Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Pınar Okyay, son dönemlerde tartışma konusu olan sivrisinek ve karasineklerin korona virüs bulaştırabileceği iddialarına yönelik açıklama yaptı. Prof. Dr. Okyay, bulaşıcı hastalıklarla ilgili her zaman enfeksiyon zincirinden bahsettiklerini hatırlatarak, “Bu enfeksiyon etkeni içeren bir kaynak, bu bir insan, hayvan veya herhangi bir ölü bir yüzey, eşya da olabilir. Buradan etkenin gücenme yolu, bulaşma yolu, bu hastalığa açık olan kişi, yani bu rahatsızlık açısından dinç, buna aklıselim olan kişi” diye konuştu.
Enfeksiyonların bulaşma yollarına değinen Okyay, kan ile bulaş, zoonatik hastalıklar, hayvanlarla bulaş, gıdalarla bulaş, su ile bulaş gibi birçok seçenek olduğunu belirterek, “Fakat Covid-19'a özel biz şunu biliyoruz. Covid-19 aslında damlacık enfeksiyonuyla bulaşıyor. bundan başka bilhassa enfekte olan yüzeylerden öncelikle elimiz elde etmek üzere elimizle yeniden benzer şekilde solunum yolumuza, gözümüz, burnumuz veya mukozalarımıza, ağzımıza taşınmasıyla oluyor. O yüzden sivrisinekler ve evdeki sinekler fazla konuşuldu ama DSÖ çok açık bir şekilde bugüne dek böyle bir bulaşmanın mümkün olmadığını, gösterilmediğini, asıl bulaşma yolunun damlacık enfeksiyonu ve bu lekeli yüzeylerden bağlantı biçiminde olduğunu bir kere daha söyledi” biçiminde konuştu.
Karasinekler ile ilgili fazla yakın bir zamanda kayda değer bir dergide yayınlanan çalışmayı anımsatan Okyay, “Gerçekte dışkıda bu virüsün RNA'sı dediğimiz bir takım genetik materyalin izleri saptanmıştı. O yüzden bilhassa karasinekler bazı dışkılara konuyor ve oradan bizlere ulaşabilir mi diye hep tartışıldı. Ama aşina şey şu; zaten böyle bir bulaş yolu yok, damlacık enfeksiyonu değil bu yol. Bu bahsedilen yayında da belirtildiği gibi sahiden dışkıda kalan canlı virüs değil, yalnızca orada virüsün bir parçası. Fiilen canlı virüs bile olsa birçok şey bulaşmayı fazla etkiliyor. Canlı virüsün miktarı, hastalığa açık olan kişinin direnci gibi çoğu şey etkileyebiliyor. O yüzden böylece muhtemel yok” ifadelerini kullandı.
Bununla ilgili Covid-19'a özel bir şey gerçekleştirmek gerekmediğini vurgulayan Okyay, “Fakat natürel bizim tüm yaz baştan başa sivrisinekler, karasinekler ve diğer özellikle böceklerle ilgili öncelikle bariyer dediğimiz, yani onlarla aramıza bir bariyer çekme, cibinlik gibi, evlerin penceresindeki teller gibi uygulamaları ilk önce gerçekleştirmek durumundayız. Bu bariyer önlemlerinin olamadığı durumlarda bilhassa açık alanda olanlardaysa, yaz dönemi de olsa uzun kollu, ince, serin tutabilecek, fakat sineklerin bize ulaşmasını engelleyebilecek uzun pantolonlar, uzun kollu kıyafetler, icabında eldivenler, botlar gibi, doğa yürüyüşleri için bunlar söylenebilir. Bu tip önlemlerin alınması gerekiyor. Çok gerekmedikçe üzerimize sıkılan haşere ve bunları öldürücüler veya evlerimizdeki öldürücüleri keza kendi sağlığımız keza de çevre sağlığı açısından fazla kullanmamalıyız” dedi.
Sivrisinekler ve karasineklerle Covid-19'un bulaştığının şu esas değin gösterilmediğinin altını çizen Okyay, “Covid-19 ile ilgili başlıca korunma unsurumuz defalarca söylediğimiz gibi damlacık enfeksiyonuna yönelik önlemlerdir. Bunun için mutlaka zorunlu olan el hijyenini sağlamalıyız, el yıkama ve el antiseptiği uygulama gibi. Sosyal mesafemizi korumaya çalışmalıyız ve de mutlaka maske takmalıyız” uyarısında bulundu.
Neşra Durmaz
