Kırım Kongo kanamalı ateşi birincil devam 1944 yılında Kırım'da, sonradan ise 1969 yılında Kongo'da ortaya çıkmıştır. Hastalık ismini buralardan almıştır. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi sonradan ise bütün birçok kıtada görülmüştür. Yaz aylarında vaka sayılarında artış gözlemlenmektedir. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi ile ilgili tüm bilgiler haberimizde…
KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA) NEDİR?
Kırım-Kongo kanamalı ateşi (KKKA), Bunyaviridae familyasının kene kaynaklı bir virüsünün (Nairovirüs) neden olduğu, alev, halsizlik, iştahsızlık, kas ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma, ishal ve ağır vakalarda kanama gibi bulgular ile seyrederek ölümlere niçin olabilen hayvanlardan insanlara bulaşan bir enfeksiyon hastalığıdır. KKKA, % 10-40'lık bir olgu vefat oranıyla ciddi viral hemorajik alev salgınlarına neden olur. Afrika, Balkanlar, Orta Doğu ve Asya'daki 50. paralelin kuzeyinde ve güneyindeki Asya ülkelerinde endemiktir.
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi virüsünün konakçıları sığır, koyun ve keçi gibi çok farklı alanlara yönlendirilmiş evcil ve barbar hayvanları içerir. Birçok kuş enfeksiyona dirençlidir. Hayvanlar, enfekte kenelerin ısırmasıyla enfekte olur ve virüs, enfeksiyondan takriben bir hafta sonra kan akışında kalır, bu, kene-hayvan-kene döngüsünün, başka bir kene ısırdığında devam etmesini sağlar. Her ne değin birkaç kene cinsi KKKA virüsü ile enfekte olabilse de, Hyalomma keneleri, insan enfeksiyonunun esas kaynağıdır. Türkiye'de hastalığın bulaştırıcısı olan başlıca kene türü Hyalomma marginatum’dur.
Rahatsızlık Türkiye'de başlangıçta 2002 yılında dikkatleri çekmiş ve 2003 yılında belli tanısı konmuştur. KKKA vakaları, hastalığın bulaştırıcısı olan kenelerin aktifleştiği dönemden başlayarak bahar ve yaz aylarında görülmektedir. İlk kez Tokat ili ve civarında dikkatleri çeken Kırım Kongo Kanamalı Ateşi vakaları başlıca İç Anadolu’nun kuzeyi, Orta Karadeniz ve Doğu Anadolu’nun kuzeyinde yoğunlaşmaktadır.
KIRIM KONGO NASIL BULAŞIR?
KKKA virüsü, insanlara kene ısırmasıyla veya kesim sırasında ve hemen sonrasında enfekte hayvan kanı veya dokularıyla bağlantı yoluyla bulaşır. Vakaların çoğu, tarım işçileri, mezbaha işçileri ve veterinerler gibi hayvancılık ile uğraşan kişilerde görüldü. İnsandan insana geçiş, enfekte olmuş kişilerin kanları, salgıları, organları ya da diğer ceset sıvılarıyla yakın temastan kaynaklanabilir. Hastane kaynaklı enfeksiyonlar, tıbbi ekipmanın hatalı sterilizasyonu, iğnelerin bitmiş kullanılması ve tıbbi malzemelerin kirlenmesi nedeniyle de ortaya çıkabilir.
KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ BELİRTİLERİ
KKKA, baş ağrısı, yüksek alev, sırt ağrısı, eklem ağrısı, mide ağrısı ve kusma gibi birincil belirti ve semptomlar ile bir anda başlar. Gözlerde, yüzde ve boğazda kızarıklık, boğaz ve damaktaki peteşiler (kırmızı lekeler) yaygındır. Semptomlar sarılık ve ciddi vakalarda ruh hali ve duyusal algıdaki değişiklikleri de içerebilir.
Rahatsızlık ilerledikçe, hastalığın dördüncü gününden başlayıp takriben iki hafta süren şiddetli morarma, şiddetli burun kanaması ve enjeksiyon bölgelerinde kontrolsüz kanama alanları görülebilir. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi görülen bölgelerdeki salgınlarda hastaneye yatırılan hastalarda ölüm oranları % 9 ile % 50 arasında değişmiştir.
KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ TEDAVİSİ
İnkübasyon (kuluçka) süresi kene tutunmasından sonradan genelde 1-3 gün, azami 9 gün olabilmektedir. Enfekte kan, vücut sıvısı ve öteki dokularla temas sonrasında 5-6 gün; azami ise 13 gün olabilmektedir. Semptomların tedavisi ile yapılan genel destekleyici bakım, insanlarda KKKA'yı yönetmede esas yaklaşımdır. Her ne kadar Doğu Avrupa’da KKKA'ya aleyhinde inaktive edilmiş, farelerde denenmiş bir aşı geliştirilmiş ve kullanılmış olsa da, acilen insan kullanımı için yaygın olarak kullanılan güvenli ve etkili bir aşı yoktur. Keza hayvanlarda uygulama için de herhangi bir aşı yoktur.
KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİNDEN KORUNMAK İÇİN
Sağlık Bakanlığı Insanlar Sağlığı Genel Müdürlüğü Zoonotik ve Vektörel Hastalıklar Dairesi Başkanlığı'nın internet sitesinde KKKA'dan korunmak ve hastalığı durdurmak için yapılması gerekenler şu şekilde anlatılmıştır:
1- Tarla, senet, bahçe, orman ve piknik alanları gibi kene yönünden riskli alanlara gidilirken, kenelerin vücuda girmesini alıkoymak maksadıyla olası olduğu dek vücudu örten giysiler giyilmeli, pantolon paçaları çorapların içerisine sokulmalı ve ayrıca kenelerin elbise üstünde rahat görülebilmesi için açık renkli kıyafetler tercih edilmelidir.
2- Kene yönünden riskli alanlardan dönüldüğünde birey kendisinin ve çocuklarının vücudunda (kulak arkası, koltuk altları, kasıklar ve diz arkası dâhil) kene olup olmadığını yoklama etmeli, kene tutunmuş ise hiç süre kaybetmeden çıplak el ile dokunmamak şartıyla vücuda tutunduğu en yakın yerden tutarak uygun bir malzeme ile (kumaş, naylon poşet, eldiven gibi) çıkarmalıdır.
3- Kişi keneyi kendisi çıkaramadığı durumlarda en yakın afiyet kuruluşuna başvurmalıdır. Kene ne kadar erken çıkarılırsa hastalığın bulaşma riskinin de öyle azalacağı unutulmamalıdır.
3- Rahatsızlık hayvanlarda semptom göstermeden seyrettiğinden hastalığın sık olarak görüldüğü bölgelerde yer alan hayvanlar sağlıklı görünse bile hastalığı bulaştırabilirler. Bu sebeple hayvanların kanlarına, vücut sıvılarına veya dokularına çıplak el ile temas edilmemelidir.
4- Hastalığa yakalanan şahısların kan, beden sıvıları ve çıkartıları ile rahatsızlık bulaşabildiğinden, hasta ile bağlantı eden kişiler zorunlu korunma önlemlerini (eldiven, önlük, maske v.b.) almalıdır.
5- Kene tutunan kişiler, kendilerini 10 gün süreyle halsizlik, iştahsızlık, ateş, adale ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma ya da ishal gibi belirtiler yönünden izlemeli ve bu belirtilerden bir veya bir kaçının ortaya çıkması halinde derhal en yakın sağlık kuruluşuna başvuru etmelidirler.
6- Hastalığa sebep olan mikrobun taşıyıcısı, saklayıcısı ve bulaştırıcısı olan keneler uçmayan, zıplamayan, yerden yürüyerek vücuda tırmanan eklem bacaklı hayvanlardır. Vücuda tutunan veya hayvanların üstünde bulunan keneler elbette çıplak el ile öldürülmemeli ve patlatılmamalıdır. Keneler üstüne sigara hücum etmek, kolonya, gaz yağı gibi maddeler dökmek kenenin kasılmasına sebep olarak gövde içeriğini kan emdiği kişiye aktarmasına sebep olacağı için yapılmamalıdır.
