Ankara Üniversitesi Aktüerya Bilimleri Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatih Tank, Türkiye’de 10 Nisan’da başlatılan ve Haziran ayına kadar uygulanan sokağa çıkma kısıtlamalarının hareketliliğe ve corona virüsü günlük vaka sayılarına etkisi üzerine yaptıkları araştırmanın sonuçlarını açıkladı.
Prof. Dr. Tank, hafta sonları veya bayram günleri sokağa çıkma kısıtlaması uygulandığı dönemdeki insan hareketliliği ve günlük vaka sayıları üzerinden istatistiki veri analizi, sonuç çıkarımı ve yorumlaması yaparak gerçekleştirdiği araştırmaya göre, sokağa çıkma kısıtlamalarının aslında bir işe yaramadığını söyledi.
‘HAREKETLİLİK 7-8 KAT ARTIYOR’
Prof. Dr. Tank, konu ile ilgili şunları söyledi:
“*Çünkü sokağa çıkma kısıtlamasından önceki ve sonraki günler o kadar fazla hareket ediliyor ki bu hareketler, sokağa çıkma kısıtlamasında meydana gelen hareketsizliği yok ediyor. Hareketlilik normale göre yani pandeminin hiç olmadığı döneme göre 7-8 kat artıyor.
*Pandeminin olduğu, fakat insanların kendisini rölantiye aldığı dönemlerdeki, ki bunu şöyle açıklayayım; kendi kendini kısıtlıyorsunuz, ‘pandemi var ve ben dışarıya çıkmayacağım, markete gitmeyeceğim’ diye. O döneme göre baktığınızda ise çok daha fazla, yaklaşık bir 9-10 katı kadar fazla hareket ediliyor.
*Bu hareketlilik eğer ben virüsü alıyorsam zaten 7 gün içerisinde ortaya çıkıyor, ben 7 gün eğer kapalı kalmıyorsam zaten bunun rakamları azalttığı söylenemez. Kısıtlamanın olduğu gün kapmıyorsunuz virüsü; ama 1 gün öncesinde 1 gün sonrasında o kadar çok kapıyorsunuz ki bu da sayılara o şekilde yansıyor”.
FOTO: DHA
‘TERS ETKİ GÖSTERİYOR’
Prof. Dr. Tank, veriler incelendiğinde sokağa çıkma kısıtlamasının ters bir etki gösterdiğini belirtti. “O dönemde çeşitli alışveriş merkezlerinin kapatılması, şehirler arası seyahatin kısıtlanması, okulların kapatılması gibi önlemlerin daha etkili olmuş olabileceğini düşünüyorum” şeklinde konuşan Prof. Tank, kısıtlamalarda çeşitli birtakım serbestlikler olursa, markete, eczaneye, bakkala gidebilmek gibi, bu hareketliliğin daha azalabileceğini söyledi.
‘HAREKETLİLİKTEKİ ARTIŞ, 41 GÜN SONRAKİ VEFAT SAYILARINDA ETKİLİ’
Hareketlilik ve corona virüsü vaka sayıları arasındaki ilişkiyi incelediklerinde tespit ettikleri bazı sayıların olduğunu da ifade eden Prof. Dr. Tank sözlerine şöyle devam etti:
“Market ve eczanelerdeki hareketlilikteki artışın 7 gün sonraki hasta sayısına etkili olduğu gözüküyor. Hasta sayılarının ise 16 gün sonraki ağır hasta sayısına etkisi olduğu gözüküyor. Ağır hasta sayısındaki değişimin de 18 gün sonraki vefat sayılarına etkili olduğu gözüküyor.
*Örneğin bugün hasta sayısındaki artışın 16 gün sonraki ağır hasta sayısındaki artışa etkisi oluyor. Ağır hasta sayısındaki artış da yaklaşık olarak 18 gün sonraki vefat sayısında karşımıza artış olarak çıkıyor. Dolayısıyla bugünkü hareketlilikteki artış yaklaşık olarak 41 gün sonraki vefat sayılarına etkili oluyor”.
BULAŞTIRICILIĞI ETKİLEYEN 5 BÖLGE
Prof. Dr. Tank ayrıca, Türkiye’deki bulaştırıcılık katsayısını etkileyen 5 bölgeyi de açıkladı. Bu bölgelerde bulaştırıcılık katsayısının yüksek olduğuna işaret eden Tank, “Büyük derecede etkisi olan bu bölgeler Batı Anadolu, Orta Doğu Anadolu, Doğu Marmara, Güneydoğu Anadolu ve Ege Bölgesi. Bu bölgelerdeki bulaştırıcılık katsayısını düşürmeyi başarabilirsek Türkiye’deki bulaştırıcılık katsayısını da düşürmüş olacağız.” ifadelerini kullandı. (DHA)
