1 – Covid-19'da kalıtımsal faktörlerin etkisi var mı?
Bu konuda herhangi bir bilimsel bilgi yok. 22 ülkede 35 bilimsel heyet bu konuyu genetik olarak araştırıyor. Amerika ve İsveç'te yapılan çalışmalar HIV virüsüne belli dayanıklılık karşılayan insanların varlığını göstermişti. Bu kişiler korumasız cinsel ilişki ve uyuşturucu iğne paylaşımlarına karşın hasta olmuyorlardı. böylece Covid-19'a karşı direnç sağlayan veya akıntı yaratan genlerin olup olmadığı araştırılmaya devam ediyor. Bir Takım bilim adamları hastalığın ağır seyretmesinde kalıtımsal faktörlerin etkisinin olduğunu iddia ediyor.
2 – Covid-19'da kan grupları kayda değer mi?
Bu konuda da çalışmalara devam ediliyor. Çin'de 2 bin 200 Covid-19 hastası üstünde yapılan çalışmalarda 0 kan grubunda hastalığın daha hafif, A kan grubunda ise hastalığın daha ağır seyrettiği gösterilmiştir. Ancak iştirakçi sayısı az olduğu için bu sonucun güvenilirliği azdır.
Prof. Dr. Osman Erk
3 – Astım hastalarında daha mı ağır seyreder?
Toplumdan topluma kadar görülme sıklığı değişen lakin genel olarak yüzde 10-15 sıklıkla saptanan astım hastalarında Covid-19 hastalığının daha az ve daha hafif seyrettiği ile ilgili veriler mevcuttur. Bağışıklık sistemini baskılayan hap kullanmayan fakat bayağı inhaler ilaçlarını kullanan astım hastalarında riskin artmadığı söylenebilir.
4 – Bu virüs laboratuvarda mı üretilmiştir?
Bilimsel araştırmalar bu virüsün laboratuvar ortamında yok, doğal evrim sonucu geliştiğini gösteriyor. Bu konuda çoğu çalışma kayda değer dergilerde yayınlandı. Komplo teorilerine inanmamak lazım. Virüsün genetik yapısı büyük ölçüde yarasalardaki ve pangolinlerdeki virüslerle benzerlik gösteriyor. Yarasalarda ayrıca bin 500 kadar diğer corona virüsü mevcuttur. İleride bu virüslerden de kaynaklanan salgınlar beklenebilir.
5 – Sadece kanser ve kronik hastalığı olanları mı etkiler?
Covid-19 bu hastalığı olanları, erkekleri ve yaşlıları daha fazla etkiler. Fakat diyabet olup, HbA1C'si 9'dan daha yüksek olanlarda ve obezitesi olanlarda da rahatsızlık ağır seyrediyor.
6 – Yemek Yemek, poşet, paket, deniz ve havuzdan geçer mi?
Covid-19 yüzde 90 olasılıkla damlacık yolu ile geçmektedir. Topluluk, kapalı, havasız mekanlarda bulunmak risk faktörüdür. Hastalığın yemek yemek, poşet, paket, deniz ve havuz suyundan geçtiğine dair belirlenmiş bir bilimsel veri yoktur. yine de paketli ürünlerin dışında havalandırılıp, dezenfekte edilmesinde fayda var. Havuz ve deniz suyundan hastalık bulaşmasa bile deniz ve havuzda yakın temas ile hasta bir kişiden virüs bulaşabilir.
7 – Covid-19 hayvandan insana bulaşır mı?
Mart ayında Nature dergisinde yayınlanan önemli bir bilimsel çalışmada virüs eğer doğal evrimini yarasada tamamladıysa hayvanlardan insanlara geçebileceği, doğal evrimini insanda tamamladıysa hayvanlardan insanlara geçmeyeceği biçiminde bir bilimsel data var. Vizondan insanlara geçtiği ile ilgili bir önemli bilgi paylaşıldı. Bu doğru ise öteki hayvanlardan da insanlara geçebilir.
