Kırım Kongo kanamalı ateşi ilk devam 1944 yılında Kırım'da, sonradan ise 1969 yılında Kongo'da ortaya çıkmıştır. Hastalık ismini buralardan almıştır. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi sonradan ise tüm çoğu kıtada görülmüştür. Yaz aylarında olgu sayılarında artma gözlemlenmektedir. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi ile ilgili tüm bilgiler haberimizde…

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA) NEDİR?

Kırım-Kongo kanamalı ateşi (KKKA), Bunyaviridae familyasının kene kaynaklı bir virüsünün (Nairovirüs) niçin olduğu, ateş, halsizlik, iştahsızlık, kas ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma, ishal ve ağır vakalarda kanama gibi bulgular ile seyrederek ölümlere niçin olabilen hayvanlardan insanlara bulaşan bir enfeksiyon hastalığıdır. KKKA, % 10-40'lık bir olgu ölüm oranıyla ciddi viral hemorajik alev salgınlarına neden olur. Afrika, Balkanlar, Orta Doğu ve Asya'daki 50. paralelin kuzeyinde ve güneyindeki Asya ülkelerinde endemiktir.

Kırım Kongo Kanamalı Ateşi virüsünün konakçıları sığır, koyun ve keçi gibi fazla değişik evcil ve barbar hayvanları içerir. Çoğu kuş enfeksiyona dirençlidir. Hayvanlar, enfekte kenelerin ısırmasıyla enfekte olur ve virüs, enfeksiyondan takriben bir hafta sonra kan akışında kalır, bu, kene-hayvan-kene döngüsünün, diğer bir kene ısırdığında devam etmesini sağlar. Her ne kadar birkaç kene cinsi KKKA virüsü ile enfekte olabilse de, Hyalomma keneleri, insan enfeksiyonunun kaynağıdır. Türkiye'de hastalığın bulaştırıcısı olan esas kene türü Hyalomma marginatum’dur.

Hastalık Türkiye'de ilk olarak 2002 yılında dikkatleri çekmiş ve 2003 yılında belirli tanısı konmuştur. KKKA vakaları, hastalığın başlıca bulaştırıcısı olan kenelerin aktifleştiği dönemden başlayarak bahar ve yaz aylarında görülmektedir. İlk kere Tokat ili ve civarında dikkatleri çeken Kırım Kongo Kanamalı Ateşi vakaları başlıca İç Anadolu’nun kuzeyi, Orta Karadeniz ve Doğu Anadolu’nun kuzeyinde yoğunlaşmaktadır.

KIRIM KONGO NASIL BULAŞIR?

KKKA virüsü, insanlara kene ısırmasıyla ya da kesim esnasında ve derhal ardından enfekte hayvan kanı veya dokularıyla bağlantı aracılığıyla bulaşır. Vakaların birçok, tarım işçileri, kesimhane işçileri ve veterinerler gibi hayvancılık ile uğraşan kişilerde görüldü. İnsandan insana geçiş, enfekte olmuş şahısların kanları, salgıları, organları ya da öteki karoser sıvılarıyla yakın temastan kaynaklanabilir. Hastane kaynaklı enfeksiyonlar, tıbbi ekipmanın hatalı sterilizasyonu, iğnelerin tekrar kullanılması ve tıbbi malzemelerin kirlenmesi nedeniyle de ortaya çıkabilir.

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ BELİRTİLERİ

KKKA, baş ağrısı, yüksek alev, sırt ağrısı, eklem ağrısı, mide ağrısı ve kusma gibi birincil semptom ve semptomlar ile bir anda başlar. Gözlerde, yüzde ve boğazda kızarıklık, boğaz ve damaktaki peteşiler (kırmızı lekeler) yaygındır. Semptomlar sarılık ve önemli vakalarda ruh hali ve duyusal algıdaki değişiklikleri de içerebilir.

Rahatsızlık ilerledikçe, hastalığın dördüncü gününden başlayıp takriben iki hafta süren şiddetli morarma, şiddetli burun kanaması ve enjeksiyon bölgelerinde kontrolsüz kanama alanları görülebilir. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi görülen bölgelerdeki salgınlarda hastaneye yatırılan hastalarda vefat oranları % 9 ile % 50 aralarında değişmiştir.

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ TEDAVİSİ

İnkübasyon (kuluçka) süresi kene tutunmasından sonra genellikle 1-3 gün, azami 9 gün olabilmektedir. Enfekte kan, ceset sıvısı ve diğer dokularla bağlantı sonrasında 5-6 gün; maksimum ise 13 gün olabilmektedir. Semptomların tedavisi ile yapılan genel destekleyici bakım, insanlarda KKKA'yı yönetmede temel yaklaşımdır. Her ne dek Doğu Avrupa’da KKKA'ya karşısında inaktive edilmiş, farelerde denenmiş bir aşı geliştirilmiş ve kullanılmış olsa da, hemen insan kullanımı için yaygın olarak kullanılan güvenli ve etkili bir aşı yoktur. Ayrıca hayvanlarda başvuru için de herhangi bir aşı yoktur.

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİNDEN KORUNMAK İÇİN

Sağlık Bakanlığı Irk Sağlığı Genel Müdürlüğü Zoonotik ve Vektörel Hastalıklar Dairesi Başkanlığı'nın internet sitesinde KKKA'dan korunmak ve hastalığı durdurmak için yapılması gerekenler şu şekilde anlatılmıştır:

1- Tarla, tahvil, bahçe, orman ve piknik alanları gibi kene yönünden tehlikeli alanlara gidilirken, kenelerin vücuda girmesini alıkoymak maksadıyla olası olduğu kadar vücudu örten giysiler giyilmeli, pantolon paçaları çorapların içerisine sokulmalı ve ayrıca kenelerin elbise üstünde dar görülebilmesi için açık renkli kıyafetler tercih edilmelidir.

2- Kene yönünden riskli alanlardan dönüldüğünde kişi kendisinin ve çocuklarının vücudunda (kulak arkası, koltuk altları, kasıklar ve diz arkası dâhil) kene olup olmadığını teftiş etmeli, kene tutunmuş ise hiç süre kaybetmeden çıplak el ile dokunmamak şartıyla vücuda tutunduğu en yakın yerden tutarak yerinde bir malzeme ile (bez, naylon poşet, eldiven gibi) çıkarmalıdır.

3- Kişi keneyi kendisi çıkaramadığı durumlarda en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalıdır. Kene ne dek erken çıkarılırsa hastalığın bulaşma riskinin de öyle azalacağı unutulmamalıdır.

3- Hastalık hayvanlarda semptom göstermeden seyrettiğinden hastalığın sık olarak görüldüğü bölgelerde yer alan hayvanlar sağlıklı görünse bile hastalığı bulaştırabilirler. Bu sebeple hayvanların kanlarına, cisim sıvılarına ya da dokularına çıplak el ile bağlantı edilmemelidir.

4- Hastalığa yakalanan kişilerin kan, cisim sıvıları ve çıkartıları ile rahatsızlık bulaşabildiğinden, hasta ile temas eden kişiler gerekli korunma önlemlerini (eldiven, önlük, maske v.b.) almalıdır.

5- Kene tutunan kişiler, kendilerini 10 gün süreyle halsizlik, iştahsızlık, alev, adale ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma ya da ishal gibi belirtiler yönünden izlemeli ve bu belirtilerden bir ya da bir kaçının ortaya çıkması halinde derhal en yakın afiyet kuruluşuna başvuru etmelidirler.

6- Hastalığa sebep olan mikrobun taşıyıcısı, saklayıcısı ve bulaştırıcısı olan keneler uçmayan, zıplamayan, yerden yürüye yürüye vücuda tırmanan eklem bacaklı hayvanlardır. Vücuda tutunan ya da hayvanların üstünde yer alan keneler kesinlikle çıplak el ile öldürülmemeli ve patlatılmamalıdır. Keneler üzerine sigara baskın yapmak, kolonya, gaz yağı gibi maddeler dökmek kenenin kasılmasına sebep olarak cisim içeriğini kan emdiği kişiye aktarmasına sebep olacağı için yapılmamalıdır.