1 – Covid-19'da genetik faktörlerin etkisi var mı?
Bu konuda herhangi bir bilimsel data yok. 22 ülkede 35 bilimsel heyet bu konuyu genetik olarak araştırıyor. Amerika ve İsveç'te yapılan çalışmalar HIV virüsüne emin dayanıklılık sağlayan insanların varlığını göstermişti. Bu kişiler korumasız cinsel ilişki ve uyuşturucu iğne paylaşımlarına rağmen hasta olmuyorlardı. böylece Covid-19'a aleyhinde dayanıklılık karşılayan ya da eğilim yaratan genlerin olup olmadığı araştırılmaya devam ediyor. Bir Takım bilim adamları hastalığın ağır seyretmesinde kalıtımsal faktörlerin etkisinin olduğunu iddia ediyor.
2 – Covid-19'da kan grupları önemli mi?
Bu konuda da çalışmalara devam ediliyor. Çin'de 2 bin 200 Covid-19 hastası üstünde yapılan çalışmalarda 0 kan grubunda hastalığın daha hafif, A kan grubunda ise hastalığın daha ağır seyrettiği gösterilmiştir. Oysa iştirakçi sayısı eksik olduğu için bu sonucun güvenilirliği azdır.
Prof. Dr. Osman Erk
3 – Astım hastalarında daha mı ağır seyreder?
Toplumdan topluma kadar görülme sıklığı değişen ama çoğunlukla yüzde 10-15 çoğunlukla saptanan astım hastalarında Covid-19 hastalığının daha az ve daha hafif seyrettiği ile ilgili veriler mevcuttur. Bağışıklık sistemini baskılayan hap kullanmayan fakat normal inhaler ilaçlarını kullanan astım hastalarında riskin artmadığı söylenebilir.
4 – Bu virüs laboratuvarda mı üretilmiştir?
Bilimsel çalışmalar bu virüsün laboratuvar ortamında değil, doğal evrim sonucu geliştiğini gösteriyor. Bu konuda çoğu alıştırma kayda değer dergilerde yayınlandı. Komplo teorilerine inanmamak lazım. Virüsün kalıtımsal yapısı büyük ölçüde yarasalardaki ve pangolinlerdeki virüslerle benzerlik gösteriyor. Yarasalarda hem bin 500 kadar diğer corona virüsü mevcuttur. İleride bu virüslerden de kaynaklanan salgınlar beklenebilir.
5 – Sadece kanser ve kronik hastalığı olanları mı etkiler?
Covid-19 bu hastalığı olanları, erkekleri ve yaşlıları daha fazla etkiler. Lakin diyabet olup, HbA1C'si 9'dan daha yüksek olanlarda ve obezitesi olanlarda da rahatsızlık ağır seyrediyor.
6 – Yemek, poşet, paket, deniz ve havuzdan geçer mi?
Covid-19 yüzde 90 muhtemelen damlacık yolu ile geçmektedir. Kalabalık, kapalı, havasız mekanlarda bulunmak tehlike faktörüdür. Hastalığın yemek yemek, poşet, paket, deniz ve havuz suyundan geçtiğine dair belli bir bilimsel veri yoktur. yine de paketli ürünlerin açık havada havalandırılıp, dezenfekte edilmesinde fayda var. Havuz ve deniz suyundan rahatsızlık bulaşmasa bile deniz ve havuzda yakın temas ile hasta bir kişiden virüs bulaşabilir.
7 – Covid-19 hayvandan insana bulaşır mı?
Mart ayında Nature dergisinde yayınlanan manâlı bir bilimsel çalışmada virüs eğer doğal evrimini yarasada tamamladıysa hayvanlardan insanlara geçebileceği, doğal evrimini insanda tamamladıysa hayvanlardan insanlara geçmeyeceği biçiminde bir bilimsel data var. Vizondan insanlara geçtiği ile ilgili bir önemli data paylaşıldı. Bu dürüst ise diğer hayvanlardan da insanlara geçebilir.
