"Yıldırım rekorları" el değiştirdi

(Netlik için açıklama: Bu haberde geçen çalışmalar İngilizce dilinde yayımlanmış araştırmalardır ve yıldırım/şimşek için İngilizce'de ortak olarak "lightning" kelimesi kullanılabilmektedir.

(Netlik için açıklama: Bu haberde geçen çalışmalar İngilizce dilinde yayımlanmış araştırmalardır ve yıldırım/şimşek için İngilizce'de ortak olarak "lightning" kelimesi kullanılabilmektedir. Bu yüzden aşağı geçen peşine düşüp takip mekanizmalarının isimleri gibi bir takım kısımlar Türkçe'ye "Şimşek" kelimesi kullanılarak çevrilmiş olsalar da – örn.: Şimşek Haritalama Düzeni – şimşekleri de takip etmektedir.)

Dünya Meteoroloji Organizasyonu (WMO) 2018 yılında Brezilya'da gökyüzünü aydınlatan şimşeğin, şimdiye kadar görülen en uzun şimşek olarak yeni dünya rekorunu kırdığını doğruladı. 709 kilometre uzunluğundaki yıldırım, (KGM verilerine kadar İstanbul ile Antalya arasındaki uzaklık 718 km) bir yıldırım/şimşek için "dünyanın en büyük /  uzun şimşeği rekorunun" sahibi oldu. Bu yıldırım, güney Brezilya'da 31 Ekim 2018 tarihinde görülmüştü.

Oysa BM'nin hava ajansının duyurduğu tek rekor sahibi şimşek bu değil. Dünya'nın en uzun süreli şimşeği rekoru da 4 Mart 2019 tarihinde kuzey Arjantin'de görülen, 16,7 saniyelik "mega-yıldırım" göre ele geçirildi.

Her iki yeni rekor da bir önceki rekor sahiplerinin iki katından daha yüksek ölçümlere sahip. Bir önceki mesafe rekoru 321 kilometre ile Oklahoma'da 2007 yılında gerçekleşmişti ve en uzun zaman rekoru da Ağustos 2012'de Fransa'da Provence-Alpes-Côte d'Azur üstünde 7,74 saniye baştan başa varlığını göstermişti.

WMO için Hava ve İklim Uçları baş raportörü ve Geophysical Research Letters'da yayımlanan araştırmanın müşterek yazarı Profesör Randall Cerveny, bu sıra dışı rekorların güzel olduğunu kabul ediyor lakin olasılıkla daha da büyük yelken direği örneklerin olduğunu düşünüyor. Cerveny, teknolojinin ilerlemesi ile beraber bunların da gözlemlenebileceğini söylüyor.

Bir şimşeğin rekor süresi esnasında çekilen uydu fotoğrafı, Arjantin, 4 Mart 2019WMO

Daha önce yıldırımlar / şimşekler, Yıldırım Haritalama Düzeni adı bahşedilen, radyo dalgalarını ölçen kara tabanlı algılayıcı ağları ile ölçülüyordu. Fakat şimşekleri inceleyen bilim insanları, bunların kullanımı ile şimşeklerin takip edilebileceği ölçeğin bir üst ucu olduğunu ve daha sırık örneklerin takip edilebilmesi için teknolojinin daha büyük ölçekli sürümlerinin kullanılması gerektiğini kabul ediyor.

2016 yılında ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Müdürlüğü (NOAA) 36.000 kilometre yükseklikten Dünya'nın havasını peşine düşüp takip etmeye çalışacak olan Dünya'nın ilk yıldırım haritalama uydusunu fırlattı. Bu, yalnızca Dünya'daki havasal durumların 7/24 izlenebilmesi yok, büyüyen şimşek etkinliğinin tropik tufanların iyi bir ön işareti olmasından dolayı aynı zamanda da hava tahminlerine muavin olunması anlamına geliyordu. İki yeni rekor sahibi de bu uydular ile ölçüldü.

Öyle fazla öbür şimşek tipi bulunuyor. Gök gürültüleri tekrar tekrar şimşeklere / yıldırımlara eşlik ediyor ve bununla birlikte gerçekleşiyor. Ama ışığın sese tarafından fazla daha seri hareket etmesinden nedeniyle şimşek, oluştuğu noktaya tarafından gök gürültüsünün duyulmasından çok daha önce görülebiliyor. Çoğu şimşek / yıldırım bir oraj bulutunda ortaya çıkıyor ya da bulutun içerisinde duruyor. veya havada hareket ederek bir başka buluta ya da yere doğru ilerliyor. Rekor sahibi her iki şimşek yere dokunmadan bulutlar aralarında hareket etmişti.

YORUM EKLE
SIRADAKİ HABER