Çin'den gelip bütün dünyayı etkisi altına alan Korona virüsü (Covid-19) salgını hayatın her alanında negatif etki gösterdi. Dünya da olgu sayısı 7 milyonu aşarken ölüm oranı ise 420 bini aştı. Salgın insanlığı fena etkilerken doğa ise insanların vaktinin büyük kısmını evlerinde geçirmeleri nedeniyle bu süreçte bir nebze de olsa kendini yeniledi. Suların temizlenmesi, nesli tükenmekte olan hayvanların kendilerini toparlamasının yanı sıra hava kalitesinin de tüm dünyada arttığı gözlemlendi. Ülkemizde ise İstanbul'da hava kirliliğinin yüzde 30 oranında azaldığı kaydedildi. Sivas Cumhuriyet Üniversite'si Çevre Mühendisi Öğretim Üyesi ve Bölüm Başkanı Prof. Dr. Meltem Sarıoğlu Cebeci, Korona virüsün ekolojik dengeye etkileri hakkında önemli açıklamalarda bulundu. Cebeci, yeni herif Korona virüsü salgınının bütün dünyada olduğu gibi Türkiye'de de çevresel açıdan etkiler gösterdiğini belirterek, “Bu etkileri defalarca birlikte yaşadık. Bilhassa iş yerlerinin uzun vakit kapalı olması, lüzum toplu taşıtın gerekse özel taşıtların trafiğe eksik çıkması, eski kalıntı yakıtların az kullanılmış olması özellikle hava kirliliği seviyelerinde düşüşlere neden olmuştur. Bu düşüşler hoş olmakla beraber uzun vadeli yok kısa vadeli tesir yapmaktadır. Yapılan çalışmalarda bunu göstermiştir. Yurt haricen yapılmış bir takım incelemeler vardır. Örneğin uydudan yapılan görüntülerde Fransa ve İtalya'da uydu görüntülerine bakıldığında azotdioksit değerlerinin düşüşe geçtiği dolayısıyla da hava kirliliğinde düşüşlerin olduğu gözlemlenmiştir” biçiminde konuştu.
Atık ve Atık Yönetimi açısından manâlı sorunlar ortaya çıktı
Korona virüs salgının her ne dek insan ölümleri ve kronik hastalarda ağır vakaların geçmesine neden olsa da iyi göre bakıldığında kısa sürede olsa çevre açısından olumlu etkiler yaptığını söyleyen Meltem Sarıoğlu Cebeci, virüsün bununla birlikte yoğun hava kirliliği partikül taşımında daha pozitif yükselme gösterdiğini vurguladı. Prof. Dr. Cebeci, korona virüsün hava kirliliğine sebep olan partiküllerle taşınma ihtimalinin olabileceği, hava kirliliğindeki düşüşle bu ihtimalin azalabileceğinin bilim adamlarınca açıklama edildiğini söyleyerek “Çevre açısından, atık ve atık yönetimi açısından önemli sorunlar ortaya çıkmıştır. Bunlardan en önemlisi bilhassa gerekli olarak hepimizin kullanmakta olduğu maskeler, tek kullanımlık eldivenler, dezenfektan maddelerinin gelişi güzel ortaya atılması çevresel açıdan kayda değer bir risk taşımaktadır. bu nedenle Nisan ayından itibaren Çevre ve Şehircilik Bakanlığının belirttiği üzere oysa Çevre Mühendislerinin de önerisi budur. Maske ve eldivenlerin gelişi güzel ortalığa yok bilhassa yapı kurum ve iş yeri gibi yerlerde ortak dilekçe alanlarına, özel ambar edebileceğimiz bir takım atık atacak konteynırların konularak ayrı poşetlere konularak, 72 saat bekletildikten sonradan evsel atıklarla birlikte uzaklaştırılması önerilmiştir. Bu çok akılcı çünkü virüsün bir vakit daha sonra etkisinin geçtiği özellikle 72 saat sonradan etkisinin geçtiği şuan ama çalışmalarla gösterilmektedir” dedi.
Hastalık yapıcı virüsler açısından denetim edilmeli
Meltem Sarıoğlu Cebeci, açıklamasının devamında, “Çevresel açıdan ikinci riskimiz ise Hollanda da yapılan çalışmalarda Korona virüs salgının yoğun olduğu yerlerde atık sularda virüs tespit edilmiştir. Korona virüsün belirtileri arasında alev dıştan zaman zaman bazı hastalarda ishal vakalarına rastlanmıştır. Yani dışkıyla birlikte tuvaletler aracılığıyla atık suya karışması ve atık su temizleme tesislerine gönderilen bu suların tehlike taşıdığı söz konusu olmaktadır. Türkiye'de bir çok atık su temizleme tesisi çıkışında dezenfeksiyon ünitesi bulunmaktadır.Ben bir Çevre Mühendisi olarak bununla ilgili şunu söyleyebilirim. Atık su arıtma tesislerinde oysa bir takım çıkış suları sulamada her tarafta kullanılabiliyor. Yeniden sulandırma suyu olarak kullanmayı düşünüyorsak fazla titiz kullanmamız, rahatsızlık yapıcı mikroorganizma açısından, bakteri ve virüsler açısından kontrol edildikten daha sonra sulamada kullanabiliriz.” ifadelerini kullandı.
Demet Karakuş - Iftihar Erden
