MS hastalığı nedir? MS hastalığının belirtileri neler?

Dünyada 3.5 milyon, Türkiye'de ise 75 bin kişiyi etkileyen MS hastalığı hakkında bilgiler veren Türkiye Multipl Skleroz (MS) Derneği Idare Heyeti Başkanı Uzm.

MS hastalığı nedir? MS hastalığının belirtileri neler?

Dünyada 3.5 milyon, Türkiye'de ise 75 bin kişiyi etkileyen MS hastalığı hakkında bilgiler veren Türkiye Multipl Skleroz (MS) Derneği Idare Heyeti Başkanı Uzm. Dr. Melih Tütüncü, tıbbın kullanımına sunulan son tedavilerle MS tedavisinde yüzde 80-90 galibiyet sağlandığını söyledi.

MS hakkında sorularımızı yanıtlayan Tütüncü, Dünya MS Günü kapsamında “Benim MS Serüvenim” çatısı altında hayata geçirdikleri projeyi de anlattı.

MS HASTALIĞI NEDİR?

MS, beyin ve omurilikten oluşan merkezi asap sistemi hastalığıdır. MS’te esas sorun, bağışıklık sistemi hücrelerinin meçhul bir sebepten dolayı vücudun kendi sinir sistemi hücrelerine saldırmasıdır. MS, beyin ve omurilikten oluşan merkezi sinir sistemindeki miyelin tabakası ve sinir hücrelerinin fiziksel tahribatının bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır.

Öncelikle (MS) ölümcül bir hastalık değil. Bu konuda üretilmiş pek çok alıştırma var. Bu araştırmalar sıradan yaşam süresi açısından MS'lilerle dinç bireyler arasında manâlı bir fark olmadığı ortaya konmuştur. MS, bir akıl veya ruh hastalığı olmayıp, tıbbi olarak tamamen bir sinir sistemi hastalığıdır.

MS’İN BELİRTİLERİ NELER?

Hastalığın çoğu belirtisi var ve hastadan hastaya koskocoman şansın dönmesi gösterebilir. Belirtiler etkilenen asap sistemi bölgesine kadar de değişir. MS hastalığında bir veya birkaç bulgu aynı anda da görülebilir. Önemli olan bu belirtilerin 24 saatten uzun sürmesidir.

Vücutta karıncalanma, anestezi, halsizlik, denge bozukluğu, çift görme, görme azlığı, tavır bozukluğu, titreşim, kol ve bacaklarda sertlik, kuvvetsizlik, idrar kaçırma ya da yapamama, cinsel bozukluklar bu belirtiler arasında sayılabilir. Hastalığın ilerleyen dönemlerinde unutkanlık, yürüyememe, yutma zorlukları belirtileri de görülmektedir.

Tanımlanan belirtilerin bir ya da bir kaçına birlikte rastlanabilir. Bu belirtiler alevlenmeler ve düzelmelerle seyreder. Açılış dönemlerinde genellikle tam bir düzelme görülürken, bir takım hastalarda başlangıçtan itibaren düzelmeler görülmeden kötüleşme laf konusu olabilir.

COVID 19, MS HASTALARINI NASIL ETKİLEDİ?

MS hastalığı Covid 19 enfeksiyonu açısından ekstra bir risk oluşturmuyor. Cümbür Cemaat için risk ne ise MS hastaları için de benzer. MS içinde kullanılan ilaçlarda büyük oranda Covid 19 enfeksiyonu riskini artırmıyor dolayısıyla bu süreçte hiçbir hastamızın tedavisi kesmedik ve devam ettirdik.

İlaçların kesilmesi MS için tehlike oluşturmakta ve hastaların atak geçirmelerini neden olmaktadır. MS hastalarımızdan Covid 19'a yakalanan hastalarımız oldu ve birçok da tedaviler ile hiçbir sorun olmadan düzeldi.

COVID-19 SÜRECİNDE MS HASTALARI NASIL TEDBIR ALMALI?

MS hastalarımız bu süreçte tedavilerine devam etmeli, doktorları aksini söylemediği sürece ilaçlarını kullanmalılar. Dinç beslenmeli ve düzenli egzersizlerine devam etmeliler. Cümbür Cemaat için geçerli olan maske takmalı, sosyal mesafeye uyarı etmeli ve ellerini sık yıkamalılar.

KİMLER RİSK GRUBUNDA?

Multipl Skleroz (MS) genç insanlarda nörolojik nedenli engelliliklerde birinci sırayı almaktadır. Rahatsızlık çoğunlukla genç kadınlarda, kentlerde yaşamış sosyo-idareli düzeyi yüksek kişilerde görülen bir hastalıktır. MS 20-40 yaş arası bireylerde sık, 15 yaş altı ve 50 yaş üstü bireylerde ise nadir görülür. Kadınlarda erkeklere oranla 2 kat daha sık rastlanır. Ailelerinde MS yer alan şahısların MS'e yakalanma eğilimi bayağı insanlara göre biraz daha fazladır.

MS’İN TEDAVİSİ VAR MI?

MS hastalığının adamakıllı tedavi edilmesini sağlayan bir çare yöntemi değil. genelde ataklara, semptomlara karşın ve uzun dönem koruyucu tedaviler uygulanıyor. Türkiye’de MS hastalığıyla ilgili 13 çeşitlilik tedavi seçeneği mevcut. MS hastalığında genel olarak bağışıklık sistemini ya da inflamatuvar süreci baskılayıcı tedaviler uygulanıyor. İlk basamakta 4 iğne, 2 hap tedavisi, yetkisiz kaldığında ikinci basamaktaki daha etkin hap ve serum tedavilerine geçiliyor.

Şu anki tedavilerin basamaklarına kadar koruyuculukları yüzde 35-40’lardan yüzde 80-90'lara kadar yükseliyor. Dolayısıyla bağışıklık sistemini denetleme ederek, hastalığın seyrini önlemek veya yavaşlatmak olası oluyor. Fakat ilerleyici herif dediğimiz grupta maalesef elimizde fazla bir seçenek yok. Bu grup bitmiş itibaren sinsi bir şekilde ilerlemekte ve tedavi başarısı nispeten daha eksik. Her çare şeklinin kendine ve kişiye özgü emrindeki etkileri var. bu nedenle çare görebilen hastaların uyumlu olarak hekim kontrolüne gitmesi ve tahlillerini yaptırması gerekiyor.

MS’TE IÇTEN BİLİNEN YANLIŞLAR

MS'le ilgili toplum genelinde doğru tanıdık yanlışların da hastalar üstünde olumsuz etkileri olduğunu gösteren Uzm. Dr. Melih Tütüncü, bunların önüne geçmede bilgilendirmenin önemine dikkat çekici ederek şunları söyledi:
“Bu hastaların çocuk sahibi olamayacağına ilişkin bir kanı var. Bu adamakıllı yanlış, MS'li bireyler çocuk sahibi olabilirler. Hamile kalmanın zamanını mutlaka doktoru ile planlamalı. Belden istikrarsız alınmasının kısırlığa yol açtığı ya da felç bıraktığı iddiası var. Bu işlem sezaryende de kullanılan spinal uyuşma ile aynı işlemdir.

MS'in bulaşıcı olduğuna dair bir bahis var; bu da doğru yok. MS bulaşıcı değildir. Stres faktörü sayılıyor fakat gerginlik hayatın içerisinde zaten var. Stressiz yaşam muhtemel değil, biz hastalarımızdan hayatlarını değiştirmelerini istemiyoruz. Hastalarımıza ‘Hayatta hedefiniz ne ise onun gerisinde koşmaya devam edin' diyoruz. Güneşe çıkılmaması lazım diye söyleniyor ancak bu da içten değil. Bütün tersi D Vitamini alması gerekiyor. Burada güneşle ısıyı fark gözetmek gerekiyor. Isı MS hastalarında bazen yalancı atakların baştan hissedilmesine sebep olabiliyor. Hastaya güneşlenin lakin süresine uyarı edin diyoruz. Nebati tedaviler ve alternatif tedaviler öneriliyor.

Beslenmeyle MS'i yenemezsiniz. Değişik bitkilerin iyi geldiği iddiası doğru değildir. Sağlıklı gıda yani herkes için geçerli olan Akdeniz mutfağı beslenme tarzı öneriyoruz. Tuzu az diyet öneriyoruz. Tuzlu, inflamasyonu tetikleyebiliyor. Artı şekerli gıdalar tüketmeyeceksiniz, kilonuza uyarı edeceksiniz. Sigaradan uzaktan durulması gerekiyor. Sigara eğer hasta bir atak geçirecekse onu %50 oranında öne çekiyor. MS'te kullanılan tedavilerin etkisini azaltıyor ve fena seyretmesine yol açabiliyor.”

‘BENİM MS SERÜVENİM’

Multipl Skleroz halk göre tanıdık adıyla MS hastalığı, Uluslararası MS Federasyonu ve Dünya Sağlık Durumu Örgütü tarafından her yıl Mayıs ayında çeşitli etkinliklerle gündeme taşınıyor. 30 Mayıs tarihi Dünya MS Günü olarak kutlanıyor. Türkiye Multipl Skleroz (MS) Derneği olarak bu sene, Merck Türkiye işbirliği ile “Benim MS Serüvenim” isimli bir projeyi hayata geçirdik. Bu proje zarfında, online faaliyetler ve canlı yayınlarla keza hastalara moral olmaya hem de toplumu bilgilendirerek farkındalık yaratmayı hedefledik. COVID 19 pandemisi sebebiyle online'a taşınan etkinlikler Türkiye MS Derneği'nin Facebook ve Instagram hesaplarından canlı olarak yayınlandı.

Etkinlik programında şarkıcı Ceylan Ertem şarkılarıyla hastalarımıza moral olurken, aşçı Semen Öner MS hastalarına uygun perhiz ve yemek yemek alternatifleri hakkında bilgiler verdi. Fitness Eğitmeni Gizem Çerçioğlu'nun, konunun uzmanları ile yaptığı söyleşide ise MS hastalarının günlük yaşamdaki hareketliliği ve dinç hayat için spor konuşuldu. Bu aktiviteler 28-29 ve 30 Mayıs tarihlerinde, Türkiye MS Derneği'ne aza değerli hekimlerin etkin moderatörlüğünde gerçekleşti. (gerçekleşiyor) aynı zamanda MS hastaları da yayınlara katıldılar ve kendi MS serüvenlerini anlattılar.

Hastalığın tanı aşamasından, tedavideki güncel gelişmelere kadar en yeni bilgileri bu canlı yayınlarda paylaştık. MS tedavisi için dünyada ve ülkemizde tıbbın kullanımına sunulan yeni ürünlerle bundan böyle elimiz daha zinde mesajını verdik. Umutsuzluğa, nedensiz karamsarlığa yer yok dedik. Türkiye MS Derneği olarak, bu projeyle MS hastaları ve yakınlarının yanı sıra toplumun her kesiminden insanlara ulaşarak farkındalığın artırılmasını sağlamış olmaktan mutluluk duyuyoruz.

Rakamlarla MS:
75 bin: Türkiye'deki MS'li hasta sayısı. 1 yıl : İlk belirtiler görüldükten sonradan hasta nöroloji uzmanına gitmezse MS tanısı alana dek geçen süre 1 yıldan uzun sürebiliyor. % 51 : MS hastalarının sadece yüzde 51'i etkin olarak çalışıyor. %40 : İşlerini kaybetme endişesi ve diğer nedenlerden nedeniyle hastalığı yakın çevresiyle bile paylaşmıyor.
YORUM EKLE
SIRADAKİ HABER