Kripto para birimleri yayıldıkça, denetlemek için uygulanan düzenlemeler de gündeme geldi. Thodex ve vebitcoin skandallarının ardından ise kripto paralar konusunda yapılacak düzenlemenin hızlanması gündemde. Dünya çapında ise kripto para birimlerine çeşitli yasal zorunluluklar getiren ülkeler olsa da, bu alana özel yasa hazırlayan ülke yok.
Kripto paralara dünyada özgürlükçü bakan ülkeler olduğu gibi ağır yasaklar uygulayan ülkeler de var. Ağırlıklı olarak, varlık veya emtia olarak tanımlanan paralar üzerinde ağır denetim kuralları uygulanıyor.Sabah'tan Barış Ergin'in haberine göre, ödeme aracı olarak kullanılmasına izin verenler de var birer yatırım aracı olarak görenler de. Düzenleme yapan ülkeler de genellikle Türkiye'deki Sermaye Piyasaları Kurulu (SPK) veya Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) benzeri kuruluşların denetimine ve onların yasalarına tabi oluyor.Bu kuruluşlar sürekli olarak denetlenip istendiği zaman da bilgilerini paylaşıyor. Ülkeler kripto para birimlerini ağırlıklı olarak birer varlık veya emtia olarak tanımlıyor. Ödeme hizmetleri alanında izin verenler de var. Türkiye'de Merkez Bankası kripto paraları bir ödeme aracı olmaktan çıkardı ve borsalara para transferini bankalarla sınırladı.Kripto paralara ilişkin dünya çapında bazı ülkelerin uygulamaları ise şu şekilde:
Çin
Kripto para birimleri: Yasal değilKripto borsaları: YasadışıÇin Merkez Bankası 2013'te Bitcoin işlemlerini finans kuruluşlarına yasakladı. 2017'de ICO'lara ve yerli kripto para değişimini de ekleyerek yasağı daha da ileri götürdü. Ancak dünyadaki en büyük kripto para borsası Çinli ve kripto para madenciliğinin en yoğun yapıldığı yer de Çin. Ülkede Medeni Kanun'da devlet onaylı kripto para birimleri, mirasları belirlemek amacıyla tanındı.
İngiltere
Kripto paralar: YasalKripto borsaları: Yasal, FCA kayıt şartı varİngiltere 2020'de kripto varlıklarının varlık olduğunu onaylasa da, belirli bir kripto para birimi yasası bulunmuyor ve kripto para birimleri yasal ödeme aracı olarak kabul edilmiyor. Kripto para borsalarının ise Birleşik Krallık'ta kayıt şartı var. Firmalar, tanınmış kripto borsaları, danışmanlar, yöneticiler ve profesyoneller dahil FCA'e kayıt zorunlu.
İsviçre
Kripto para birimleri: Yasal, bazı açılardan ödeme aracıKripto para borsaları: Yasal, SFTA ve FINMA düzenleniyorİsviçre'de kripto ve sanal para birimleri varlık veya emtia olarak sınıflandırılıyor. Borsalar finans kurumlarına eşdeğer kabul ediliyor. Gelir ve sermaye kazancı beyan ile vergilendiriliyor. Borsalar Finans Piyasası Denetleme Kurumu (FINMA) lisansı almak zorunda
Avrupa Birliği
Kripto paralar: Yasal, Euro üyeleri kripto paraları konusunda kısıtlanabiliyorKripto para borsaları: Yönetmelikler ülkeden ülkeye değişiyor. Ancak EBA, AB Komisyonu ve ECB ile uyumlu olmalı. Kripto para birimleri genel olarak Avrupa Birliği'nde yasal olarak kabul ediliyor, ancak vergilendirmesi değişiyor. Borsalar ise standart raporlama şartlarını yerine getirmek zorunda
Avustralya
Kripto paralar: Yasal, yatırım aracıKripto borsaları: Yasal, AUSTRAC'a kaydolma zorunluKripto para birimleri, dijital para birimleri ve kripto para borsaları Avustralya'da yasal ve ülke, en liberal olanlardan. 2017'de kripto para birimlerinin yasal olduğunu ve bu nedenle Kara Para Aklamayı Önleme ve Terörle Mücadele Finansmanı Yasası'na tabi olduğunu ilan etti. Vergi de alınıyor. Kripto borsaları konusunda da 2018'de Avustralya İşlem Raporları ve Analiz Merkezi (AUSTRAC) kurallarına tabi olunması kararlaştırıldı.
Japonya
Kripto paralar: YasalKripto borsaları: Yasal, Finansal Hizmetler Ajansı'na kaydolmak şartJaponya şu anda kripto para birimleri için dünyanın en ilerici düzenleyici iklimine sahip. Bitcoin ve diğer dijital para birimlerini Ödeme Hizmetleri Yasası (PSA) kapsamında yasal emtia olarak kabul ediyor. Japonya'daki kripto borsalarının kayıtlı olması ve geleneksel kara para aklamayı önleme yükümlülüklerine uyması gerekiyor.
ABD
Kripto paralar: YasalKripto borsaları: Yasal, düzenleme eyalete göre değişiyorEyalet düzeyinde yasal bir yaklaşım olmasa da, ABD federal düzeydeki kripto para mevzuatı geliştirmede ilerleme kaydediyor. ABD Hazinesi 2013'te bitcoin'i tanıdı. Ardından 2015'te Vadeli İşlemler Komisyonu CFTC bir emtia olarak tanımladı. Finansal Suçlarla İlgilenen FinCEN, kripto para birimlerini yasal kabul etmiyor. Borsalar kayıtları saklama ve Şüpheli Faaliyet Raporları (SAR) ve Döviz İşlem Raporları (CTR) hazırlamak zorunda.
Kanada
Kripto paralar: YasalKripto borsaları: Yasal, FinTRAC'a kaydolmak gerekiyorKanada'da yasal ödeme aracı değil. Ancak online veya bunları kabul eden mağazalarda mal ve hizmet satın almak için kullanılabiliyor. Kara para aklama ile ilgili düzenlemesini onaylayan ve menkul kıymetler yasaları kapsamına alan ilk ülke. 2020'den itibaren tüm borsaların, Kanada Mali İşlemler ve Raporlar Analiz Merkezi'ne (FinTRAC) kaydolması ve sermaye gerekliliklerine uyması gerekiyor.
