Üzerindeki dinleme borusuyla düşman püskürtülüyordu

Kars merkez Atatürk Mahallesi'nin üst kısmında bulunan çoğu tabyadan bir her birine olan ve 'Borazanlı Tabya' olarak tanıdık Karadağ Tabya, her geçen gün biraz daha değil oluyor.

Üzerindeki dinleme borusuyla düşman püskürtülüyordu

Kars merkez Atatürk Mahallesi'nin üst kısmında bulunan çoğu tabyadan bir her birine olan ve 'Borazanlı Tabya' olarak tanıdık Karadağ Tabya, her geçen gün biraz daha değil oluyor. Hayvan barınağı olarak çobanlar kadar kullanılan tabya, az kalsın can çekişiyor.

1848-1853 tarihleri aralarında Sultan Abdülmecit kadar yaptırılan 250 şahsiyet Karadağ Tabyası'nın duvarları mahvolmuş, demir kapıları ile pencereleri kesik ve içerisi de hayvan barınağı haline getirilirken, kimliği belirsiz birey veya kişilerce da birçok noktası hazine seslenmek için kazılarak imha edilmiş.

1855 Osmanlı-Rus Savaşı, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı ve 1918-1920 Osmanlı-Ermeni Savaşı'nda Kars'ın savunulmasında kullanılan savaşlarda yıkılmayan tabya, geçen vakit içerisinde ihmal ve sahipsizlikten dolayı yıkıldı.

Türkiye'nin en fazla tabyasına sahip, yaklaşık 46 tane tabyayı bünyesinde barındıran Kars, tabyalar şehri olma özelliğiyle uyarı çekerken, tabyaların harabeye dönmesi görenleri üzüyor.

“Üzerindeki borazanla düşmanın geldiği öğreniliyordu”

Karadağ Tabya'nın 1848-1853 tarihinde Sultan Abdülmecit kadar yapıldığını ifade eden vatandaşlar, “1848-1853 yıllarında Sultan Abdülmecit tarafından yaptırılan bir tabya, Karadağ Tabya, öteki bir ismiyle Borazanlı Tabya. Borazanlı Tabya üstünde takriben 270 takvim borazan var. O borazan rivayete tarafından; ‘gelen orduların, saldırgan düşmanın moralini karışıklığa itmek için dışarıya askerlerin kahkaha seslerinin' duyulmasına neden oluyormuş. Tarihçilerin açıklamalarına tarafından ise ‘gelen düşmanların seslerini dinlemeye yarıyormuş' yalnız görmüş olduğunuz gibi tabya içler acısı bir durumda” dedi.

“Tabyalar turizme kazandırılsın”

Tabyanın savaşlara karşısında yıkılmadığını ve zamana yenik düştüğünü açıklayan vatandaşlar, “Yaklaşık 270 yıldır ayakta kalan tabya, son yıllarda artık yavaşça değil olmayla karşısında karşıya, yüz tutmuş durumda, bilhassa kimliği belirsiz kişi veya kişilerce tahrip edilmekte, kimi süre ise hayvan barınakları olarak kullanılmakta, tabi ki isteğimiz, bu tarihi yerlerimiz, bu tabyalarımız, Türkiye'nin en çok tabyasına sahip Kars ilindeki bu tarihi, kültürel varlıklarımızın korunması ve baştan turizme ya da hayata kazandırılmasıdır” diye konuştu.

Özellikle düşman ordularının geldiğinin duyulması ve evvelden önlem alınması için üstüne yaptırılan dinleme borusuyla dikkat çeken Karadağ Tabya'nın üzerindeki borazana aynı borulardan birisi de sökülerek götürülmüş, yalnızca bir borusu kalan tabyanın daha ne değin direneceği ise bilinmiyor.

Karadağ Tabyası

Kars'ta bulunan en büyük tabyalardan biridir. Arap ve İnönü Tabyaları ile birlikte bölgede çepeçevre savunma imkanı sağlamaktadır. Tabyada sığınak, kışla binası, süvari hendeği, hendeği ateş altına bölge mazgallar ve iletişim hendekleri mevcuttur. Tabyada Arap Baba olarak aşina, Karadağ Muhafız ve Topçu Ekip Komutanı M. Haşimi Kanevi'nin mezarı vardır. Tabya 20'nci Yüzyıl başlarında Ermeni hapishanesi olarak kullanılmıştır.
Karadağ Tabyası'nın en manâlı özelliği ise düşmanın gece sızmasını durdurmak için hiçbir tabyada olmayan bir sisteme sahip olmasıdır. Tabya'nın kışla binasının tonoz kemerli çatısında dökümden yapılmış 100 santimetre çapında ve konik biçimli bir dinleme borusu bulunuyor.

Işık Çapanoğlu

YORUM EKLE
SIRADAKİ HABER