1 – Covid-19'da kalıtımsal faktörlerin etkisi var mı?
Bu konuda herhangi bir bilimsel data değil. 22 ülkede 35 bilimsel heyet bu konuyu genetik olarak araştırıyor. Amerika ve İsveç'te yapılan araştırmalar HIV virüsüne belli direnç karşılayan insanların varlığını göstermişti. Bu kişiler korumasız cinsel ilişki ve uyuşturucu iğne paylaşımlarına rağmen hasta olmuyorlardı. bu nedenle Covid-19'a karşı direnç karşılayan veya eğilim yaratan genlerin olup olmadığı araştırılmaya devam ediyor. Bir Takım bilim adamları hastalığın ağır seyretmesinde kalıtımsal faktörlerin etkisinin olduğunu bahis ediyor.
2 – Covid-19'da kan grupları önemli mi?
Bu konuda da çalışmalara devam ediliyor. Çin'de 2 bin 200 Covid-19 hastası üzerinde yapılan çalışmalarda 0 kan grubunda hastalığın daha hafif, A kan grubunda ise hastalığın daha ağır seyrettiği gösterilmiştir. Oysa iştirakçi sayısı az olduğu için bu sonucun güvenilirliği azdır.
Prof. Dr. Osman Erk
3 – Astım hastalarında daha mı ağır seyreder?
Toplumdan topluma tarafından görülme sıklığı değişen ama genel olarak yüzde 10-15 çoğunlukla saptanan astım hastalarında Covid-19 hastalığının daha eksik ve daha hafif seyrettiği ile ilgili veriler mevcuttur. Bağışıklık sistemini baskılayan hap kullanmayan fakat olağan inhaler ilaçlarını kullanan astım hastalarında riskin artmadığı söylenebilir.
4 – Bu virüs laboratuvarda mı üretilmiştir?
Bilimsel incelemeler bu virüsün laboratuvar ortamında değil, doğal evrim sonucu geliştiğini gösteriyor. Bu konuda çoğu egzersiz önemli dergilerde yayınlandı. Komplo teorilerine inanmamak gerekli. Virüsün genetik yapısı büyük ölçüde yarasalardaki ve pangolinlerdeki virüslerle benzerlik gösteriyor. Yarasalarda ayrıca bin 500 değin diğer corona virüsü mevcuttur. İleride bu virüslerden de kaynaklanan salgınlar beklenebilir.
5 – Sadece kanser ve kronik hastalığı olanları mı etkiler?
Covid-19 bu hastalığı olanları, erkekleri ve yaşlıları daha pozitif etkiler. Ama şeker hastalığı olup, HbA1C'si 9'dan daha yüksek olanlarda ve obezitesi olanlarda da hastalık ağır seyrediyor.
6 – Yemek Yemek, poşet, paket, deniz ve havuzdan geçer mi?
Covid-19 yüzde 90 muhtemelen damlacık yolu ile geçmektedir. Topluluk, kapalı, havasız mekanlarda bulunmak tehlike faktörüdür. Hastalığın yemek yemek, poşet, paket, deniz ve havuz suyundan geçtiğine dair belirli bir bilimsel data yoktur. yine de paketli ürünlerin haricen havalandırılıp, dezenfekte edilmesinde yarar var. Havuz ve deniz suyundan rahatsızlık bulaşmasa bile deniz ve havuzda yakın temas ile hasta bir kişiden virüs bulaşabilir.
7 – Covid-19 hayvandan insana bulaşır mı?
Mart ayında Nature dergisinde yayınlanan önemli bir bilimsel çalışmada virüs eğer doğal evrimini yarasada tamamladıysa hayvanlardan insanlara geçebileceği, doğal evrimini insanda tamamladıysa hayvanlardan insanlara geçmeyeceği biçiminde bir bilimsel data var. Vizondan insanlara geçtiği ile ilgili bir kayda değer veri paylaşıldı. Bu dürüst ise öteki hayvanlardan da insanlara geçebilir.
