Tetanos antik Yunan'dan beri cilt bütünlüğünü bozan yaralarla ilişkili olduğu bilinen ciddi bir enfeksiyondur. ‘Çene kilitleyen' olarak da bilinir, çünkü kasılan kaslar ağzı kapatabilir. Ciltte oluşan yaralanma ve kesi neticesinde vücuda giren Clostridium tetani adlı bakterinin zehri nedeniyle meydana gelen bu hastalığın sıklığı, zehre karşı geliştirilen aşı sayesinde 1940'lardan itibaren hızla azalmıştır. Ülkemizde hastane dışında yapılan doğumlarda yeni doğanlar için halen risk olsa da hastane doğumlarında vaka sayısı sıfırlanmıştır, diğer yaşlardaki tetanoslar ise yılda 8 ile 26 arasında bildirilmekte, daha büyük kısmının ise bildirilmediği tahmin edilmektedir.

Dr. Ozan Kocakaya

İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Ozan Kocakaya, hayati tehlike yaratan tetanosla ilgili bilinmesi gerekenleri şöyle anlattı:

NERELERDE BULUNUR?

Clostridium tetani'ye yeryüzünde her yerde rastlamak mümkündür. Doğada yaygın olarak toprakta, hayvan ve insan dışkısında, dış etkenlere dayanıklı, sporlu formda bulunur. Çivi, diken, kıymık batmaları, toprakla kirlenmiş alet yaralanmaları, trafik kazaları ve özellikle yetersiz yara bakımı tetanos enfeksiyonu açısından risk taşır. Ayrıca iğneyle uyuşturucu madde kullanımı, yeni doğan bebeklerin göbek kordonunun uygun olmayan şekilde kesilmesine bağlı olarak da görülebilir.

NE ZAMAN DOKTORA BAŞVURULMALI?

■ Delici yaralanma (örneğin çivi batması)

■ Tam olarak temizleyemediğiniz kesi, sıyrık

■ Yaralanma sonucu vücutta parça kaldığından şüpheleniyorsanız (cam ya da metal parçası)

■ Hayvan ısırığı

■ Şeker hastasıysanız ve ayağınızda, bacağınızda veya bir başka yerde iyileşmeyen bir yaranız varsa

■ Çene veya boynunuzda gevşetemediğiniz gerilme, ağrılı kas spazmı varsa

■ Nefes alma veya yutkunma güçlüğü çekerseniz

■ Özellikle de son tetanos aşınızın üzerinden 5 yıldan fazla zaman geçtiyse veya ne zaman tetanos aşısı olduğunuzu bilmiyorsanız bir doktora veya sağlık kurumuna başvurmak için vakit kaybetmeyin.

KORUNMA YOLLARI NELERDİR?

Tetanos önlenebilir bir hastalıktır. Tetanosa yakalanma olasılığınızı azaltmak için şunları yapın;

■ Aşı bağışıklık sisteminize, içeri giren bakterinin zehri ile nasıl savaşacağını öğretir. Ülkemizde tetanos aşısı çocukluk çağı aşı takvimine dahildir.

■ Düzenli hatırlatıcı doz tetanos aşısı olun. Her 10 yılda bir tetanos aşısı yaptırın. Ciddi ve kirli yaralanmalarda son 5 yıl içinde aşı olmamışsanız aşınız tekrarlanır. Ciddi yaranız varsa ve tetanos aşısı olmamışsanız veya son aşınızın tarihini hatırlamıyorsanız yeniden aşı yapılması gereklidir.

■ Kesi ve sıyrıkları sabun ve su ile yıkayın, antibiyotikli krem sürün. Temizleyebildiğinizden emin değilseniz doktora başvurun.

■ Uyuşturucudan uzak durun. Herhangi bir enjeksiyon yapacaksanız iğnenin temizliğinden kesinlikle emin olun.