Corona virüsü salgınının yayılımı durdurmak için başlatılan incelemeler sürüyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 3 Nisan’da yaptığı izah etme ile 20 yaş altı kişilere sokağa çıkma yasağı getirildiğini ilan etmişti. Laf konusu yaş grubunun evde kaldığı bu süreçte bilgisayar oyunlarına yöneldiği görülüyor. Baskı taşıyan bir takım oyunlar ise gençler ve çocuklar için büyük tehlike talep ediyor.
Sözcü’nün sorularını yanıtlayan Psikiyatrist Doç. Dr. Işıl Göğcegöz, ayrıca gençleri hemde aileleri ilgilendiren kayda değer açıklamalarda bulundu. Göğcegöz, şunları söyledi:
Hangi yaş gurubu nasıl oyunlar oynamalı ya da oynamamalı?
Çocuklar değişik oyunlar kurarak doğal yollardan öğrenir ve birçok hüner geliştirirler. Teknolojinin hayatımızın her alanına girmesiyle birlikte çocukların oyunları da değişti. Dijital oyunlar bundan böyle sek sek, körebe, evcilik gibi oyunların yerini aldı. Yapılan çalışmalarda artık çocuklarımızın hayatına 4 yaşından itibaren bilgisayar ve bilgisayar oyunları girmektedir. Bu yaş grubunda ufak adale motor becerileri ve el-göz koordinasyonlarını geliştirmelerine katkıda buluna oyunlar seçim edilmelidir.
Daha ileri yaşlarda ise çocuklarımıza duygularını yönetebilme yetisi kazandıran hayal güçlerini ve yaratıcılıklarını geliştirmelerine katkıda yer alan ve sosyal becerilerini geliştirmesine olanak karşılayan oyunlar tercih edilmelidir.
Uzun süre oyun oynama çocuğun ve gençlerin gelişimini nasıl etkiler?
Corona virüsü karantina dönemi ile birlikte fazla dijital oyun oynama, sosyal medya ve internet kullanımı sosyal, psikolojik ve fizyolojik çoğu negatif etki oluşturabilmektedir. Fizyolojik olarak; sedanter yani dingin yaşamın getirisi kilo artışı hatta obezite, postür bozuklukları (kamburluk), sırt boyun ağrıları gibi ortopedik sorunlar yaşayabilirler.
Saatlerce bilgisayar başında vakit geçiren çocuk ve erişkinler; içine kapanmakta, kendilerini sosyal ortamda ifade etmekte güçlük yaşamakta ve bunun sonucunda sosyal ortamdan uzaklaşarak bir kısır döngüye girebilmektedir. Ayrıca sorun çözme yolları zorlama içerikli olduğu için akranlarıyla sorunlar yaşayabilmektedirler. Çoğunlukla okul veya sosyal gruplarından disiplin cezaları, şikayet, uzaklaşma cezaları alabilmektedirler.
Kuvvet taşıyan bilgisayar oyunları çocuk ve gençlerin psikolojini nasıl etkiler?
Güç içerikli dijital oynayan çocuklarda ve ergenlerde şiddete eğilim artmaktadır. Hatta şiddeti alışılagelmiş bir problem çözme yolu olarak algılamaya başlarlar. Şiddet içerikli dijital oyunlarda verilen egoistlik ve soğukkanlılık temaları bu çocuklarında karmaşa yaratarak, empati kurma, vicdanlı olma gibi duyguları negatif yönde etkilemektedir. Hem bu çocuklarda ve erişkinlerde internet ve oyun bağımlılığının yanına uyku bozuklukları (uykusuzluk, zorlama içerikli kabuslar görme), depresyon, anksiyete bozuklukları gibi psikiyatrik bozukluklar daha pozitif görülmektedir.
Hangi yaş grubu kaç saat oyun oynamalı?
4 – 6 yaş arası başlıca günde en fazla 1 saat bilgisayar başında vakit geçirmesi önerilmektedir. Keza bu grup için seçilen oyun içeriklerinin özellikle uyarı, problem çözme becerisi gibi gelişimlerine katkıda bulunması önemlidir. 6-9 yaş grubu için online ders dışarıya maksimum 1-1.5 saat, 9-13 yaş grubu ise sınavların olduğu ve sorumlulukların arttığı bir dönem olduğu için negatif etkilenmemeleri namına günde maksimum 1,5-2 saat ya da haftada 5 saat biçiminde oluşturulmuş bir program yerinde olmaktadır. Dikkat edilmesi gereken nokta bilgisayar ve oyunla geçirilen sürenin yanına maruz kaldıkları içerik (şiddet, cinsellik, dehşet vs.) önemlidir.
Ailelere bu süreçte ne gibi tavsiyelerde bulunursunuz?
Karantina döneminde internet ve oyunlarda geçirilen sürenin artmasıyla birlikte bütün bu olabilecek negatif durumlar dikkate alındığında, çocuk ya da ergenlerde oyuna ayrılan vakit ve oyunların içerikleri ( zor, korku, cinsellik, ırkçı içerikler vs.) değerlendirilerek aile tarafından teftiş sağlanmalıdır.
Hem bu riskler ile ilgili çocuklarımızı uygun dille bilgilendirmek gerekmektedir. Bu Nedenle kendilerini daha gizli ifade edebilirler, gerektiğinde hayır diyebilirler ve tehlikeyi ayrım ederek durdurmak için ailelerinden takviye isteyebilirler. Yalnızlaşan çocuk ve gençler, sosyalleşmek için sanal dünyayı kullanmakta ve kendilerini ancak bu ortamda var edeceklerine inanmaktadır. Ailelerin bu durumu fark etmeleri çocukları ile nitelikli iletişim kurdukları gibi onları sosyalleşebilecekleri ortamlara, gruplara ya da kulüplere yönlendirmeleri önemlidir.
Yetkililer bu süreçte nasıl önlemler almalı?
Başta bakanlıklar elde etmek üzere yetkililer dijital oyunların riskleri ve tehlikeleri, internet dilekçe güvenliği ve oyun bağımlılığıyla ilgili toplumsal farkındalık oluşturmalıdır. Medya okuryazarlığı yaygınlaştırılmalı ve anne-babalara farkındalık meydana getirmek için eğitim verilmelidir. Çocuklar ve gençler için sosyal ortamların sağlandığı okullar ve mekanlar geliştirilmelidir. Ailelerin dijital oyunların içeriklerini takip edecekleri müdahale mekanizmasının olduğu bir sistem kurulmalıdır.
Öğretmen, dijital oyunlar konusunda çocuklara uygun rol model olmalı ve aile ile işbirliği yapması gerekmektedir. Dijital oyunların riskleri ve tehlikeleri, internet başvuru güvenliği gibi konularda bilişim teknoloji öğretmenleri ve psikolojik danışmanlar işbirliği yaparak, öğrencileri ve aileleri bilgilendirmelidir.
