Makina Mühendisleri Odası (MMO) Antalya Şube Başkanı Doç. Dr. İbrahim Atmaca, yaz aylarının gelmesiyle birlikte kullanımı çoğalan güneş enerji (günısı) sistemlerindeki tehlikeler hakkında vatandaşları uyardı. Sistemin kurulum aşamasında mühendislik firmalarının tercih edilmesi gerektiğinin altını çizen Atmaca, kurulacak sistemin ve tesisatın tatmin edici olup olmadığı konusunda mühendisin görüşüne kadar hareket edilmesi gerektiğini söyledi.
“YILLIK BAKIMLARA AĞIRLIK VERİLMİYOR”
Atmaca, Akdeniz Bölgesi’nde yaygın olarak açık sistem güneş enerji sistemlerinin kullanıldığını belirterek, güneş enerji sistemlerinin açık ya da kapalı devre şeklinde üretim edildiğini, kapalı devre sistemlerin açık sistemlere göre daha hijyenik olduğunu aktardı.
Suyun kolektörlerin içinden geçip ısındıktan sonra sıcak su tankına dolup, kullanılmasına imkan kılan açık devre günısı sistemlerinin bakımlarının fazla manâlı olduğunu vurgulayan Atmaca, “Açık sistem güneş enerji sistemlerinde bakımların aksamadan yapılması gerekiyor. Çoğunlukla takvim bakımlara tarti verilmiyor. Sadece arıza olunca bakım yaptırılıyor. Bakım yapılmayınca kar yok, doğrusu zarar ediliyor. Bakımsız bir tesisat sağlığımıza zarar verebileceği gibi kireçlenen borularda da tıkanıklık olabiliyor ve dolayısıyla verim düşüyor” dedi.
“HASTALIĞINA DAVETİYE ÇIKARIYOR”
Bakımı yapılmayan güneş enerji sistemlerinin hastalıklara da davetiye çıkardığının altını çizen Başkan Atmaca, “Lejyoner hastalığı, bakteri kaynaklı zatürree türüdür. Bina tesisatlarında yerinde şartlar oluşursa bu bakteriler çok hızlı çoğalabilmekte ve yaşamsal tehlike oluşturabilmektedir.
Özellikle güneş enerji sistemlerinin bina dışlarında bulunan plastik ya da metal su depoları, uzun zaman kullanılmayan borular, duş başlıkları, nemlendiriciler ve fıskiyeler bakterin yükselme yeri olarak görülmektedir. Lejiyonella büyümesi için en uygun sıcaklık aralığı güneş enerji sistemlerinin de çoğunlukla oluşan 20-45 derece aralığıdır.
Güneş enerji sistemlerinde hatalı tasarım ve uygulamalar riski arttırdığı gibi bakım eksikliği ve uygunsuz işletme koşulları da bakterinin gelişmesi ve çoğalması için yerinde zemini yaratabilmektedir. Bilhassa suyun durgun kalması riski daha da arttırmaktadır” dedi.
“DEPOLARIN HİJYENİK BAKIMI FAZLA ÖNEMLİ”
Bakterinin çoğalması için en yerinde sıcaklık aralığı 37 derece olduğunu gösteren Atmaca, “En büyük tehlike suyun ılık olması ve kullanımın devamsız olması durumudur. 20 derecenin altındaki sıcaklıklarda üreme miktarı önemsizdir. Bakterinin çoğalması için en yerinde sıcaklık aralığı 25-45 derece arasıdır. En uygun artış sıcaklığı ise 37 derece olarak bilinmektedir. 37 derece sıcaklıkta ve yerinde ortamda 2 saat içinde bakteri miktarı iki katına çıkabilmektedir. 48 saat içinde de tehdit edici boyuta ulaşabilmektedir.
Bakterinin 60 derece sıcaklıkta ömrü dakikalar mertebesine inmekte, 70 derece sıcaklıkta ise tamamen ölmektedir. Rahatsızlık riskinin sıcak iklimlerde daha pozitif olduğu da bilinmektedir. böylece sıcak iklime sahip Antalya'da günısı depolarının hijyenik bakımı daha da büyük önem taşıyor” ifadelerini kullandı.
“GÜNISI DEPOLARINDA YILDA BİR BAKIM ÖNERİLİR”
Özellikle durgun kalan su depolarında ya da deponun akış ve hareket olmayan bölgelerinde bakterilerin çabucak üreyebildiğini ifade Atmaca şu uyarılarda bulundu: “Lejyonerya riskini eksilmek için günısıların en düşük yılda bir bakımları yapılmalıdır. Dezenfeksiyon için klorlama, ozonlama, ultroviyole gibi uygulamalar olsa da en bereketli usul periyodik olarak sistemi çok yüksek sıcaklıktaki su ile temizlemek olarak bilinmektedir.
Lejiyoneryaya niçin olan bakteri 60 derece sıcaklıkta 25 dakika beklenmesi durumunda yüzde 90 bertaraf olmaktadır. 70 derece sıcaklıkta ise 10 dakika içinde berteraf gerçekleşmektedir. Riski eksilmek için bu sıcaklık uygulamalarının sürekliliğinin sağlanması gereklidir. Eğer uzun vakit bu sıcaklık şartları oluşmamış ise riski eksilmek için bahsedilen diğer yöntemler ile bakım yapılması da oldukça önemlidir.”
