Kırım Kongo kanamalı ateşi birincil devam 1944 yılında Kırım'da, daha sonra ise 1969 yılında Kongo'da ortaya çıkmıştır. Hastalık ismini buralardan almıştır. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi daha sonra ise tüm birçok kıtada görülmüştür. Yaz aylarında olgu sayılarında büyüme gözlemlenmektedir. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi ile ilgili bütün bilgiler haberimizde…

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA) NEDİR?

Kırım-Kongo kanamalı ateşi (KKKA), Bunyaviridae familyasının kene kaynaklı bir virüsünün (Nairovirüs) neden olduğu, alev, halsizlik, iştahsızlık, kas ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma, ishal ve ağır vakalarda kanama gibi bulgular ile seyrederek ölümlere niçin olabilen hayvanlardan insanlara bulaşan bir enfeksiyon hastalığıdır. KKKA, % 10-40'lık bir olgu ölüm oranıyla önemli viral hemorajik ateş salgınlarına neden olur. Afrika, Balkanlar, Orta Doğu ve Asya'daki 50. paralelin kuzeyinde ve güneyindeki Asya ülkelerinde endemiktir.

Kırım Kongo Kanamalı Ateşi virüsünün konakçıları sığır, koyun ve keçi gibi fazla dağıtılmış evcil ve vahşi hayvanları içerir. Birçok kuş enfeksiyona dirençlidir. Hayvanlar, enfekte kenelerin ısırmasıyla enfekte olur ve virüs, enfeksiyondan yaklaşık bir hafta sonra kan akışında kalır, bu, kene-hayvan-kene döngüsünün, başka bir kene ısırdığında devam etmesini sağlar. Her ne kadar birkaç kene cinsi KKKA virüsü ile enfekte olabilse de, Hyalomma keneleri, insan enfeksiyonunun kaynağıdır. Türkiye'de hastalığın bulaştırıcısı olan asıl kene türü Hyalomma marginatum’dur.

Rahatsızlık Türkiye'de başlangıçta 2002 yılında dikkatleri çekmiş ve 2003 yılında belirli tanısı konmuştur. KKKA vakaları, hastalığın bulaştırıcısı olan kenelerin aktifleştiği dönemden başlayarak bahar ve yaz aylarında görülmektedir. İlk kere Tokat ili ve civarında dikkatleri çeken Kırım Kongo Kanamalı Ateşi vakaları genelde İç Anadolu’nun kuzeyi, Orta Karadeniz ve Doğu Anadolu’nun kuzeyinde yoğunlaşmaktadır.

KIRIM KONGO NASIL BULAŞIR?

KKKA virüsü, insanlara kene ısırmasıyla ya da kesim sırasında ve hemen ardından enfekte hayvan kanı ya da dokularıyla bağlantı aracılığıyla bulaşır. Vakaların birçok, tarım işçileri, mezbaha işçileri ve veterinerler gibi hayvancılık ile uğraşan kişilerde görüldü. İnsandan insana geçiş, enfekte olmuş kişilerin kanları, salgıları, organları veya öteki karoser sıvılarıyla yakın temastan kaynaklanabilir. Hastane kaynaklı enfeksiyonlar, tıbbi ekipmanın hatalı sterilizasyonu, iğnelerin baştan kullanılması ve tıbbi malzemelerin kirlenmesi nedeniyle de ortaya çıkabilir.

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ BELİRTİLERİ

KKKA, baş ağrısı, yüksek ateş, sırt ağrısı, eklem ağrısı, mide ağrısı ve kusma gibi ilk belirti ve semptomlar ile bir anda başlar. Gözlerde, yüzde ve boğazda kızarıklık, boğaz ve damaktaki peteşiler (kırmızı lekeler) yaygındır. Semptomlar sarılık ve ciddi vakalarda ruh hali ve duyusal algıdaki değişiklikleri de içerebilir.

Rahatsızlık ilerledikçe, hastalığın dördüncü gününden başlayıp yaklaşık iki hafta süren şiddetli morarma, şiddetli burun kanaması ve enjeksiyon bölgelerinde kontrolsüz kanama alanları görülebilir. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi görülen bölgelerdeki salgınlarda hastaneye yatırılan hastalarda vefat oranları % 9 ile % 50 arasında değişmiştir.

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ TEDAVİSİ

İnkübasyon (kuluçka) süresi kene tutunmasından daha sonra genelde 1-3 gün, azami 9 gün olabilmektedir. Enfekte kan, vücut sıvısı ve öteki dokularla temas ardından 5-6 gün; maksimum ise 13 gün olabilmektedir. Semptomların tedavisi ile yapılan genel destekleyici bakım, insanlarda KKKA'yı yönetmede esas yaklaşımdır. Her ne dek Doğu Avrupa’da KKKA'ya karşısında inaktive edilmiş, farelerde denenmiş bir aşı geliştirilmiş ve kullanılmış olsa da, şu anda insan kullanımı için yaygın olarak kullanılan güvenli ve etkin bir aşı yoktur. Keza hayvanlarda dilekçe için de herhangi bir aşı yoktur.

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİNDEN KORUNMAK İÇİN

Sağlık Bakanlığı Millet Sağlığı Genel Müdürlüğü Zoonotik ve Vektörel Hastalıklar Dairesi Başkanlığı'nın internet sitesinde KKKA'dan korunmak ve hastalığı önlemek için yapılması gerekenler şu şekilde anlatılmıştır:

1- Tarla, bağ, bahçe, orman ve piknik alanları gibi kene yönünden riskli alanlara gidilirken, kenelerin vücuda girmesini engellemek maksadıyla olası olduğu değin vücudu örten giysiler giyilmeli, pantolon paçaları çorapların içerisine sokulmalı ve ayrıca kenelerin elbise üzerinde sıcacık görülebilmesi için açık renkli kıyafetler tercih edilmelidir.

2- Kene yönünden tehlikeli alanlardan dönüldüğünde birey kendisinin ve çocuklarının vücudunda (kulak arkası, koltuk altları, kasıklar ve diz arkası dâhil) kene olup olmadığını denetleme etmeli, kene tutunmuş ise hiç vakit kaybetmeden çıplak el ile dokunmamak şartıyla vücuda tutunduğu en yakın yerden tutarak yerinde bir araç gereç ile (bez, naylon poşet, eldiven gibi) çıkarmalıdır.

3- Kişi keneyi kendisi çıkaramadığı durumlarda en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalıdır. Kene ne dek erken çıkarılırsa hastalığın bulaşma riskinin de böylece azalacağı unutulmamalıdır.

3- Hastalık hayvanlarda belirti göstermeden seyrettiğinden hastalığın sık olarak görüldüğü bölgelerde yer alan hayvanlar dinç görünse bile hastalığı bulaştırabilirler. Bu sebeple hayvanların kanlarına, beden sıvılarına ya da dokularına çıplak el ile bağlantı edilmemelidir.

4- Hastalığa yakalanan şahısların kan, karoser sıvıları ve çıkartıları ile rahatsızlık bulaşabildiğinden, hasta ile bağlantı eden kişiler zorunlu korunma önlemlerini (eldiven, önlük, maske v.b.) almalıdır.

5- Kene tutunan kişiler, kendilerini 10 gün süreyle halsizlik, iştahsızlık, alev, kas ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma ya da ishal gibi belirtiler yönünden izlemeli ve bu belirtilerden bir ya da bir kaçının ortaya çıkması halinde hemencecik en yakın sağlık durumu kuruluşuna başvuru etmelidirler.

6- Hastalığa sebep olan mikrobun taşıyıcısı, saklayıcısı ve bulaştırıcısı olan keneler uçmayan, zıplamayan, yerden yürüye yürüye vücuda tırmanan eklem bacaklı hayvanlardır. Vücuda tutunan veya hayvanların üzerinde yer alan keneler elbette çıplak el ile öldürülmemeli ve patlatılmamalıdır. Keneler üzerine sigara hücum etmek, kolonya, gaz yağı gibi maddeler dökmek kenenin kasılmasına sebep olarak ceset içeriğini kan emdiği kişiye aktarmasına sebep olacağı için yapılmamalıdır.