Fırat Üniversitesi önderliğinde Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sinop Üniversitesi ve Trabzon Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü tarafından ortaklaşa yürütülen TÜBİTAK 1001 araştırma projesi dahilinde Karadeniz'den salyangoz örnekleri toplandı. TUBİTAK 1001 projesi aşağı desteklenen proje, Fırat Üniversitesi, Sinop Üniversitesi, Karadeniz Teknik Üniversitesi ve Trabzon Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü ile ortak yürütülüyor. Projenin amacı deniz salyangozlarında ilk olarak mikro yaş tayinleri yapılarak bu konudaki eksiklikler giderilmeye çalışılması. 2020 Ocak ayından itibaren örneklerin toplanmasına başlanan projenin 5. ayında Samsun'a gelen Fırat Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nuri Başusta ve Karadeniz Teknik Üniversitesi Deniz Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kadir Seyhan, Karadeniz Deniz Salyangoz Avcılığı Dernek Başkanı Serbülent Yetim ile birlikte tekneyle Karadeniz'e açılarak salyangoz avladılar. Avlanan salyangozlar paketlenerek Elazığ'a götürülerek Fırat Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi laboratuvarında salyangozların ayrıca çoğaltma performanslarına bakılacak ayrıca de üremeleriyle ilgili dönemleri saptama edilecek.
"Genetiğini çalışıyoruz"
Prof. Dr. Kadir Seyhan, "Bu uzaktan denizlerden gelen kabuklu deniz hayvanı. 10 senelerdir Karadeniz'de. Birçok yerde deniz ekosistemine karşı hasar verecek bir kabuklu. Çok da incelemeler yapıldı. Ekosistemde zararlarıyla birlikte minik ölçekli Karadeniz'deki küçük balıkçılarımızın geçimini sağlama kaynağını oluşturan bir deniz ürünü oldu. Hal böyle olunca yapacağınız veya geliştireceğiniz yönetim stratejisi hem denizin ekosistemine minimum düzeyde zarar verecek, mümkünse hiç vermeyecek. Hem de Karadeniz'deki salyangoz balıkçısının hesaplı gelirini optimum düzeyde tutacak bir strateji edinmek zorunda. Bunun yanında ekosisteme vereceği zarar noktasında da çalışmalarımız var. Genetiğini çalışıyoruz. Deniz salyangozlarının kirlilikle ilgili, bünyesinde ağır metal bulunup bulunmadığı ile ilgili incelemeler yapıyoruz. Karadeniz'deki farklı lokasyonlarda büyümelerine bakacağız" dedi.
"Balıkçılık yönetimi açısından bazı veriler elde edeceğiz"
Prof. Dr. Nuri Başusta ise, “TÜBİTAK 1001 araştırma projesi için buradayız. 3 üniversite ve 1 araştırma enstitüsü. Samsun ve Trabzon'dan deniz salyangozu örnekleri alıyoruz. Bunlarla ilgili mikro yaş tayini yapmak suretiyle balıkçılık yönetimi konusunda temel veriler elde etmeye çalışıyoruz. Bu suretiyle balıkçılarımıza bir yönetim planı hazırlayacağız. Bunun içinde takriben 1 yıllık bir örnekleme çalışmamız var. Bu 5. ayımız. Şu belli başlı dek da fire vermeden devam ettik. Denize açıldık yarım saat algarinayla deniz salyangozları avladık. Bunları paketledik, şu anda Elazığ'a götüreceğiz. Fırat Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesinde laboratuvarında bunların hem yükselme performanslarına bakacağız keza de üremeleriyle ilgili dönemlerini tespit edeceğiz. Bunla ilgili de tekrar bir yüksek lisans tezimiz var. Daha önce yapılan çalışmalarda bu türün ağustos ayında ürediği ile ilgili bazı bilgiler vardı. Hemen baktığımız vakit 19 Şubat'tan itibaren kapsüllü, yumurtalı bireylere rastladık. hemen şimdi de gördük bazı deniz salyangozlarda benzer kapsüller söz konusu. Dolayısıyla bunların üreme dönemlerini saptama edeceğiz. Bir ya da aniden pozitif üreme dönemi var mı, onlara bakacağız. diğer taraftan bunlara mikro yaş tayini yaparak çoğalma performanslarına bakacağız. Hangi irtifa durumunda avlanır duruma eriştiği konusuna açıklık getireceğiz. Dolayısıyla balıkçılık yönetimi açısından bazı veriler elde edeceğiz. Yaptığımız alıştırma mikro yaş tayını hemen Avrupa'da Akdeniz ülkelerinde yapılmayan bir alıştırma. İki ülkede Kanada ve Amerika'da yapılan bir çalışma var. başkaca daha yeni İngiltere'ye geldi. Fakat biz bunu yapmayı başardık. Dolayısıyla böyle bir TÜBİTAK projesi kabul edildi. Fazla yeni tekniklerle bunların yaş tayinleri bakarak bunların artış sezonlarına bakacağız. bazı esas veriler elde etmiş olacağız" şeklinde konuştu.
Karadeniz salyangozu avlanarak Uzakta Doğu ülkelerine ihraç ediliyor.
Ahmet Şükrü Uluçay
