1 – Covid-19'da genetik faktörlerin etkisi var mı?
Bu konuda herhangi bir bilimsel bilgi değil. 22 ülkede 35 bilimsel heyet bu konuyu kalıtımsal olarak araştırıyor. Amerika ve İsveç'te yapılan çalışmalar HIV virüsüne muhakkak dayanıklılık karşılayan insanların varlığını göstermişti. Bu kişiler korumasız cinsel ilişki ve uyuşturucu iğne paylaşımlarına rağmen hasta olmuyorlardı. bu nedenle Covid-19'a karşı direnç karşılayan ya da eğilim yaratan genlerin olup olmadığı araştırılmaya devam ediyor. Bir Takım bilim adamları hastalığın ağır seyretmesinde genetik faktörlerin etkisinin olduğunu bahis ediyor.
2 – Covid-19'da kan grupları manâlı mi?
Bu konuda da çalışmalara devam ediliyor. Çin'de 2 bin 200 Covid-19 hastası üzerinde yapılan çalışmalarda 0 kan grubunda hastalığın daha hafif, A kan grubunda ise hastalığın daha ağır seyrettiği gösterilmiştir. Oysa katılımcı sayısı az olduğu için bu sonucun güvenilirliği azdır.
Prof. Dr. Osman Erk
3 – Astım hastalarında daha mı ağır seyreder?
Toplumdan topluma tarafından görülme sıklığı değişen lakin genellikle yüzde 10-15 çoğunlukla saptanan astım hastalarında Covid-19 hastalığının daha eksik ve daha hafif seyrettiği ile ilgili veriler mevcuttur. Bağışıklık sistemini baskılayan hap kullanmayan fakat normal inhaler ilaçlarını kullanan astım hastalarında riskin artmadığı söylenebilir.
4 – Bu virüs laboratuvarda mı üretilmiştir?
Bilimsel çalışmalar bu virüsün laboratuvar ortamında değil, doğal evrim sonucu geliştiğini gösteriyor. Bu konuda birçok alıştırma kayda değer dergilerde yayınlandı. Komplo teorilerine inanmamak gerekli. Virüsün kalıtımsal yapısı büyük ölçüde yarasalardaki ve pangolinlerdeki virüslerle benzerlik gösteriyor. Yarasalarda keza bin 500 dek diğer corona virüsü mevcuttur. İleride bu virüslerden de kaynaklanan salgınlar beklenebilir.
5 – Yalnızca kanser ve kronik hastalığı olanları mı etkiler?
Covid-19 bu hastalığı olanları, erkekleri ve yaşlıları daha artı etkiler. Ama diyabet olup, HbA1C'si 9'dan daha yüksek olanlarda ve obezitesi olanlarda da hastalık ağır seyrediyor.
6 – Yemek Yemek, poşet, paket, deniz ve havuzdan geçer mi?
Covid-19 yüzde 90 muhtemelen damlacık yolu ile geçmektedir. Kalabalık, kapalı, havasız mekanlarda bulunmak risk faktörüdür. Hastalığın yemek, poşet, paket, deniz ve havuz suyundan geçtiğine dair belli bir bilimsel data yoktur. yine de paketli ürünlerin dışarıya havalandırılıp, dezenfekte edilmesinde fayda var. Havuz ve deniz suyundan rahatsızlık bulaşmasa bile deniz ve havuzda yakın temas ile hasta bir kişiden virüs bulaşabilir.
7 – Covid-19 hayvandan insana bulaşır mı?
Mart ayında Nature dergisinde yayınlanan önemli bir bilimsel çalışmada virüs eğer doğal evrimini yarasada tamamladıysa hayvanlardan insanlara geçebileceği, doğal evrimini insanda tamamladıysa hayvanlardan insanlara geçmeyeceği biçiminde bir bilimsel bilgi var. Vizondan insanlara geçtiği ile ilgili bir kayda değer veri paylaşıldı. Bu doğru ise diğer hayvanlardan da insanlara geçebilir.
