1 – Covid-19'da kalıtımsal faktörlerin etkisi var mı?
Bu konuda herhangi bir bilimsel veri yok. 22 ülkede 35 bilimsel heyet bu konuyu kalıtımsal olarak araştırıyor. Amerika ve İsveç'te yapılan incelemeler HIV virüsüne belli dayanıklılık karşılayan insanların varlığını göstermişti. Bu kişiler korumasız cinsel ilişki ve uyuşturucu iğne paylaşımlarına rağmen hasta olmuyorlardı. böylece Covid-19'a karşı dayanıklılık sağlayan ya da akıntı yaratan genlerin olup olmadığı araştırılmaya devam ediyor. Bazı bilim adamları hastalığın ağır seyretmesinde genetik faktörlerin etkisinin olduğunu bahis ediyor.
2 – Covid-19'da kan grupları manâlı mi?
Bu konuda da çalışmalara devam ediliyor. Çin'de 2 bin 200 Covid-19 hastası üzerinde yapılan çalışmalarda 0 kan grubunda hastalığın daha hafif, A kan grubunda ise hastalığın daha ağır seyrettiği gösterilmiştir. Ancak iştirakçi sayısı eksik olduğu için bu sonucun güvenilirliği azdır.
Prof. Dr. Osman Erk
3 – Astım hastalarında daha mı ağır seyreder?
Toplumdan topluma göre görülme sıklığı değişen fakat genelde yüzde 10-15 sıklıkla saptanan astım hastalarında Covid-19 hastalığının daha az ve daha hafif seyrettiği ile ilgili veriler mevcuttur. Bağışıklık sistemini baskılayan ilaç kullanmayan lakin bayağı inhaler ilaçlarını kullanan astım hastalarında riskin artmadığı söylenebilir.
4 – Bu virüs laboratuvarda mı üretilmiştir?
Bilimsel araştırmalar bu virüsün laboratuvar ortamında değil, doğal evrim sonucu geliştiğini gösteriyor. Bu konuda birçok çalışma manâlı dergilerde yayınlandı. Danışıklı Dövüş teorilerine inanmamak lüzumlu. Virüsün kalıtımsal yapısı büyük ölçüde yarasalardaki ve pangolinlerdeki virüslerle benzerlik gösteriyor. Yarasalarda hem bin 500 kadar diğer corona virüsü mevcuttur. İleride bu virüslerden de kaynaklanan salgınlar beklenebilir.
5 – Sadece kanser ve kronik hastalığı olanları mı etkiler?
Covid-19 bu hastalığı olanları, erkekleri ve yaşlıları daha pozitif etkiler. Lakin şeker hastalığı olup, HbA1C'si 9'dan daha yüksek olanlarda ve obezitesi olanlarda da hastalık ağır seyrediyor.
6 – Yemek, poşet, paket, deniz ve havuzdan geçer mi?
Covid-19 yüzde 90 olasılıkla damlacık yolu ile geçmektedir. Kalabalık, kapalı, havasız mekanlarda bulunmak risk faktörüdür. Hastalığın yemek, poşet, paket, deniz ve havuz suyundan geçtiğine dair kesin bir bilimsel data yoktur. gerçi paketli ürünlerin dışında havalandırılıp, dezenfekte edilmesinde fayda var. Havuz ve deniz suyundan hastalık bulaşmasa bile deniz ve havuzda yakın bağlantı ile hasta bir kişiden virüs bulaşabilir.
7 – Covid-19 hayvandan insana bulaşır mı?
Mart ayında Nature dergisinde yayınlanan önemli bir bilimsel çalışmada virüs eğer doğal evrimini yarasada tamamladıysa hayvanlardan insanlara geçebileceği, doğal evrimini insanda tamamladıysa hayvanlardan insanlara geçmeyeceği şeklinde bir bilimsel bilgi var. Vizondan insanlara geçtiği ile ilgili bir önemli bilgi paylaşıldı. Bu doğru ise diğer hayvanlardan da insanlara geçebilir.
