Kırım Kongo kanamalı ateşi birincil devam 1944 yılında Kırım'da, sonradan ise 1969 yılında Kongo'da ortaya çıkmıştır. Rahatsızlık ismini buralardan almıştır. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi sonradan ise bütün birçok kıtada görülmüştür. Yaz aylarında vaka sayılarında artma gözlemlenmektedir. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi ile ilgili tüm bilgiler haberimizde…

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA) NEDİR?

Kırım-Kongo kanamalı ateşi (KKKA), Bunyaviridae familyasının kene kaynaklı bir virüsünün (Nairovirüs) neden olduğu, alev, halsizlik, iştahsızlık, adale ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma, ishal ve ağır vakalarda kanama gibi bulgular ile seyrederek ölümlere neden olabilen hayvanlardan insanlara bulaşan bir enfeksiyon hastalığıdır. KKKA, % 10-40'lık bir olgu ölüm oranıyla önemli viral hemorajik ateş salgınlarına niçin olur. Afrika, Balkanlar, Orta Doğu ve Asya'daki 50. paralelin kuzeyinde ve güneyindeki Asya ülkelerinde endemiktir.

Kırım Kongo Kanamalı Ateşi virüsünün konakçıları sığır, koyun ve keçi gibi çok dağıtılmış evcil ve barbar hayvanları içerir. Birçok kuş enfeksiyona dirençlidir. Hayvanlar, enfekte kenelerin ısırmasıyla enfekte olur ve virüs, enfeksiyondan yaklaşık bir hafta daha sonra kan akışında kalır, bu, kene-hayvan-kene döngüsünün, diğer bir kene ısırdığında devam etmesini sağlar. Her ne kadar birkaç kene cinsi KKKA virüsü ile enfekte olabilse de, Hyalomma keneleri, insan enfeksiyonunun başlıca kaynağıdır. Türkiye'de hastalığın bulaştırıcısı olan asıl kene türü Hyalomma marginatum’dur.

Hastalık Türkiye'de başlangıçta 2002 yılında dikkatleri çekmiş ve 2003 yılında muhakkak tanısı konmuştur. KKKA vakaları, hastalığın bulaştırıcısı olan kenelerin aktifleştiği dönemden başlayarak bahar ve yaz aylarında görülmektedir. İlk defa Tokat ili ve civarında dikkatleri çeken Kırım Kongo Kanamalı Ateşi vakaları başlıca İç Anadolu’nun kuzeyi, Orta Karadeniz ve Doğu Anadolu’nun kuzeyinde yoğunlaşmaktadır.

KIRIM KONGO NASIL BULAŞIR?

KKKA virüsü, insanlara kene ısırmasıyla ya da kesim sırasında ve anında sonrasında enfekte hayvan kanı veya dokularıyla temas aracılığıyla bulaşır. Vakaların birçok, tarım işçileri, kesimhane işçileri ve veterinerler gibi hayvancılık ile uğraşan kişilerde görüldü. İnsandan insana geçiş, enfekte olmuş kişilerin kanları, salgıları, organları veya diğer gövde sıvılarıyla yakın temastan kaynaklanabilir. Hastane kaynaklı enfeksiyonlar, tıbbi ekipmanın hatalı sterilizasyonu, iğnelerin tekrar kullanılması ve tıbbi malzemelerin kirlenmesi nedeniyle de ortaya çıkabilir.

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ BELİRTİLERİ

KKKA, baş ağrısı, yüksek alev, sırt ağrısı, eklem ağrısı, mide ağrısı ve kusma gibi birincil bulgu ve semptomlar ile bir anda başlar. Gözlerde, yüzde ve boğazda kızarıklık, boğaz ve damaktaki peteşiler (kırmızı lekeler) yaygındır. Semptomlar sarılık ve önemli vakalarda ruh hali ve duyusal algıdaki değişiklikleri de içerebilir.

Rahatsızlık ilerledikçe, hastalığın dördüncü gününden başlayıp yaklaşık iki hafta süren şiddetli morarma, şiddetli burun kanaması ve enjeksiyon bölgelerinde kontrolsüz kanama alanları görülebilir. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi görülen bölgelerdeki salgınlarda hastaneye yatırılan hastalarda vefat oranları % 9 ile % 50 arasında değişmiştir.

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ TEDAVİSİ

İnkübasyon (kuluçka) süresi kene tutunmasından daha sonra genel olarak 1-3 gün, maksimum 9 gün olabilmektedir. Enfekte kan, vücut sıvısı ve öteki dokularla temas sonrasında 5-6 gün; azami ise 13 gün olabilmektedir. Semptomların tedavisi ile yapılan genel destekleyici bakım, insanlarda KKKA'yı yönetmede esas yaklaşımdır. Her ne dek Doğu Avrupa’da KKKA'ya karşısında inaktive edilmiş, farelerde sınanmış bir aşı geliştirilmiş ve kullanılmış olsa da, şimdi insan kullanımı için yaygın olarak kullanılan tehlikesiz ve etkin bir aşı yoktur. Hem hayvanlarda başvuru formu için de herhangi bir aşı yoktur.

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİNDEN KORUNMAK İÇİN

Sağlık Bakanlığı Irk Sağlığı Genel Müdürlüğü Zoonotik ve Vektörel Hastalıklar Dairesi Başkanlığı'nın internet sitesinde KKKA'dan korunmak ve hastalığı durdurmak için yapılması gerekenler şu şekilde anlatılmıştır:

1- Tarla, tahvil, bahçe, orman ve piknik alanları gibi kene yönünden riskli alanlara gidilirken, kenelerin vücuda girmesini alıkoymak maksadıyla muhtemel olduğu kadar vücudu örten giysiler giyilmeli, pantolon paçaları çorapların içerisine sokulmalı ve keza kenelerin elbise üzerinde kuytu görülebilmesi için açık renkli kıyafetler seçim edilmelidir.

2- Kene yönünden riskli alanlardan dönüldüğünde birey kendisinin ve çocuklarının vücudunda (kulak arkası, koltuk altları, kasıklar ve diz arkası dâhil) kene olup olmadığını denetim etmeli, kene tutunmuş ise hiç süre kaybetmeden çıplak el ile dokunmamak şartıyla vücuda tutunduğu en yakın yerden tutarak yerinde bir araç gereç ile (bez, naylon poşet, eldiven gibi) çıkarmalıdır.

3- Kişi keneyi kendisi çıkaramadığı durumlarda en yakın sağlık durumu kuruluşuna başvurmalıdır. Kene ne dek erken çıkarılırsa hastalığın bulaşma riskinin de öyle azalacağı unutulmamalıdır.

3- Hastalık hayvanlarda semptom göstermeden seyrettiğinden hastalığın sık olarak görüldüğü bölgelerde yer alan hayvanlar sağlıklı görünse bile hastalığı bulaştırabilirler. Bu sebeple hayvanların kanlarına, vücut sıvılarına veya dokularına çıplak el ile temas edilmemelidir.

4- Hastalığa yakalanan şahısların kan, gövde sıvıları ve çıkartıları ile hastalık bulaşabildiğinden, hasta ile temas eden kişiler zorunlu korunma önlemlerini (eldiven, önlük, maske v.b.) almalıdır.

5- Kene tutunan kişiler, kendilerini 10 gün süreyle halsizlik, iştahsızlık, ateş, kas ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma veya ishal gibi belirtiler yönünden izlemeli ve bu belirtilerden bir ya da bir kaçının ortaya çıkması halinde hemen en yakın sağlık kuruluşuna müracaat etmelidirler.

6- Hastalığa sebep olan mikrobun taşıyıcısı, saklayıcısı ve bulaştırıcısı olan keneler uçmayan, zıplamayan, yerden yürüyerek vücuda tırmanan eklem bacaklı hayvanlardır. Vücuda tutunan veya hayvanların üzerinde yer alan keneler şüphesiz çıplak el ile öldürülmemeli ve patlatılmamalıdır. Keneler üstüne sigara basmak, kolonya, gaz yağı gibi maddeler dökmek kenenin kasılmasına sebep olarak beden içeriğini kan emdiği kişiye aktarmasına sebep olacağı için yapılmamalıdır.