GÜBRETAŞ'ın, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde (KKTC) Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı'nın destekleriyle ve Kıbrıs Zirai Levazım Kooperatifi ile başlattığı iş birliği doğru, ülkede tarımsal verimliliği artıracak bilinçli tarım faaliyetleri gerçekleştiriliyor. Bu kapsamda 2019 sonbaharında planlaması yapılan model üretim alanlarından birinde patates hasadı yapıldı. Verilen bilgiye göre, toprak analizine dayalı bilinçli tarım tekniklerinin ve dengelenmiş bitki besleme programının uygulandığı test ekiminde, yüzde 40 daha az taban gübresi kullanılmasına rağmen dönüm başına 7 bin 500 kilogram kumpirlik patates hasadıyla bölge ortalamasının iki katı verim elde edildi.
KKTC Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Dursun Oğuz, Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri Genel Müdürü ve GÜBRETAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Fahrettin Poyraz, GÜBRETAŞ Genel Müdürü İbrahim Yumaklı ve Zirai Levazım Kooperatifi Genel Sekreteri Orhan Kürşad, konu hakkında değerlendirmelerde bulundu.
Bakan Oğuz: ''Tarımın kalkınmadaki payı artacak''
Konuyla ilgili bir değerlendirme yapan KKTC Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanı Dursun Oğuz, ''Ülkemizin kalkınmasına fayda sağlayacak tarımsal üreticilerin keza kaliteli mahsul üretmesi keza de bu ürünlerin pazarlanması ve daha fazla gelir edilmesi bizim temel önceliklerimizden biridir. Bu gaye doğrultusunda Türkiye ile tarım sektöründeki meslek birliğini geliştirmek için Kıbrıs Zirai Levazım Kooperatifi, Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri ve GÜBRETAŞ aralarında önceki yıllarca yürütülen mevcuttaki çalışmaları yeni projelerle daha ileri götürmek için destekliyoruz'' dedi.
Bakanı Oğuz, sözlerine şöyle devam etti: ''Bu amaçla geçtiğimiz yıllarda çiftlik sahibi eğitim toplantılarıyla KKTC'de başlatılan bilinçli tarımı yaygınlaştırma faaliyetlerine büyük yük vermekteyiz. Geçen yaz yapılmasını kararlaştırdığımız ve tarımı geliştirme çabalarının bir yansıması niteliğindeki bir patates model alan uygulamasından bu yıl çok yüksek verim ve kalite elde edilmesi bizi fazla hoşnut etti. Bu sonuçlar, yeni dönemde Kuzey Kıbrıs'taki tarımsal üretimin hesaplı kalkınmaya katkısı açısından umut verici örneklerdir. Bilhassa Türkiye'nin destekleriyle hayata geçmekte olan sulandırma projeleri baştan sona, önümüzdeki yıllarda Kuzey Kıbrıs'ın idareli büyümesinde tarımın payı ve önemi daha da artacaktır. böylece ülke tarımına, tarımda mahsul çeşitliliği ile kalitesinin artırılmasına ve çiftçilerimizin gelirlerine fayda sağlayacağını düşündüğümüz bilinçli tarım faaliyetlerine desteğimizi artırarak sürdüreceğiz''.
Dr. Fahrettin Poyraz: ''Tarım alanındaki işbirliğini güçlendiriyoruz''
Dr. Fahrettin Poyraz ise uzun yıllara dayanan ticari meslek birliğini, bilhassa son üç yılda ayrı bir boyuta taşıdıklarına uyarı çekti.
Dr. Poyraz, sözlerine şöyle devam etti: ''Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde tarım alanındaki ticari meslek birliklerinin yanı sıra bilinçli tarıma yönelik eğitimlerle ve örnek uygulamalarla katkılar sağlamaktayız Önceki yıllarda ağırlıklı olarak Kuzey Kıbrıs'ta gereksinim duyulan gübrenin tedariki için şirketimiz kanalıyla bir bağlantımız vardı. 2017'de bunu daha ayrıntılı ışık halkası getirerek, KKTC'deki tarımsal üretime ne gibi faydalar sağlayabileceğimizi müşterek değerlendirmeye başladık. Bunun neticesinde, bir yanlamasına şirketimizin senelerdir Türkiye'de yaptığı çiftçi eğitimleri, toprak analizi ve üreticilere tarımsal danışmanlık hizmetlerini Kuzey Kıbrıs'ta da uygulamaya başlarken, diğer yana Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri'nin çatısı altındaki diğer şirketlerle de bu iş birliğini ayrı alanlara yayarak güçlendirdik''.
2018 sonunda Türkiye ve KKTC tarım bakanlarının teşrifiyle iki ülke aralarında gübre, sera, damla sulama, ilaç ve tarımla ilgili diğer konularda birbirini tamamlamayı amaçlayan bir şiddet birliği protokolü imzalandıklarını hatırlatan Dr. Poyraz, ''Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin sahip olduğu potansiyele inanıyor ve tarım alanındaki potansiyelin en fazla faydaya dönüşmesine katkı vermekten heyecan duyuyoruz'' dedi.
Tarım Kredi Kooperatifleri'nin Türkiye'nin en büyük çiftlik sahibi ailesi olduğunu bildiren Dr. Poyraz, ''2017'den beri yapılan görüşmeler ve incelemeler sonucunda kayda değer mesafeler aldık. Bu kapsamda Kuzey Kıbrıs'ta üretilen bazı tarımsal ve hayvansal ürünlerin Türkiye pazarına ulaştırılmasının yanı sıra KKTC Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı'nın değerli destekleriyle bir takım müşterek projeler gerçekleştirmeye başladık. Geçen yaz yaptığımız görüşmelerde, tıpkı hellim peynirinin yeni pazarlara ulaşması için yaptığımız araştırmalar gibi, özellikle Türkiye'nin gereklilik duyduğu bir takım tarımsal ürünlerin KKTC'deki çiftçilere sözleşmeli üretimle ürettirilip ülkemize götürülmesi noktasında meslek birliğini artırmaya karar vermiştik. Hem şirketimiz tarafından 2020'de Kuzey Kıbrıs'ta iki noktada gerçekleştirilen model imal alanı uygulaması da geçen yıl belirlediğimiz hedeflerden biriydi. Bu hedeflerden birinin daha başarılı ve verimli şekilde sonuçlandırılması, bu cana yakın iş birliğinde dürüst yolda olduğumuzu gösteriyor'' biçiminde konuştu.
İbrahim Yumaklı: ''Daha az gübre ile daha yüksek verim sağladık''
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin ihracat gelirinde yüzde 85'lik paya sahip olan tarım ürünlerinde, etkin gübre kullanımıyla kalite ve verimliliği artırmayı hedeflediklerini belirten İbrahim Yumaklı, ''Bu amaçla GÜBRETAŞ'taki bilirkişi ziraat mühendislerimiz, 2017 yılından bu yana KKTC'deki üreticilere yönelik bilgilendirme eğitimleri vermektedir. Bu eğitimleri toprak numunesi alma,bitki besleme reçeteleri oluşturma ve tarımsal danışmanlık hizmetleriyle de destekledik. Geçen sene ise Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı ile Kıbrıs Zirai Levazım koordinasyonunda bu çalışmalara yeni bir adım ekleyerek, iki yerde ‘model imal alanı' uygulamasını hayata geçirdik'' ifadelerini kullandı.
Bu model uygulamada adi kullanımdan daha eksik gübre kullanımı ile daha yüksek verime ulaşıldığına dikkat çeken Yumaklı, şunları söyledi: ''Bu çalışmaya başladığımızda Kıbrıs'ta çiftlik sahibi şartlarında çok yoğun taban gübresi kullanımı yapıldığını gördük. Bölgede dönüm başına ortalama 187 kilogram olan taban gübresini, biz adeta üçte bir azaltarak 112 kilogram olarak uyguladık. Çünkü biz toprağın ve bitkinin ihtiyacı olan miktarda gübre kullanmanın dürüst olduğunu düşünüyoruz. Bunun yolu önce toprak analizi yapmaktan geçiyor. Yaptığımız toprak analizi sonucuna kadar patates tarımı için dengeli bir gübreleme programı oluşturuldu. Tek alıcı besleme yerine çeşitlendirme yaparak taban gübresini azaltırken, onun yerine patates bitkisinin en fazla gereklilik duyduğu potasyum, magnezyum ve kalsiyum elementleri ile ayrı formlarda azot ve zayıf toprağın değerleri artmak için hümik asit takviyesi yapıldı''.
Uygulanan bu etkili gübreleme programı bir uçtan bir uca verimin yanı sıra ürün kalitesinin de arttığını aktaran Yumaklı, ''Normalde Kuzey Kıbrıs'ta dönüm başına sıradan 3 bin 500 kilogram patates hasat edilirken, bunun yüzde 20'si iri tepe kumpirlik ve kalanı orta doruk tohumluk patatestir. Test ekimini yaptığımız arazinin sahibi ve bununla beraber da Kuzey Kıbrıs'ın önde gelen çiftçilerinden biri olan Kadri Bey, bu sene kendi bildiği yöntemlerle ekim yaptığı alanda bu verimi dönüm başına 6 bin kiloya ve iri doruk kumpirlik patates oranını ise yüzde 60'a kadar çıkardı. Tarım şirketinin ziraat mühendislerinin başvuru formu yaptığı alanda ise dönüm başına verim 7 bin 500 kilogram olurken, aynı zamanda kocaman irtifa miktarı da yüzde 75 olarak gerçekleşti. Yani bu model alanda verimi Kuzey Kıbrıs ortalamasının 2 kat üstüne çıkarırken, hasattaki kalite göstergesi olan kumpirlik patates oranını da yaklaşık 3 kattan pozitif artırmış olduk'' açıklamasında bulundu.
Yumaklı sözlerini şöyle sonlandırdı: ''Optimum gübreleme ile azami verim ve kalitenin elde edilebileceğini Kuzey Kıbrıs'taki üreticilerimize de uygulamalı olarak göstermiş olmaktan, böylece KKTC'nin tarım ve ekonomisi için katma layık sağlamaktan büyük bir mutluluk duyuyoruz''.
Orhan Kürşad: ''Çiftçimiz emeğinin karşılığını fazlasıyla görecek''
Orhan Kürşad, gübre tedariki konusunda yıllardır GÜBRETAŞ ile çalıştıklarını belirterek, ''Tarım şirketi ile kurmuş olduğumuz ticari iş birliğini, bilhassa son yıllarda Kıbrıs'taki çiftçilerimizin ve tarımın faydasına olacak sosyal çalışmalarla da güçlendirdik. Lefke'deki patates tarlasında ilk hasat başladı ve buradaki verimin iki katına çıktığına hepimiz tanık olduk'' diye konuştu.
Bu model uygulamada verim artışının yanı sıra raf ömrü uzun ve pazar değeri yüksek patates hasadı elde edilerek kalite artışı da sağlandığını gösteren Orhan Kürşad, ''Tüccar ve tüketiciler göre yoğun talep görebilen iri zirve kumpirlik patates oranının da yüksek olduğu bu model alanda, çiftçimiz emeğinin karşılığını fazlasıyla görmüş olacak. Keza bu misal uygulamalar tamamen bölgedeki üreticilerimiz de hem bilinçli tarım konusunda farkındalık kazmakta, keza de elde edilen verim ve kalite artışının kendi gelirlerine sağladığı katkıları görmüş olmaktadırlar'' diye konuştu.
Kuzey Kıbrıs'taki bilinçli tarımı yaygınlaştırma çalışmalarını tarım şirketi desteğiyle önümüzdeki dönemde de artırarak devam ettirmeyi hedeflediklerini söyleyen Kürşad, çiftçiler için örnek olan bu projenin gerçekleşmesinde emeği geçenlere teşekkür etti.
Arazi sahibi Kadri Hamit: ''Bilinçli tarımın faydasını tecrübe ettim''
Patatesle ilgili model üretim alanı uygulamasının yapıldığı tarlanın sahibi Kadri Hamit, öncelikle gördüğü böyle bir uygulamadaki sonuçların kendisini fazla şaşırttığını ve sevindirdiğini ifade etti. Kadri Hamit, ''Zirai Levazım Kooperatifi'nden ilgililerin yönlendirmesiyle geçen sene GÜBRETAŞ ekibiyle tanıştık. Yıllardır kendi bildiğimiz geleneksel yöntemlerle tarım yapıyorduk. Tarım şirketinin ziraat mühendisleri ise bu işin birincil adımı olarak toprağımızı tahlil ettiler ve ona göre bir gübreleme programı oluşturdular'' dedi.
Model alanda hasat ettikleri patates kalitesinin de mükemmel olduğunu bildiren üretici Kadri Hamit, “Verimle birlikte ürün kalitesi de yükseldi. Yumru ağırlığı sıradan 1,1 kg çekti ve dönümde 7 bin 500 kilogram hasat yaptık. Bunun ürünün fiyatına da yansıyacağını düşünüyorum. Açık Konuşmak Gerekirse bundan sonra ben de tarım şirketinin ziraat mühendislerinin gösterdiği yoldan gitgide artarak, bilinçli tarımla her zaman böyle bereketli ve nitelikli ürünler almayı isterim. Uzun lafın kısası dürüst gübrelemeyle daha çok mahsul, kalite ve kazanç elde edilebildiğini gözümüzle gördük'' diye konuştu.
Yapılan açıklamaya tarafından GÜBRETAŞ bilhassa son yıllarda bilinçli tarımı yaygınlaştırma faaliyetlerine siklet verdi. Ar-Ge çalışmalarıyla bitkiye ve bölgeye özel yeni gübre desenleri geliştiren şirket, bu özel ürünlerinin verime etkilerini 'model imal alanları'ndaki örnek uygulamalarla ortaya koymayı sürdürüyor. Senelerdir ayrı tarımsal ürünler için Türkiye'nin öbür bölgelerindeki çiftçilerin arazilerindeki çalışmalarda yüksek verim ve kalite artışları elde eden tarım şirketi, son birkaç yıldır bilinçli tarımı yaygınlaştırma eğitimlerini Kuzey Kıbrıs'ta da gerçekleştiriyor. Tarım şirketi, 2019'da Kıbrıs'taki bu bilinçlendirme eğitimlerine yeni bir adım daha ekleyerek Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı'nın destekleri ve Kıbrıs Zirai Levazım Kooperatifi meslek birliğiyle iki farklı model imal alanı oluşturdu.
Izah Etme şöyle sonlandı: KKTC'nin önde gelen çiftçilerinden Kadri Hamit'e ait Lefke'deki 7 bin 300 metrekarelik patates sahasında uygulanan deneme ekiminde, ilk kez araziden toprak numuneleri alınarak tarım şirketinin milletlerarası akreditasyona sahip laboratuvarında toprak analizi yapıldı. Toprak analizi sonuçlarına göre tarım şirketinin ziraat mühendisleri, arazide uygulanacak bilinçli bitki besleme (gübreleme) programlarını oluşturdu. Tarım şirketinin patates bitkisine özel geliştirdiği 13.24.12 gübresinin de kullanıldığı arazide yapılan örnek başvuru formu sonucu patates hasadında çiftçinin yüzünü güldüren sonuçlara ulaşıldı. Kuzey Kıbrıs genelinde dönüm başına 3 bin 500 kilogram civarında olan ortalama kumpirlik patates verimi, örnek uygulamanın yapıldığı arazide dönüm başına 7 bin 500 kilogram ton olarak gerçekleşti.1,4 milyon dönümlük tarım arazisine sahip Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin takvim kullandığı ortalama 15 bin ton gübrenin büyük kısmı GÜBRETAŞ göre tedarik edilmektedir.
