Orman Bakanlığı, son büyük yangınlardan önce, ihaleyi verdiği şirket uçakları getirmeyince yangın sezonunun ortasında havadan mücadelede uçaksız kalmıştı. Bu uçaklar yerine alelacele bulunan iki helikoptere günlük 758 bin lira kira verildiği ortaya çıktı. Bu, milletin cebinden normalin en az 5 katı para çıktığı anlamına geliyor.
Kendi filosu olmayan Orman Bakanlığı, her yılın ilk çeyreğinde, yaz aylarındaki yangın sezonunda havadan mücadele için uçak ve helikopter kiralama hizmeti almak için ihale düzenliyor.3 yıl öncesine kadar Orman Bakanlığı’nın doğal tedarikçisi Türk Hava Kurumu’ydu. Ancak her şey 2019 yılında Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’nin göreve gelmesiyle değişti.Cumhuriyetin 95 yıllık kurumu THK’nın uçaklarını 3 yıldır kullanmamakta direnen Orman Bakanlığı , 2 yıldır yangın söndürme uçağı tedarikinde de büyük sorun yaşıyor. 2019 yılında orman yangınlarıyla mücadaleyi uçaksız yapmak zorunda kalan Bakanlık, 2020‘de yangınla mücadele için 4 uçaklı bir planlama yaptı ancak 2 uçak bulabildi.2021‘de ise 5 uçak için ihaleye çıkıp 3 uçak için anlaşma yapabildi. Ancak ihaleyi alan CMC Savunma uçakları sözleşmede belirlenen 1 Haziran tarihinde getirmedi ya da getiremedi.Türkiye’nin en güzel ormanları en az 30 gün yangın uçağı bulunamadığı için savunmasız kaldı.
Dünyanın dört bit yanında uçak aramaya başladılar
Sözcü'den Yusuf Demir'in haberine göre, Bakanlık alelacele, gizli kapaklı yeni bir ihale daha düzenledi. Araştırmaların sonunda uçak bulunamadı ama iki Amerikan yapımı CH-47 Chinook helikopter bulundu. Ancak bu helikopterlere normalin 5 katı fiyat verildi.İhale, Haziran ayında getirmesi gereken uçakları zamanında getirmeyen şirkete, 21-b usulüyle yine özel olarak davet edilen CMC Savunma’ya verildi.THK kayıtlarda işin ortağı gibi görünse de, asıl paranın bu konuda ruhsatı bile olmayan CMC’ye aktarıldığı, THK’nın ise sadece ruhsat karşılığı iş ortağı olarak gösterilerek küçük bir pay aldığı kaydediliyor.
İki helikopterin günlük kirası 758 bin TL
8 Temmuz’da imzalanan sözleşmeye göre Muğla’da konuşlanacak helikoptere 15 Temmuz-31 Ekim tarihleri arasında toplam 163.5 saat için 41 milyon 365 bin TL ödenecek. Buna göre bir helikoptere bir gün için ödenecek miktar tam 379 bin TL olacak.Aynı şekilde İzmir’de konuşlanacak helikopter için de aynı gün imzalanan sözleşmeye göre 379 bin TL ödenmesi kayıt altına alındı. Bu iki helikopterin günlük kirası ise ortalama 758 bin TL anlamına geliyor.Fiyatın normalin en az 5 katı civarında olduğunu vurgulayan uzmanlar, Orman Bakanlığı’nın zamanında planlama yapmaması ve yangın sezonunun ortasında kiralama yapmak zorunda kalmasının da fahiş fiyatta etkili olduğunu kaydetti.
Bakanlık bunu geçen yıl da yaptı
2019 yılında yapılan ihale de 18 helikopter için 5 aylık 105 milyon lira ödenmişti. Bu her bir helikopter için günlük ortalama 38 bin 126 lira ediyor.Orman Bakanlığı’nın 13 Şubat 2020’de açtığı ihalede de 25 helikoptere 6 ay için 142 milyon TL ödendi. Açık usülde yapılan bu ihalede helikopter başına ödenen kira 31 bin 381 lira olmuştu.Su atma kapasiteleri hesaplandığında da 2019 ve 2020 yılındaki bu rakamlar son ihaledekinin en az beşte biri düzeyinde kalıyor.2020 yılında da planlandığı kadar uçak bulunamayınca ikinci bir helikopter ihalesi açan Bakanlık, 24 Haziran 2020’de imzalanan sözleşmeye göre bir helikoptere 107 gün için 23.1 milyon TL yani günlük 216 bin lira ödemek zorunda kalmıştı.
3 yıl önce kurulan CMC Savunma şirketinin havacılık deneyimi yok
Orman Bakanlığı’ndan peş peşe özel davetle ihaleler alan CMC Savunma son iki yılda ortaya çıktı. Sektörde kimsenin tanımadığı, orman yangınları konusunda hiçbir deneyimi olmayan CMC Savunma 2019 yılında Ankara'da Can Çolak tarafından 100 bin lira sermaye ile kurulmuş. Kayıtlarda, şirketin, 2020 yılında Baki Sezek’e, 2021’de de Cem Çolak’a devredildiği görünüyor. Cem Çolak’ın ikametgah adresi Los Angeles görünüyor. Cem Çolak, CS Group bünyesinde yer alan İstanbul merkezli çok sayıda şirketin uzun yıllardır yönetiminde yer alan bir isim.
