Pandemi sağlık sorunlarının yanı sıra ciddi ekonomik sarsıntılara yol açtı. Her sektör bu sarsıntıdan payına düşeni aldı. Ancak en çok zorlanan kesimlerin başında sanat dünyası geliyor. Özel tiyatrolar Mart ayından bu yana girdikleri darboğazla ilgili çözüm yolları aramaya başladı. Bulunan çözümler pansuman tedbirlerin ötesine geçmedi.
Kültür Bakanlığı’nın desteklerine kulp takanlar İBB Şehir Tiyatroları (ŞT) kendini kurumunu bir yana bırakıp özel tiyatrolara hamilik yapmaya soyununca ‘çıt’ çıkarmadı. Sözkonusu 100 yıllık kurum herşeye rağmen tepki verenler de oldu. Bu hafta yeni repertuarını açıklayan ŞT ‘Minimal’ temalı içeriğiyle niyetini ortaya koymuş oldu. Basın toplantısında ŞT Genel Sanat Yönetmeni yerine Kültür Daire Başkanı’nın etkin görüntüsü “ŞT, Kültür İşleri Daire Başkanlığı tarafından yönetiliyor.” şeklinde tepkilere yol açtı. Darülbedayi geleneğini iyi bilen isimlerden Arda Aydın, ortaya çıkan tabloyla ilgili eleştirisini şu cümlelerle dile getirdi:
“ŞT’nın Genel Sanat Yönetmeni sadece oyunlarla ilgili söz söyleyebilecek bir vasfa sahip, başka şeye karışamaz.
ŞT, Kültür İşleri Daire Başkanlığı tarafından yönetiliyor. Bu durumda repertuar da Daire Başkanlığı tarafından yapılıyor ki akp belediye yönetimindeyken bile bu yapılamamıştı. Sezon açılış toplantısında Ekim ayı oyunları tanıtılırken ne alakaysa tamamen özel tiyatrolar tarafından hazırlanan prodüksiyonlar da ana repertuarın içinde sayılmış. (Örn: Aysa Prodüksiyon Tiyatrosu-Shirley). Bak bu da daha önce yapılamamıştı.”
Arda Aydın’ın “Şehir Tiyatroları GSY’liği makamını itibarsızlaştırmakla başlayan süreç, ŞT ve tüm çalışanlarının itibarsızlaştırılmasıyla mı devam edecek göreceğiz.” şeklindeki cümleleri de hayli düşündürücü. Arda Aydın’ın ŞT repertuarına AK Partili belediye döneminde bile müdahale edilmediği hatırlatması ile ilgili bilgi eksiğini de gidermek lâzım. Abdurrahman Şen’in İBB Kültür Daire Başkanı olduğu dönemde Meclis üyelerinden ve ŞT içinden gelen talep, rica, baskılara rağmen ŞT tarihi hatırlatılarak repertuara kesin bir tavırla müdahale yapılmamıştı.
100 YILLIK GELENEĞE DARBE
Tiyatro eleştirmeni Melih Anık da ortaya çıkan tabloyla ilgili şunları yazdı: “Darülbedayi bugün itibariyle öldü. Tiyatro ve sanattan bihaber olduğunu her fırsatta gördüğüm Ekrem İmamoğlu bu konuda kime danışıyor bilmiyorum ama büyük bir yanlış yapıyor. Zira Darülbedayi’i kiralık salonlar haline dönüştürdü. Ekim 2020 programını saklayın. Zira bu 100 yıllık bir geleneğin cenaze töreni davetiyesidir.” diyerek üzüntüsünü dile getirdi.
Anık, yapılan vahim hataya ise şu cümlelerle işaret etti: “İBBŞT’nın imkânlarını özel tiyatrolar ile paylaşmasını belki de herkesten önce önerdim. Boş günlerde salonların özel tiyatrolara verilmesini önermiştim. Açıklanan programa göre ŞT salon kiralıyor. Çarşamba Cumartesi matineleri kaldırılmış. Pazar boş. Dışarıdan gelenler mirası harcıyor. Duyarsız, bilinçsiz, idraktan uzak gönül ticareti yapıyorlar.”
Özel tiyatroları kucaklamak için Darülbedayi’ye darbe vuran İBB, ŞT’nın en kıdemli ustalarına da büyük vefasızlık yapıyor. Zihni Göktay’ın oğlu Ömer Göktay, sosyal medya hesabından büyük ustaya yapılanları duyurdu.
Göktay mesajında şu ifadeleri kullandı: “55 yılı devirmiş bir sanatçı adına yazıyorum bu yazıyı. Kendisi, seyircisine saygıdan bunları dile getiren bir kişi olmadı. Fakat bir tabloya sanatsal önem verip dünya paralar ödeyen CHP belediyesi 55 yıllık aktöre yaklaşık 8 aydır maaşını ödemiyor. Bunun pandemi süreci ile hiç bir ilgisi yok. Bu olay öyle ya da böyle belediyenin ayıbıdır. Türkiye için önemli olan bir değere ölünce mi değer vermeyi düşünüyorsunuz?”
ŞT’da emeğinin karşılığını alamayan sadece Zihni Göktay değil. Komik-i Şehir Naşit Bey oyununda rol alan Metin Çoban, Sinan Bengier ve Rıdvan Çelebi’ye de bir süredir maaşları verilmiyor.
ŞT gibi İstanbul’un göz bebeği olan bir kuruma ve oradaki sanatçılara bu muameleyi reva görenlere bu yaptıklarının hesabı sorulacak mı yoksa sırf ‘kadınları öne çıkarıyor’, ‘özel tiyatrolara el uzattı’ diye sahte imajı parlatılacak mı bunu da zaman gösterecek.
GÜLCAN TEZCAN / AKŞAM GAZETESİ
