Son haftalarda Fransa ile Türkiye arasındaki gerilim iyice tırmandı ve kriz, Erdoğan'ın Fransız mallarını boykot çağrısında bulunmasının ardından zirveye çıktı.
Peki, arası bir dönem oldukça iyi olan Erdoğan ile Macron arasındaki ilişki, nasıl böyle bir sürece dönüştü?
prnt.sc
Bir dönem, kurulan yakın ilişkilerle öne çıkan Fransa ve Türkiye arasında bir süredir soğuk rüzgarlar esiyor. Fransa'da, Hz. Muhammed ile ilgili bir karikatür gösteren öğretmen Samuel Paty'nin başının kesilerek öldürülmesinin ardından, Macron'un İslam ile ilgili açıklamaları sonrası Erdoğan'ın “Macron denilen zatın İslam ile, Müslümanlarla derdi nedir? Macron'un zihinsel noktada bir tedaviye ihtiyacı var” sözleri ilişkileri iyice gerdi. Erdoğan'ın Fransız mallarını boykot çağrısı ise krizi zirveye taşıdı. Peki Ankara-Paris hattında ilişkileri geren olaylar neydi?
Fransız gazeteci Loup Bureau krizi
Sözcü'den Yiğit Can Kaytmaz, Türkiye-Fransa ilişkilerini geren olayları masaya yatırdı.2017'de Irak’tan Türkiye’ye geçtiği sırada gözaltına alınan ve 52 gün tutuklu olarak hapiste kalan Fransız gazeteci Loup Bureau iki ülke arasında kriz yaratmıştı. Terör örgütü üyesi olmakla suçlanan Bureau için Macron, Erdoğan ile telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Bureau'nun durumundan endişe ettiğini açıklayan Macron'un telefon görüşmesinin ardından, gazeteci serbest bırakıldı.
Kameralar önünde AB üyeliği tartışması
2018 yılında Erdoğan, Macron ile Paris'te bir araya geldi. Bu görüşmenin ardından düzenlenen toplantıda yapılan açıklamalar, AB konusunda iki ülke arasındaki gerilimi artırdı. Toplantıda Macron şu sözleri şöyleydi:
“Türkiye-AB ilişkilerine de değindik. Güncel gelişmeler ve tercihlerin, AB üyelik sürecinde ilerleme yaşanmasına izin vermediği açıktır. Yeni başlıkların açılması gibi bir durum söz konusu olmayacaktır, açılır dersem yalan söylemiş olurum. Bu konuda oldukça açık bir tartışma gerçekleştirdik. Her iki tarafın da (AB-Türkiye) süreç normal bir şekilde ilerliyormuş gibi sergilediği ikiyüzlülüğü ardında bırakması gerekiyor”Erdoğan ise şu ifadeleri kullandı:
"Türkiye AB süreci içinde ne yazık ki 54 yıldır bu kapıda bekletilen ülke. Fransa AB’nin önemli bir ayağını oluşturuyor. Türkiye gibi başka bir ülke AB içinde yok. AB bize gerekçe de sunamıyor. İlk zamanlar 15 fasıl üzerinden bizi engellerken, fasılların sayısı 35’e çıktı. Daha sonra farklı yaklaşımla faslın kapatılması noktasına gelince olmadı. Bu bizi ciddi manada yorduğu gibi milletimi de ciddi manada yoruyor. Bizi belki de bir karara doğru sürükleyecektir. Ne olur artık bizi de alıverin diyecek halimiz yok. Bakın bunu Fransa’dan söylüyorum. Türkiye gibi bir başka ülke AB içinde yok. AB bize gerekçe de sunamıyor"
Suriye gerilimi
TSK’nın sınır güvenliğini korumak adına Afrin’e yönelik başlattığı Zeytin Dalı Operasyonu da Türkiye ile Fransa arasında gerilimin artmasına sebep oldu.Operasyondan rahatsız olduğunu dile getiren Macron, insani yardıma izin verilmesini söylerken Cumhurbaşkanı Erdoğan, Zeytin Dalı Operasyonu’nun bölgede istikrar için kilit öneme sahip olduğunu dile getirmişti.
NATO tartışması
2019 yılında The Economist dergisinde Türkiye'yi eleştiren Macron, Suriye'deki askeri operasyonlara işaret ederek NATO'nun bu konuda hiçbir şey yapmamasını eleştirmiş ve "NATO'nun beyin ölümü gerçekleşmiştir" demişti.Erdoğan ise şu karşılığı verdi:
"Fransa Cumhurbaşkanı Sayın Macron, bak Türkiye’den sesleniyorum, NATO’da da söyleyeceğim, önce sen kendi beyin ölümünü bir kontrol ettir"
Sömürgeci eleştirisi
Lübnan'ın başkenti Beyrut'ta, Ağustos ayında yaşanan patlama da iki ülke arası gerginliği tırmandırdı.Patlama sonrası ülkeyi ziyaret eden Macron ile ilgili olarak Erdoğan, “Lübnan’a giden bizim arkadaşlarımızla Macron’un yaptıklarını değil insanlığımızın gereğini yerine getirdik. Macron felan bunların derdi tekrar sömürgeci yapıyı ayağa kaldırmak. Biz İslami görevimizi yerine getiriyoruz” demişti.
Kıbrıs gerilimi
Doğu Akdeniz'de, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ve Yunanistan'ın tarafında yer alan Fransa, Türkiye'nin bölgedeki doğalgaz arama çalışmalarını eleştirmişti.Macron, “Türkiye’nin bu bölgede artık bir partner olmadığı açık” demiş, Türkiye'nin Doğu Akdeniz'de bir NATO müttefiki gibi hareket etmediğini söylemişti.
Karabağ'da Türkiye iddiası
Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki gerilimin askeri çatışmaya dönmesi, Fransa ve Türkiye için yeni bir gerilim cephesi oldu. Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Türkiye’nin Suriye’de desteklediği askerleri bölgeye gönderdiğini iddia ederken bu iddia Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev tarafından defalarca yalanlandı. Erdoğan'dan Boykot Çağrısı: 'Sakın Fransız Markaları Satın Almayın' - Fransa, Türkiye'deki Büyükelçisini Geri Çağırdı: 'Erdoğan'ın Açıklamaları Kabul Edilemez'
