Kırım Kongo kanamalı ateşi ilk devam 1944 yılında Kırım'da, daha sonra ise 1969 yılında Kongo'da ortaya çıkmıştır. Hastalık ismini buralardan almıştır. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi daha sonra ise tüm çoğu kıtada görülmüştür. Yaz aylarında olgu sayılarında artış gözlemlenmektedir. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi ile ilgili tüm bilgiler haberimizde…

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA) NEDİR?

Kırım-Kongo kanamalı ateşi (KKKA), Bunyaviridae familyasının kene kaynaklı bir virüsünün (Nairovirüs) neden olduğu, ateş, halsizlik, iştahsızlık, kas ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma, ishal ve ağır vakalarda kanama gibi bulgular ile seyrederek ölümlere neden olabilen hayvanlardan insanlara bulaşan bir enfeksiyon hastalığıdır. KKKA, % 10-40'lık bir olgu vefat oranıyla önemli viral hemorajik ateş salgınlarına neden olur. Afrika, Balkanlar, Orta Doğu ve Asya'daki 50. paralelin kuzeyinde ve güneyindeki Asya ülkelerinde endemiktir.

Kırım Kongo Kanamalı Ateşi virüsünün konakçıları sığır, koyun ve keçi gibi fazla farklı alanlara yönlendirilmiş evcil ve vahşi hayvanları içerir. Birçok kuş enfeksiyona dirençlidir. Hayvanlar, enfekte kenelerin ısırmasıyla enfekte olur ve virüs, enfeksiyondan yaklaşık bir hafta sonradan kan akışında kalır, bu, kene-hayvan-kene döngüsünün, başka bir kene ısırdığında devam etmesini sağlar. Her ne kadar birkaç kene cinsi KKKA virüsü ile enfekte olabilse de, Hyalomma keneleri, insan enfeksiyonunun kaynağıdır. Türkiye'de hastalığın bulaştırıcısı olan asıl kene türü Hyalomma marginatum’dur.

Hastalık Türkiye'de ilk olarak 2002 yılında dikkatleri çekmiş ve 2003 yılında emin tanısı konmuştur. KKKA vakaları, hastalığın başlıca bulaştırıcısı olan kenelerin aktifleştiği dönemden başlayarak bahar ve yaz aylarında görülmektedir. İlk kere Tokat ili ve civarında dikkatleri çeken Kırım Kongo Kanamalı Ateşi vakaları genelde İç Anadolu’nun kuzeyi, Orta Karadeniz ve Doğu Anadolu’nun kuzeyinde yoğunlaşmaktadır.

KIRIM KONGO NASIL BULAŞIR?

KKKA virüsü, insanlara kene ısırmasıyla ya da kesim esnasında ve anında ardından enfekte hayvan kanı veya dokularıyla bağlantı aracılığıyla bulaşır. Vakaların çoğu, tarım işçileri, kesimhane işçileri ve veterinerler gibi hayvancılık ile uğraşan kişilerde görüldü. İnsandan insana geçiş, enfekte olmuş kişilerin kanları, salgıları, organları ya da diğer cisim sıvılarıyla yakın temastan kaynaklanabilir. Hastane kaynaklı enfeksiyonlar, tıbbi ekipmanın hatalı sterilizasyonu, iğnelerin bitmiş kullanılması ve tıbbi malzemelerin kirlenmesi nedeniyle de ortaya çıkabilir.

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ BELİRTİLERİ

KKKA, baş ağrısı, yüksek alev, sırt ağrısı, eklem ağrısı, mide ağrısı ve kusma gibi ilk semptom ve semptomlar ile aniden başlar. Gözlerde, yüzde ve boğazda kızarıklık, boğaz ve damaktaki peteşiler (kırmızı lekeler) yaygındır. Semptomlar sarılık ve önemli vakalarda ruh hali ve duyusal algıdaki değişiklikleri de içerebilir.

Hastalık ilerledikçe, hastalığın dördüncü gününden başlayıp yaklaşık iki hafta süren şiddetli morarma, şiddetli burun kanaması ve enjeksiyon bölgelerinde kontrolsüz kanama alanları görülebilir. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi görülen bölgelerdeki salgınlarda hastaneye yatırılan hastalarda ölüm oranları % 9 ile % 50 arasında değişmiştir.

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ TEDAVİSİ

İnkübasyon (kuluçka) süresi kene tutunmasından daha sonra genellikle 1-3 gün, azami 9 gün olabilmektedir. Enfekte kan, karoser sıvısı ve diğer dokularla temas sonrasında 5-6 gün; en fazla ise 13 gün olabilmektedir. Semptomların tedavisi ile yapılan genel destekleyici bakım, insanlarda KKKA'yı yönetmede temel yaklaşımdır. Her ne dek Doğu Avrupa’da KKKA'ya aleyhinde inaktive edilmiş, farelerde sınanmış bir aşı geliştirilmiş ve kullanılmış olsa da, hemen insan kullanımı için yaygın olarak kullanılan tehlikesiz ve etkili bir aşı yoktur. Keza hayvanlarda başvuru için de herhangi bir aşı yoktur.

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİNDEN KORUNMAK İÇİN

Sağlık Bakanlığı Millet Sağlığı Genel Müdürlüğü Zoonotik ve Vektörel Hastalıklar Dairesi Başkanlığı'nın internet sitesinde KKKA'dan korunmak ve hastalığı durdurmak için yapılması gerekenler şu şekilde anlatılmıştır:

1- Tarla, tahvil, bahçe, orman ve piknik alanları gibi kene yönünden tehlikeli alanlara gidilirken, kenelerin vücuda girmesini alıkoymak maksadıyla olası olduğu kadar vücudu örten giysiler giyilmeli, pantolon paçaları çorapların içerisine sokulmalı ve hem kenelerin elbise üzerinde sıcacık görülebilmesi için açık renkli kıyafetler seçim edilmelidir.

2- Kene yönünden riskli alanlardan dönüldüğünde kişi kendisinin ve çocuklarının vücudunda (kulak arkası, koltuk altları, kasıklar ve diz arkası dâhil) kene olup olmadığını yoklama etmeli, kene tutunmuş ise hiç zaman kaybetmeden çıplak el ile dokunmamak şartıyla vücuda tutunduğu en yakın yerden tutarak yerinde bir araç gereç ile (bez, naylon poşet, eldiven gibi) çıkarmalıdır.

3- Kişi keneyi kendisi çıkaramadığı durumlarda en yakın sıhhat kuruluşuna başvurmalıdır. Kene ne değin erken çıkarılırsa hastalığın bulaşma riskinin de pek azalacağı unutulmamalıdır.

3- Rahatsızlık hayvanlarda belirti göstermeden seyrettiğinden hastalığın sık olarak görüldüğü bölgelerde yer alan hayvanlar dinç görünse bile hastalığı bulaştırabilirler. Bu sebeple hayvanların kanlarına, cisim sıvılarına veya dokularına çıplak el ile bağlantı edilmemelidir.

4- Hastalığa yakalanan şahısların kan, beden sıvıları ve çıkartıları ile hastalık bulaşabildiğinden, hasta ile bağlantı eden kişiler zorunlu korunma önlemlerini (eldiven, önlük, maske v.b.) almalıdır.

5- Kene tutunan kişiler, kendilerini 10 gün süreyle halsizlik, iştahsızlık, ateş, kas ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma veya ishal gibi belirtiler yönünden izlemeli ve bu belirtilerden bir ya da bir kaçının ortaya çıkması halinde hemencecik en yakın sağlık durumu kuruluşuna başvuru etmelidirler.

6- Hastalığa sebep olan mikrobun taşıyıcısı, saklayıcısı ve bulaştırıcısı olan keneler uçmayan, zıplamayan, yerden yürüyerek vücuda tırmanan eklem bacaklı hayvanlardır. Vücuda tutunan ya da hayvanların üzerinde bulunan keneler kuşkusuz çıplak el ile öldürülmemeli ve patlatılmamalıdır. Keneler üstüne sigara akın etmek, kolonya, gaz yağı gibi maddeler dökmek kenenin kasılmasına sebep olarak cisim içeriğini kan emdiği kişiye aktarmasına sebep olacağı için yapılmamalıdır.