimsel araştırmalar bu virüsün laboratuvar ortamında değil, doğal evrim sonucu geliştiğini gösteriyor. Bu konuda birçok alıştırma kayda değer dergilerde yayınlandı. Entrika teorilerine inanmamak lüzumlu. Virüsün kalıtımsal yapısı büyük ölçüde yarasalardaki ve pangolinlerdeki virüslerle benzerlik gösteriyor. Yarasalarda hem bin 500 değin diğer corona virüsü mevcuttur. İleride bu virüslerden de kaynaklanan salgınlar beklenebilir.
5 – Sadece kanser ve kronik hastalığı olanları mı etkiler?
Covid-19 bu hastalığı olanları, erkekleri ve yaşlıları daha artı etkiler. Ama şeker hastalığı olup, HbA1C'si 9'dan daha yüksek olanlarda ve obezitesi olanlarda da rahatsızlık ağır seyrediyor.
6 – Yemek Yemek, poşet, paket, deniz ve havuzdan geçer mi?
Covid-19 yüzde 90 olasılıkla damlacık yolu ile geçmektedir. Topluluk, kapalı, havasız mekanlarda bulunmak risk faktörüdür. Hastalığın yemek yemek, poşet, paket, deniz ve havuz suyundan geçtiğine dair kesin bir bilimsel data yoktur. yine de paketli ürünlerin dıştan havalandırılıp, dezenfekte edilmesinde yarar var. Havuz ve deniz suyundan rahatsızlık bulaşmasa bile deniz ve havuzda yakın bağlantı ile hasta bir kişiden virüs bulaşabilir.
7 – Covid-19 hayvandan insana bulaşır mı?
Mart ayında Nature dergisinde yayınlanan kayda değer bir bilimsel çalışmada virüs eğer doğal evrimini yarasada tamamladıysa hayvanlardan insanlara geçebileceği, doğal evrimini insanda tamamladıysa hayvanlardan insanlara geçmeyeceği şeklinde bir bilimsel veri var. Vizondan insanlara geçtiği ile ilgili bir manâlı bilgi paylaşıldı. Bu dürüst ise diğer hayvanlardan da insanlara geçebilir.
