MS hastalığı nedir? MS hastalığının belirtileri neler?

Dünyada 3.5 milyon, Türkiye'de ise 75 bin kişiyi etkileyen MS hastalığı hakkında bilgiler veren Türkiye Multipl Skleroz (MS) Derneği Idare Heyeti Başkanı Uzm.

MS hastalığı nedir? MS hastalığının belirtileri neler?

Dünyada 3.5 milyon, Türkiye'de ise 75 bin kişiyi etkileyen MS hastalığı hakkında bilgiler veren Türkiye Multipl Skleroz (MS) Derneği Idare Heyeti Başkanı Uzm. Dr. Melih Tütüncü, tıbbın kullanımına sunulan son tedavilerle MS tedavisinde yüzde 80-90 galibiyet sağlandığını söyledi.

MS hakkında sorularımızı yanıtlayan Tütüncü, Dünya MS Günü zarfında “Benim MS Serüvenim” çatısı aşağı hayata geçirdikleri projeyi de anlattı.

MS HASTALIĞI NEDİR?

MS, beyin ve omurilikten oluşan merkezi asap sistemi hastalığıdır. MS’te esas sorun, bağışıklık sistemi hücrelerinin bilinmeyen bir sebepten dolayı vücudun kendi sinir sistemi hücrelerine saldırmasıdır. MS, beyin ve omurilikten oluşan merkezi sinir sistemindeki miyelin tabakası ve sinir hücrelerinin fiziksel tahribatının bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır.

Öncelikle (MS) ölümcül bir hastalık değil. Bu konuda yapılmış o kadar fazla egzersiz var. Bu çalışmalar ortalama yaşam süresi açısından MS'lilerle sağlıklı bireyler aralarında manâlı bir fark olmadığı ortaya konmuştur. MS, bir hafıza ya da ruh hastalığı olmayıp, tıbbi olarak adamakıllı bir asap sistemi hastalığıdır.

MS’İN BELİRTİLERİ NELER?

Hastalığın çoğu belirtisi var ve hastadan hastaya koskocoman şartların değişmesi gösterebilir. Belirtiler etkilenen asap sistemi bölgesine göre de değişir. MS hastalığında bir ya da birkaç bulgu benzer anda da görülebilir. Manâlı olan bu belirtilerin 24 saatten uzun sürmesidir.

Vücutta karıncalanma, duyumsuzlaşma, halsizlik, denge bozukluğu, çift görme, görme azlığı, konuşma bozukluğu, titreşim, kol ve bacaklarda sertlik, kuvvetsizlik, idrar kaçırma ya da yapamama, cinsel bozukluklar bu belirtiler arasında sayılabilir. Hastalığın ilerleyen dönemlerinde amnezi, yürüyememe, yutma zorlukları belirtileri de görülmektedir.

Tanımlanan belirtilerin bir veya bir kaçına birlikte rastlanabilir. Bu belirtiler alevlenmeler ve düzelmelerle seyreder. Başlangıç dönemlerinde genellikle bütün bir düzelme görülürken, bazı hastalarda başlangıçtan itibaren düzelmeler görülmeden kötüleşme söz konusu olabilir.

COVID 19, MS HASTALARINI NASIL ETKİLEDİ?

MS hastalığı Covid 19 enfeksiyonu açısından ekstra bir risk oluşturmuyor. Cümbür Cemaat için risk ne ise MS hastaları için de benzer. MS içinde kullanılan ilaçlarda büyük oranda Covid 19 enfeksiyonu riskini artırmıyor dolayısıyla bu süreçte hiçbir hastamızın tedavisi kesmedik ve devam ettirdik.

İlaçların kesilmesi MS için tehlike oluşturmakta ve hastaların atak geçirmelerini neden olmaktadır. MS hastalarımızdan Covid 19'a yakalanan hastalarımız oldu ve birçok da tedaviler ile hiçbir sorun olmadan düzeldi.

COVID-19 SÜRECİNDE MS HASTALARI NASIL TEDBIR ALMALI?

MS hastalarımız bu süreçte tedavilerine devam etmeli, doktorları aksini söylemediği sürece ilaçlarını kullanmalılar. Dinç beslenmeli ve uyumlu egzersizlerine devam etmeliler. Herkes için geçerli olan maske takmalı, sosyal mesafeye dikkat etmeli ve ellerini sık yıkamalılar.

KİMLER RİSK GRUBUNDA?

Multipl Skleroz (MS) genç insanlarda nörolojik nedenli engelliliklerde birinci sırayı almaktadır. Rahatsızlık genelde genç kadınlarda, kentlerde yaşamış sosyo-hesaplı düzeyi yüksek kişilerde görülen bir hastalıktır. MS 20-40 yaş arası bireylerde sık, 15 yaş altı ve 50 yaş üstü bireylerde ise nadir görülür. Kadınlarda erkeklere oranla 2 kat daha sık rastlanır. Ailelerinde MS yer alan şahısların MS'e yakalanma eğilimi adi insanlara göre biraz daha fazladır.

MS’İN TEDAVİSİ VAR MI?

MS hastalığının en ince ayrıntısına kadar tedavi edilmesini sağlayan bir çare yöntemi yok. genel olarak ataklara, semptomlara yönelik ve uzun dönem koruyucu tedaviler uygulanıyor. Türkiye’de MS hastalığıyla ilgili 13 çeşitlilik tedavi seçeneği mevcut. MS hastalığında genel olarak bağışıklık sistemini ya da inflamatuvar süreci baskılayıcı tedaviler uygulanıyor. İlk basamakta 4 iğne, 2 ilaç tedavisi, eksik kaldığında ikinci basamaktaki daha etkili hap ve serum tedavilerine geçiliyor.

Şu anki tedavilerin basamaklarına kadar koruyuculukları yüzde 35-40’lardan yüzde 80-90'lara değin yükseliyor. Dolayısıyla bağışıklık sistemini denetim ederek, hastalığın seyrini önlemek ya da yavaşlatmak olası oluyor. Ama ilerleyici tip dediğimiz grupta maalesef elimizde artı bir seçenek yok. Bu grup her tarafta itibaren sinsi bir şekilde ilerlemekte ve çare başarısı nispeten daha az. Her tedavi şeklinin kendine ve kişiye özgü yan etkileri var. böylece tedavi görebilen hastaların ahenkli olarak doktor kontrolüne gitmesi ve tahlillerini yaptırması gerekiyor.

MS’TE IÇTEN BİLİNEN YANLIŞLAR

MS'le ilgili toplum genelinde dürüst aşina yanlışların da hastalar üzerinde olumsuz etkileri olduğunu bildiren Uzm. Dr. Melih Tütüncü, bunların önüne geçmede bilgilendirmenin önemine sinyâl ederek şunları söyledi:
“Bu hastaların çocuk sahibi olamayacağına ilişkin bir kanı var. Bu ayrıntılarıyla yanlış, MS'li bireyler çocuk sahibi olabilirler. Hamile kalmanın zamanını mutlaka doktoru ile planlamalı. Belden değişken alınmasının kısırlığa yol açtığı veya felç bıraktığı iddiası var. Bu işlem sezaryende de kullanılan spinal duyu yitimi ile benzer işlemdir.

MS'in bulaşıcı olduğuna dair bir bahis var; bu da dürüst yok. MS bulaşıcı değildir. Gerginlik faktörü sayılıyor lakin gerginlik hayatın içerisinde zaten var. Stressiz hayat mümkün değil, biz hastalarımızdan hayatlarını değiştirmelerini istemiyoruz. Hastalarımıza ‘Hayatta hedefiniz ne ise onun gerisinde koşmaya devam edin' diyoruz. Güneşe çıkılmaması lazım diye söyleniyor ancak bu da doğru yok. Tam tersi D Vitamini alması gerekiyor. Burada güneşle ısıyı ayrım yapmak gerekiyor. Isı MS hastalarında bazen palavracı atakların bitmiş hissedilmesine sebep olabiliyor. Hastaya güneşlenin fakat süresine uyarı edin diyoruz. Bitkisel tedaviler ve alternatif tedaviler öneriliyor.

Beslenmeyle MS'i yenemezsiniz. Farklı Alanlara Yönlendirilmiş bitkilerin iyi geldiği iddiası dürüst değildir. Dinç gıda yani cümbür cemaat için geçerli olan Akdeniz mutfağı gıda tarzı öneriyoruz. Tuzu az diyet öneriyoruz. Tuz, inflamasyonu tetikleyebiliyor. Artı şekerli gıdalar tüketmeyeceksiniz, kilonuza dikkat edeceksiniz. Sigaradan uzak durulması gerekiyor. Sigara eğer hasta bir saldırı geçirecekse onu %50 oranında öne çekiyor. MS'te kullanılan tedavilerin etkisini azaltıyor ve fena seyretmesine yol açabiliyor.”

‘BENİM MS SERÜVENİM’

Multipl Skleroz ahali tarafından aşina adıyla MS hastalığı, Uluslararası MS Federasyonu ve Dünya Sağlık Durumu Örgütü tarafından her yıl Mayıs ayında değişik etkinliklerle gündeme taşınıyor. 30 Mayıs tarihi Dünya MS Günü olarak kutlanıyor. Türkiye Multipl Skleroz (MS) Derneği olarak bu yıl, Merck Türkiye işbirliği ile “Benim MS Serüvenim” isimli bir projeyi hayata geçirdik. Bu proje kapsamında, online faaliyetler ve canlı yayınlarla ayrıca hastalara moral olmaya keza de toplumu bilgilendirerek farkındalık yaratmayı hedefledik. COVID 19 pandemisi nedeniyle online'a taşınan etkinlikler Türkiye MS Derneği'nin Facebook ve Instagram hesaplarından canlı olarak yayınlandı.

Etkinlik programında şarkıcı Ceylan Ertem şarkılarıyla hastalarımıza moral olurken, aşçı Semen Öner MS hastalarına uygun perhiz ve yemek yemek alternatifleri hakkında bilgiler verdi. Fitness Eğitmeni Gizem Çerçioğlu'nun, konunun uzmanları ile yaptığı söyleşide ise MS hastalarının jurnal yaşamdaki hareketliliği ve sağlıklı yaşam için spor konuşuldu. Bu aktiviteler 28-29 ve 30 Mayıs tarihlerinde, Türkiye MS Derneği'ne üye değerli hekimlerin etkin moderatörlüğünde gerçekleşti. (gerçekleşiyor) bununla birlikte MS hastaları da yayınlara katıldılar ve kendi MS serüvenlerini anlattılar.

Hastalığın teşhis aşamasından, tedavideki aktüel gelişmelere değin en yeni bilgileri bu canlı yayınlarda paylaştık. MS tedavisi için dünyada ve ülkemizde tıbbın kullanımına sunulan yeni ürünlerle bundan böyle elimiz daha zinde mesajını verdik. Umutsuzluğa, nedensiz karamsarlığa yer yok dedik. Türkiye MS Derneği olarak, bu projeyle MS hastaları ve yakınlarının yanı sıra toplumun her kesiminden insanlara ulaşarak farkındalığın artırılmasını sağlamış olmaktan mutluluk duyuyoruz.

Rakamlarla MS:
75 bin: Türkiye'deki MS'li hasta sayısı. 1 sene : İlk belirtiler görüldükten sonra hasta nöroloji uzmanına gitmezse MS tanısı alana değin geçen süre 1 yıldan uzun sürebiliyor. % 51 : MS hastalarının yalnızca yüzde 51'i etkin olarak çalışıyor. %40 : İşlerini kaybetme endişesi ve öteki nedenlerden nedeniyle hastalığı yakın çevresiyle bile paylaşmıyor.
YORUM EKLE
SIRADAKİ HABER