Corona virüsü salgınından itibaren bağışıklık sisteminin önemi bir defa daha vurgulanıyor. Peki bal ve propolis bağışıklık sisteminin güçlenmesinde ne kadar etkin? Prof. Dr. Erdem Yeşilada cevapladı…
Bağışıklık sisteminin dinç olması neden kayda değer?
Bağışıklık sistemi vücudumuzu hastalıklara karşısında korur, mevcut hastalıklarla ise savaşır. Bağışıklık sistemimiz güçlü olmadığında vücudumuz mikroplara, bakterilere karşısında direnemez ve daha kolay hasta oluruz.
Bal ve propolisin bağışıklık sistemine etkisi nedir? Corona virüsü gibi viral etkenlere emrindeki enfeksiyonlarda nasıl bir etkisi var?
Dinç bir antioksidan olan bal; vitamin ve mineraller, organik asitler, enzimler, flavonoidler, polifenoller ve fenoller gibi bambaşka bileşenler içeriyor. Balda yer alan fenolik maddeler bağışıklık sisteminin enerjik olmasına destek oluyor.
Propolis, bakteri ve virüs enfeksiyonlarına karşı ve antioksidatif özellikleri tamamen bağışıklık sistemini destekliyor. Hem propolis mikropları öldürücü, vücudun savunma elemanlarını uyarıcı etkileri ile soğuk algınlığından tutun kanserlere kadar geniş bir biyoloji ile ilgili tesir yelpazesinde çocuk, erişkin ve ileri yaşlarda koruyucu olarak etkisi biliniyor.
Propolis (kafeik asit fenetil esteri taşıyan, özel yöntemle ekstrakte edilmiş su bazlı özütler olmalı) tercihen portakal suyu içerisine ek edilerek içilmeli. Bu suretle bağışıklık sistemi desteklenirken, bağışıklık sistemi için faydalı olan moleküllerin salgılanmasını sağlandığı da bilimsel araştırmalarla gösterilmiştir.
Bal ve propolis kullanırken, etkisini kaybettiren en sık yapılan hatalar nelerdir?
Balın etkinliğini kaybettiren en manâlı hususların başında doğrudan güneş ışınları aşağı tutulması geliyor. Balın dere içerisine yani sıcak suya ek edilmesiyle etkisini kaybettiği düşüncesi iyice yanlıştır. Balın etkilerinden sorumluluk sahibi olan fenolik maddeler ısıya dayanıklıdır. Oysa kavrulursa bozulmaya uğrar. Tekrar “Balın içerisine metal kaşık sokulmaz” inanışı da yanlıştır. Çelik kaşıklarla balın hiçbir etkileşimi laf konusu olamaz.
Propolis, kovanı dış etkenlerden gözetmek ve kovandaki çatlakları onarmak amacıyla işçi arılar tarafından çevredeki ağaçların reçine, zamk, mum gibi salgılarından üretilmektedir. bu nedenle yapısında yüzde 80-85 gibi büyük bir kısmı, reçine ve mumlardan ibarettir. Bu bakımdan propolisin içerisindeki etkili bileşenlerin çözücü yardımıyla ayrıştırılması gerekir.
Çözücü olarak su kullanıldığında etkili olan bileşenlerin önemli bir kısmı suya geçemeyecektir. Etil alkol veya propilen glikol gibi alkoller ile muamele edilmesi durumunda ise alkollerin lüzum çocuklar ve gerekse yetişkinler için taşıdığı risk dolayısıyla hudut değerleri bulunmaktadır. Ancak uygulanan özel yöntemlerle alkollü çözücüler kullanılmadan etmen maddesi yüksek ve suda kolaylıkla çözünebilen su bazlı propolis ürünleri hazırlanabilmektedir.
Kimler bal ve propolis kullanmamalı ya da tüketirken tedbirli olmalı?
Balı, arı ürünlerine alerjisi olanlar ve 1 yaşından minik bebekler tüketmemeli. Propolisi ise düşük kan basıncı sorunu olan, organ transplantasyonu geçirmiş, propolise karşısında alerjisi, propolis intoleransı veya kan pıhtılaşma sorunu olanlar dışarıda 4 yaşından büyük olan herkes rahatlıkla kullanabilir.
Ancak keza bal hem de propolis alırken çözümleme edilmiş ve ambalajlı ürünler tercih edilmeli. Glikol dahil hiçbir içki içermeyen, suda adamakıllı çözünen, saf ve sudan oluşan standardize propolisin antioksidan kapasitesinin ve toplam fenolik madde miktarının öteki propolislere kadar daha yüksek olduğu unutulmamalı.
Hem propoliste etil alkol veya alkol türevi olan propilen glikol gibi çözücülerin kullanılması durumunda, jurnal tatbik miktarlarına dikkat etmek gerekir. Dünya Sağlık Durumu Örgütü göre propilen glikol'ün günlük tatbik miktarı kilo başına 25 mg. ile sınırlandırılmıştır.
Bunun yanı sıra öbür bilimsel çalışmalar bu gibi çözücülerin bilhassa çocuklarda kullanılmasının sakıncalı olduğunu ortaya koymuştur. Özel teknolojiyle saf propolisin su içinde çözündürülmesiyle elde edilen ürünler ise ayrıca yetişkinler ayrıca de çocuklar da güvenle kullanılmaktadır.
