Kırım Kongo kanamalı ateşi birincil devam 1944 yılında Kırım'da, sonra ise 1969 yılında Kongo'da ortaya çıkmıştır. Rahatsızlık ismini buralardan almıştır. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi sonra ise bütün çoğu kıtada görülmüştür. Yaz aylarında vaka sayılarında artma gözlemlenmektedir. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi ile ilgili tüm bilgiler haberimizde…

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA) NEDİR?

Kırım-Kongo kanamalı ateşi (KKKA), Bunyaviridae familyasının kene kaynaklı bir virüsünün (Nairovirüs) niçin olduğu, alev, halsizlik, iştahsızlık, adale ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma, ishal ve ağır vakalarda kanama gibi bulgular ile seyrederek ölümlere niçin olabilen hayvanlardan insanlara bulaşan bir enfeksiyon hastalığıdır. KKKA, % 10-40'lık bir olgu vefat oranıyla ciddi viral hemorajik alev salgınlarına neden olur. Afrika, Balkanlar, Orta Doğu ve Asya'daki 50. paralelin kuzeyinde ve güneyindeki Asya ülkelerinde endemiktir.

Kırım Kongo Kanamalı Ateşi virüsünün konakçıları sığır, koyun ve keçi gibi çok farklı alanlara yönlendirilmiş evcil ve vahşi hayvanları içerir. Birçok kuş enfeksiyona dirençlidir. Hayvanlar, enfekte kenelerin ısırmasıyla enfekte olur ve virüs, enfeksiyondan takriben bir hafta sonra kan akışında kalır, bu, kene-hayvan-kene döngüsünün, başka bir kene ısırdığında devam etmesini sağlar. Her ne değin birkaç kene cinsi KKKA virüsü ile enfekte olabilse de, Hyalomma keneleri, insan enfeksiyonunun esas kaynağıdır. Türkiye'de hastalığın bulaştırıcısı olan başlıca kene türü Hyalomma marginatum’dur.

Rahatsızlık Türkiye'de ilk olarak 2002 yılında dikkatleri çekmiş ve 2003 yılında emin tanısı konmuştur. KKKA vakaları, hastalığın başlıca bulaştırıcısı olan kenelerin aktifleştiği dönemden başlayarak bahar ve yaz aylarında görülmektedir. İlk defa Tokat ili ve civarında dikkatleri çeken Kırım Kongo Kanamalı Ateşi vakaları başlıca İç Anadolu’nun kuzeyi, Orta Karadeniz ve Doğu Anadolu’nun kuzeyinde yoğunlaşmaktadır.

KIRIM KONGO NASIL BULAŞIR?

KKKA virüsü, insanlara kene ısırmasıyla ya da kesim esnasında ve hemencecik sonrasında enfekte hayvan kanı veya dokularıyla temas yoluyla bulaşır. Vakaların birçok, tarım işçileri, kesimhane işçileri ve veterinerler gibi hayvancılık ile uğraşan kişilerde görüldü. İnsandan insana geçiş, enfekte olmuş kişilerin kanları, salgıları, organları veya diğer beden sıvılarıyla yakın temastan kaynaklanabilir. Hastane kaynaklı enfeksiyonlar, tıbbi ekipmanın hatalı sterilizasyonu, iğnelerin her yerde kullanılması ve tıbbi malzemelerin kirlenmesi sebebiyle de ortaya çıkabilir.

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ BELİRTİLERİ

KKKA, baş ağrısı, yüksek alev, sırt ağrısı, eklem ağrısı, mide ağrısı ve kusma gibi ilk bulgu ve semptomlar ile bir anda başlar. Gözlerde, yüzde ve boğazda kızarıklık, boğaz ve damaktaki peteşiler (kırmızı lekeler) yaygındır. Semptomlar sarılık ve ciddi vakalarda ruh hali ve duyusal algıdaki değişiklikleri de içerebilir.

Rahatsızlık ilerledikçe, hastalığın dördüncü gününden başlayıp takriben iki hafta süren şiddetli morarma, şiddetli burun kanaması ve enjeksiyon bölgelerinde kontrolsüz kanama alanları görülebilir. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi görülen bölgelerdeki salgınlarda hastaneye yatırılan hastalarda ölüm oranları % 9 ile % 50 aralarında değişmiştir.

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ TEDAVİSİ

İnkübasyon (kuluçka) süresi kene tutunmasından daha sonra genel olarak 1-3 gün, en fazla 9 gün olabilmektedir. Enfekte kan, beden sıvısı ve diğer dokularla bağlantı sonrasında 5-6 gün; azami ise 13 gün olabilmektedir. Semptomların tedavisi ile yapılan genel destekleyici bakım, insanlarda KKKA'yı yönetmede temel yaklaşımdır. Her ne kadar Doğu Avrupa’da KKKA'ya karşı inaktive edilmiş, farelerde sınanmış bir aşı geliştirilmiş ve kullanılmış olsa da, derhal insan kullanımı için yaygın olarak kullanılan tehlikesiz ve etkin bir aşı yoktur. Hem hayvanlarda başvuru formu için de herhangi bir aşı yoktur.

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİNDEN KORUNMAK İÇİN

Sağlık Bakanlığı Insanlar Sağlığı Genel Müdürlüğü Zoonotik ve Vektörel Hastalıklar Dairesi Başkanlığı'nın internet sitesinde KKKA'dan korunmak ve hastalığı durdurmak için yapılması gerekenler şu şekilde anlatılmıştır:

1- Tarla, senet, bahçe, orman ve piknik alanları gibi kene yönünden tehlikeli alanlara gidilirken, kenelerin vücuda girmesini alıkoymak maksadıyla olası olduğu dek vücudu örten giysiler giyilmeli, pantolon paçaları çorapların içerisine sokulmalı ve ayrıca kenelerin elbise üstünde kuytu görülebilmesi için açık renkli kıyafetler tercih edilmelidir.

2- Kene yönünden tehlikeli alanlardan dönüldüğünde kişi kendisinin ve çocuklarının vücudunda (kulak arkası, koltuk altları, kasıklar ve diz arkası dâhil) kene olup olmadığını denetleme etmeli, kene tutunmuş ise hiç süre kaybetmeden çıplak el ile dokunmamak şartıyla vücuda tutunduğu en yakın yerden tutarak uygun bir malzeme ile (bez, naylon poşet, eldiven gibi) çıkarmalıdır.

3- Birey keneyi kendisi çıkaramadığı durumlarda en yakın afiyet kuruluşuna başvurmalıdır. Kene ne değin erken çıkarılırsa hastalığın bulaşma riskinin de o kadar azalacağı unutulmamalıdır.

3- Rahatsızlık hayvanlarda semptom göstermeden seyrettiğinden hastalığın sık olarak görüldüğü bölgelerde yer alan hayvanlar sağlıklı görünse bile hastalığı bulaştırabilirler. Bu sebeple hayvanların kanlarına, cisim sıvılarına veya dokularına çıplak el ile bağlantı edilmemelidir.

4- Hastalığa yakalanan kişilerin kan, beden sıvıları ve çıkartıları ile rahatsızlık bulaşabildiğinden, hasta ile temas eden kişiler zorunlu korunma önlemlerini (eldiven, önlük, maske v.b.) almalıdır.

5- Kene tutunan kişiler, kendilerini 10 gün süreyle halsizlik, iştahsızlık, alev, kas ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma ya da ishal gibi belirtiler yönünden izlemeli ve bu belirtilerden bir ya da bir kaçının ortaya çıkması halinde anında en yakın afiyet kuruluşuna müracaat etmelidirler.

6- Hastalığa sebep olan mikrobun taşıyıcısı, saklayıcısı ve bulaştırıcısı olan keneler uçmayan, zıplamayan, yerden yürüyerek vücuda tırmanan eklem bacaklı hayvanlardır. Vücuda tutunan ya da hayvanların üzerinde bulunan keneler şüphesiz çıplak el ile öldürülmemeli ve patlatılmamalıdır. Keneler üstüne sigara akın etmek, kolonya, gaz yağı gibi maddeler dökmek kenenin kasılmasına sebep olarak ceset içeriğini kan emdiği kişiye aktarmasına sebep olacağı için yapılmamalıdır.