Medipol Üniversitesi Parkinson Hastalığı ve Hareket Bozuklukları Merkezi (PARMER) Nöroloji Uzmanı Dr. Başak Bolluk Kılıç, 10 Mayıs Dünya İnme Önleme Günü dahilinde inmeye karşı alınabilecek önlemleri açıkladı. Dr. Bereket, inmenin beyine dışarı giden kan akımının bir anda azalması ya da durmasıyla ortaya çıktığını belirterek, ''İnme, beyin damarlarından birinin yırtılıp kanın beyin veya beyin zarları içine kanaması ile de oluşabilir. Bu da ‘beyin kanaması' olarak bilinir. Beynin değişik bölgeleri vücudun öbür fonksiyonlarını yoklama ettiğinden, çoğunlukla inmenin oluştuğu beyin bölgesi ve yakın çevresi etkilenir. Etkilenen bölgeye göre konuşma, adale gücü, koordinasyon-denge, görme veya hafızada kayıp ortaya çıkar. Bir Takım hastalar bu durumdan tamamen iyileşirken bir takım hastalar ağır özürlü olarak yaşamlarına devam eder'' dedi.
''Daha çok erkekler tehlike altında''
Dünyada yılda 17 milyon kişinin inme geçirdiğini ve takriben 6 milyon kişinin ise inme sebebiyle hayatını kaybettiğine dikkati çeken Dr. Bolluk, ''Son raporlara göre Türkiye'de beyin damar hastalıkları nedeniyle hayatını kaybeden şahısların sayısı 2016'da 40 bine ulaşmıştır. Bu rakamlar, tüm kazaları dikkate alsak bile, kazalar nedeniyle hayatını kaybedenlerin iki katından fazladır. Yaş ilerledikçe inme riski artar. 55 yaşından sonraki her on yılda bu risk 2 katına çıkar. İnme erkeklerde kadınlara tarafından daha fazla görülür” ifadelerini kullandı.
Dr. Bolluk Kılıç, inmeye niçin olan risk faktörlerini ise şu şekilde açıkladı: ''Hipertansiyon, diyabet, hiperlipidemi yani kötü kolesterol yüksekliği, atrial fibrilasyon dediğimiz kalpte bir çeşit ritim bozukluğu, yürek hastalıkları, sigara veya içki kullanımı, obezite, maddesel durağanlık, gıda alışkanlıkları, hemen şimdi belirti vermemiş olan boyun damar tıkanıklıkları inme riskini artırıyor''.
''Baş dönmesi, duyumsuzlaşma, denge kaybına dikkat''
İnme belirtilerinin bir anda ortaya çıkıp, istikrarsızlık gösterebildiğine de işaret eden Dr. Bolluk, ''Aniden vücudun tek tarafında yüz, kol veya bacakta olan duyumsuzlaşma, şiddet kaybı durumunda hemen hastaneye başvurulması gerekiyor. Keza bilinç bulanıklığı, söylev ya da anlamada güçlük, yürüme güçlüğü, baş dönmesi, denge ve koordinasyon kaybı, tek veya müşterek görme kaybı, şiddetli baş ağrısı gibi durumlarda da derhal hekime başvurulmalı. İnme tedavisi muhtemel olan en kısa sürede yapılmalıdır. Beyin damarı tıkandığında, beyin dokusunda hasar oluşmaya başlar. Tıkanan damar büyük olduğunda ve zaman uzadığında beyin hasarı artar. bu nedenle, inme laf konusu olduğunda hızlı çare erken ve seri düzelme demektir'' diye konuştu.
''Çeşitli tedavi yöntemleri var''
Dr. Bolluk, inme tedavisine ilişkin ise şu bilgileri paylaştı: ''Tromboliz, inme belirtileri başladıktan sonra en geç ilk 4.5 saat içinde yapılabilen toplardamar içi pıhtı eritici ilaç uygulamasıdır. Bu tedavi pıhtıyı çözerek kan akışının seri ve etkin bir şekilde düzelmesine, dolayısıyla inmenin düzelmesine tezgâhtar olur. Ama beyni besleyen ana damarlar pıhtı ile tıkanmış ise bu tedavi yeterli olmaz. Bu durumda trombektomi çare dediğimiz anjiyo yöntemiyle tıkanan beyin damarının bulunarak ve özel cihazlarla pıhtının çıkarılması sağlanır. Pıhtının kaynağına yönelik hap tedavileri ile de beyin damarlarında inmeye neden olabilecek pıhtı oluşumu ve oluşan kan pıhtıların büyümesi engellenir. Ivedi inme tedavisi sonrasında hastanın geçirdiği inmenin nedenine yönelik zorunlu bütün araştırmalar yapılarak nedene yerinde tedavinin uygulanması hastalığın tekrarının önlenmesinde fazla önemlidir. Şah damarı endarterektomi tedavisinde de bu damarlarda darlık ya da tıkanma olduğunda boynun ön tarafından açılan bir kesiden, karotis artere ulaşılarak daralmaya yol açan plaklar damar duvarından sıyrılarak temizlenir''.
''İnmeye emrindeki parkinsonda ek tedavi şart''
Girişimsel tedavilere de değinen Dr. Bereket, ''Anjioplasti'de özel bir kateterle kasıktan girilerek beyinde plak sebebiyle daralmış damara olduğu bölgeye ilerlenir. Damarın gizli kısmına gelindiğinde, kateterin ucunda yer alan balon şişirilerek damarın daralmış kısmının açılması ve damar çapının genişlemesi sağlanır. Böylelikle beyne giden kan akımında düzelme olur. Stentleme'de ise kasıktan girilen özel kateterle beyindeki damarın plak sebebiyle daralmış bölgesine ulaşılır. Gerekirse kateter üzerinde bulunan balon şişirilerek gizli olan kısım genişletilir. daha sonra damardaki kuytu bölgeye stent (açılabilir çelikten yapılmış mini kafes) yerleştirilerek damardaki dar bölümün genişlemesi sağlanır. İnmeler beynin hareketi yöneten bazal çekirdekler bölümünü veya bu çekirdeklerle ilişkili yolları etkilendiğinde Parkinson hastalığı, tremor (titreşim) ya da distoni güya klinik tablolar ortaya çıkarabilir. Oysa inmeye bağlı Parkinson, tremor ve distoni tablolarının tedavisi inmeyle ilişkili tedavilere ek olarak bu belirtilerin de tedavisini içermektedir'' açıklamasında bulundu.
''Yaşam tarzını değiştirerek önleyebilirsiniz''
Dr. Bereket, inme geçirmeden alınacak önlemlerle hastalıktan korunmanın muhtemel olduğu belirterek, şu tavsiyeleri verdi: 'Yaş, cinsiyet ve kalıtımsal gibi tehlike faktörlerini başkalaştırmak olası yok. Fakat hipertansiyon, şeker hastalığı, kolesterol yüksekliği ve obezite gibi tehlike faktörleri varsa bunları çare etmek; sigara ve alkolü ayrılmak, egzersiz gerçekleştirmek inme riskini anlamlı derecede azaltmaktadır. Bunlar kararsız ve yoklama edilebilir tehlike faktörleridir. Hayat türünden değiştirme yaparak, mesela sigarayı bırakarak, kilo vererek, tuzlu ve yağı kısıtlayarak, çalışma yaparak riski azaltabiliriz. Varsa hipertansiyon, diyabet, hiperkolesterolemi gibi risk faktörlerini hekim kontrolünde tedavi edilmeli ve düzenli takipler yapılmalı. Hekim önerisiyle bahşedilen pıhtılaşma önleyici ilaçları ömür boyu düzenli bir şekilde kullanılmalı''.
