Kırım Kongo kanamalı ateşi birincil devam 1944 yılında Kırım'da, sonradan ise 1969 yılında Kongo'da ortaya çıkmıştır. Rahatsızlık ismini buralardan almıştır. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi daha sonra ise bütün çoğu kıtada görülmüştür. Yaz aylarında vaka sayılarında yükselme gözlemlenmektedir. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi ile ilgili bütün bilgiler haberimizde…

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA) NEDİR?

Kırım-Kongo kanamalı ateşi (KKKA), Bunyaviridae familyasının kene kaynaklı bir virüsünün (Nairovirüs) neden olduğu, ateş, halsizlik, iştahsızlık, adale ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma, ishal ve ağır vakalarda kanama gibi bulgular ile seyrederek ölümlere neden olabilen hayvanlardan insanlara bulaşan bir enfeksiyon hastalığıdır. KKKA, % 10-40'lık bir olgu vefat oranıyla ciddi viral hemorajik alev salgınlarına niçin olur. Afrika, Balkanlar, Orta Doğu ve Asya'daki 50. paralelin kuzeyinde ve güneyindeki Asya ülkelerinde endemiktir.

Kırım Kongo Kanamalı Ateşi virüsünün konakçıları sığır, koyun ve keçi gibi fazla farklı alanlara yönlendirilmiş evcil ve kaba hayvanları içerir. Birçok kuş enfeksiyona dirençlidir. Hayvanlar, enfekte kenelerin ısırmasıyla enfekte olur ve virüs, enfeksiyondan yaklaşık bir hafta sonradan kan akışında kalır, bu, kene-hayvan-kene döngüsünün, diğer bir kene ısırdığında devam etmesini sağlar. Her ne kadar birkaç kene cinsi KKKA virüsü ile enfekte olabilse de, Hyalomma keneleri, insan enfeksiyonunun esas kaynağıdır. Türkiye'de hastalığın bulaştırıcısı olan asıl kene türü Hyalomma marginatum’dur.

Rahatsızlık Türkiye'de başlangıçta 2002 yılında dikkatleri çekmiş ve 2003 yılında belirli tanısı konmuştur. KKKA vakaları, hastalığın esas bulaştırıcısı olan kenelerin aktifleştiği dönemden başlayarak bahar ve yaz aylarında görülmektedir. İlk defa Tokat ili ve civarında dikkatleri çeken Kırım Kongo Kanamalı Ateşi vakaları genelde İç Anadolu’nun kuzeyi, Orta Karadeniz ve Doğu Anadolu’nun kuzeyinde yoğunlaşmaktadır.

KIRIM KONGO NASIL BULAŞIR?

KKKA virüsü, insanlara kene ısırmasıyla veya kesim sırasında ve hemencecik sonrasında enfekte hayvan kanı ya da dokularıyla bağlantı yoluyla bulaşır. Vakaların birçok, tarım işçileri, kesimhane işçileri ve veterinerler gibi hayvancılık ile uğraşan kişilerde görüldü. İnsandan insana geçiş, enfekte olmuş kişilerin kanları, salgıları, organları ya da diğer cisim sıvılarıyla yakın temastan kaynaklanabilir. Hastane kaynaklı enfeksiyonlar, tıbbi ekipmanın yanlış sterilizasyonu, iğnelerin baştan kullanılması ve tıbbi malzemelerin kirlenmesi sebebiyle de ortaya çıkabilir.

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ BELİRTİLERİ

KKKA, baş ağrısı, yüksek ateş, sırt ağrısı, eklem ağrısı, mide ağrısı ve kusma gibi ilk semptom ve semptomlar ile bir anda başlar. Gözlerde, yüzde ve boğazda kızarıklık, boğaz ve damaktaki peteşiler (kırmızı lekeler) yaygındır. Semptomlar sarılık ve ciddi vakalarda ruh hali ve duyusal algıdaki değişiklikleri de içerebilir.

Rahatsızlık ilerledikçe, hastalığın dördüncü gününden başlayıp yaklaşık iki hafta süren şiddetli morarma, şiddetli burun kanaması ve enjeksiyon bölgelerinde kontrolsüz kanama alanları görülebilir. Kırım Kongo Kanamalı Ateşi görülen bölgelerdeki salgınlarda hastaneye yatırılan hastalarda ölüm oranları % 9 ile % 50 aralarında değişmiştir.

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ TEDAVİSİ

İnkübasyon (kuluçka) süresi kene tutunmasından sonra genellikle 1-3 gün, en fazla 9 gün olabilmektedir. Enfekte kan, ceset sıvısı ve diğer dokularla bağlantı ardından 5-6 gün; maksimum ise 13 gün olabilmektedir. Semptomların tedavisi ile yapılan genel destekleyici bakım, insanlarda KKKA'yı yönetmede temel yaklaşımdır. Her ne kadar Doğu Avrupa’da KKKA'ya karşısında inaktive edilmiş, farelerde sınanmış bir aşı geliştirilmiş ve kullanılmış olsa da, derhal insan kullanımı için yaygın olarak kullanılan tehlikesiz ve etkin bir aşı yoktur. Hem hayvanlarda kullanım için de herhangi bir aşı yoktur.

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİNDEN KORUNMAK İÇİN

Sağlık Bakanlığı Insanlar Sağlığı Genel Müdürlüğü Zoonotik ve Vektörel Hastalıklar Dairesi Başkanlığı'nın internet sitesinde KKKA'dan korunmak ve hastalığı durdurmak için yapılması gerekenler şu şekilde anlatılmıştır:

1- Tarla, bono, bahçe, orman ve piknik alanları gibi kene yönünden tehlikeli alanlara gidilirken, kenelerin vücuda girmesini engellemek maksadıyla mümkün olduğu değin vücudu örten giysiler giyilmeli, pantolon paçaları çorapların içerisine sokulmalı ve keza kenelerin elbise üzerinde sıcacık görülebilmesi için açık renkli kıyafetler tercih edilmelidir.

2- Kene yönünden tehlikeli alanlardan dönüldüğünde birey kendisinin ve çocuklarının vücudunda (kulak arkası, koltuk altları, kasıklar ve diz arkası dâhil) kene olup olmadığını denetim etmeli, kene tutunmuş ise hiç vakit kaybetmeden çıplak el ile dokunmamak şartıyla vücuda tutunduğu en yakın yerden tutarak yerinde bir malzeme ile (bez, naylon poşet, eldiven gibi) çıkarmalıdır.

3- Birey keneyi kendisi çıkaramadığı durumlarda en yakın afiyet kuruluşuna başvurmalıdır. Kene ne dek erken çıkarılırsa hastalığın bulaşma riskinin de böylece azalacağı unutulmamalıdır.

3- Hastalık hayvanlarda bulgu göstermeden seyrettiğinden hastalığın sık olarak görüldüğü bölgelerde bulunan hayvanlar sağlıklı görünse bile hastalığı bulaştırabilirler. Bu sebeple hayvanların kanlarına, karoser sıvılarına ya da dokularına çıplak el ile temas edilmemelidir.

4- Hastalığa yakalanan şahısların kan, cisim sıvıları ve çıkartıları ile hastalık bulaşabildiğinden, hasta ile temas eden kişiler zorunlu korunma önlemlerini (eldiven, önlük, maske v.b.) almalıdır.

5- Kene tutunan kişiler, kendilerini 10 gün süreyle halsizlik, iştahsızlık, alev, adale ağrısı, baş ağrısı, bulantı, kusma ya da ishal gibi belirtiler yönünden izlemeli ve bu belirtilerden bir ya da bir kaçının ortaya çıkması halinde hemencecik en yakın sıhhat kuruluşuna müracaat etmelidirler.

6- Hastalığa sebep olan mikrobun taşıyıcısı, saklayıcısı ve bulaştırıcısı olan keneler uçmayan, zıplamayan, yerden yürüye yürüye vücuda tırmanan eklem bacaklı hayvanlardır. Vücuda tutunan ya da hayvanların üzerinde bulunan keneler şüphesiz çıplak el ile öldürülmemeli ve patlatılmamalıdır. Keneler üzerine sigara hücum etmek, kolonya, gaz yağı gibi maddeler dökmek kenenin kasılmasına sebep olarak vücut içeriğini kan emdiği kişiye aktarmasına sebep olacağı için yapılmamalıdır.