Nazi Almanyası ile ilgili çeşitli bilgiler edindikçe, insanların nasıl böylesine zalim ve korkunç şeyler yapabildiğini aklımız bir türlü almaz. Tarih öğretmeni Ron Jones da böyle düşünmüş olacak ki Nazi Almanyası konusunu, öğrencilerine ilginç bir uygulamayla öğretmeye karar vermiş.
Deney, Amerika'nın Kaliforniya eyaletinde bulunan Cubberley Lisesi'nde geçiyor.
Tarih öğretmeni Ron Jones, 1967 yılında, öğrencileri üzerinde psikolojik bir deney uygulamaya karar veriyor. Jones, demokratik ve eğitimli toplumlarda bile her insanın faşizme eğilimi olduğunu ve bu faşizmin uygun koşullar sağlandığı zaman ortaya çıkabileceğini savunuyor.
Deneyin ilk gününde, öğrencilere, sınıf içi yeni kurallar getirdiğini söylüyor.
"Bundan sonra kimse söz almadan konuşmayacak, konuşsa bile çok uzatmayacak ve bana daima Bay Jones diye hitap edeceksiniz!"
İkinci gün, onlara bu sınıfın çok özel olduğunu ve okuldaki disiplini onların sağlaması gerektiğini anlatıyor.
Onları pohpohlamıştır desek hata etmiş sayılmayız. Öğrencilere sürekli olarak "Siz bambaşkasınız, üstünsünüz." mesajı vermiştir. Öğrencilerine Nazi selamını öğreten Jones, bundan sonra her yerde bu şekilde selamlaşmalarını istemiştir. Başlarda birkaç öğrenci buna anlam veremese de sonra hepsi kabul etmiştir.
Sıra, öğrencilerin kendini bu gruba tam olarak ait hissetmesi için onlara bir isim vermeye geldi.
Jones, öğrencilere, bir okyanusun en güçlü ve büyük dalgasının "üçüncü dalga" olduğunu söyler ve bundan sonra bu grubun ismi Üçüncü Dalga olur. Öğrenciler bunu kısa sürede benimseyip kendilerine bir logo tasarlarlar. Bununla da kalmayıp üye kartları basarak adeta minik bir çete haline gelirler.
Grubun bir de slogana ihtiyacı var:
Öğrenciler, gücün, disiplin ve birlikte hareket etmekle kazanıldığına inandırılıyor.
Üçüncü gün, bu olay büyük bir kitleye yayılıyor ve sınıftaki öğrencilerin sayısı da artıyor.
Öğrenciler, kendi gruplarına dahil olmayan öğrencilere zorbalık yapmaya, okulda bir terör ortamı oluşturmaya başlıyor. Kendilerini herkesten üstün görüp, kendinden olmayana karşı büyük bir eziyete başlıyorlar. Grup içinde de kurallara uymayanlara karşı sert davranışlar sergileyip, herkesin tek tip olmasını istiyorlar.
Öğrencilerin bu davranışları iyice şiddetlenmeye başladığı zaman, Jones bu projeyi sonlandırmaya karar veriyor.
Onları ikna etmek için, bunun ulusal bir karar olduğunu söylüyor. Öğrencilerine, ertesi gün bir televizyonla geleceğini ve resmi açıklamayı onlara izleterek, Üçüncü Dalga'ya son vereceğini belirtiyor.
Ertesi gün okula bir televizyonla geliyor.
Öğrencilerine, birkaç dakika karıncalı ekran izlettikten sonra gerçekleri açıklamaya başlıyor. Üçüncü Dalga'nın, onlar Nazi Almanyası ve faşizm konularını daha iyi öğrensin diye, kendisinin düşündüğü bir proje olduğunu söylüyor ve konuyu kafalarında iyice toparlamaları için bir Nazi belgeseli izletiyor.
Öğrenci velileri olayı öğrendikten sonra, Ron Jones okuldan uzaklaştırılıyor ve Üçüncü Dalga da yok olup gidiyor.
Daha sonra, deneyi anlatan bir film çekildi. Film içinAynı zamanda Türkçeye Dalga şeklinde çevrilmiş bir de kitap yazıldı. Kitap için
