Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Pınar Okyay, son dönemlerde kavga konusu olan sivrisinek ve karasineklerin korona virüs bulaştırabileceği iddialarına karşın açıklama yaptı. Prof. Dr. Okyay, bulaşıcı hastalıklarla ilgili daima enfeksiyon zincirinden bahsettiklerini hatırlatarak, “Bu enfeksiyon etkeni taşıyan bir kaynak, bu bir insan, hayvan ya da herhangi bir ölü bir yüzey, eşya da olabilir. Buradan etkenin alınma yolu, bulaşma yolu, bu hastalığa açık olan kişi, yani bu hastalık açısından sağlıklı, buna aklıselim olan kişi” diye konuştu.
Enfeksiyonların bulaşma yollarına değinen Okyay, kan ile bulaş, zoonatik hastalıklar, hayvanlarla bulaş, gıdalarla bulaş, su ile bulaş gibi çoğu seçenek olduğunu belirterek, “Lakin Covid-19'a özel biz şunu biliyoruz. Covid-19 aslında damlacık enfeksiyonuyla bulaşıyor. bundan başka bilhassa enfekte olan yüzeylerden ilk olarak elimiz elde etmek üzere elimizle yeniden aynı şekilde solunum yolumuza, gözümüz, burnumuz ya da mukozalarımıza, ağzımıza taşınmasıyla oluyor. O yüzden sivrisinekler ve evdeki sinekler çok konuşuldu lakin DSÖ fazla açık bir şekilde bugüne kadar böyle bir bulaşmanın mümkün olmadığını, gösterilmediğini, ana bulaşma yolunun damlacık enfeksiyonu ve bu kirli yüzeylerden bağlantı şeklinde olduğunu bir defa daha söyledi” şeklinde konuştu.
Karasinekler ile ilgili çok yakın bir zamanda kayda değer bir dergide yayınlanan çalışmayı anımsatan Okyay, “Gerçekten dışkıda bu virüsün RNA'sı dediğimiz bir takım kalıtımsal materyalin izleri saptanmıştı. O yüzden özellikle karasinekler bir takım dışkılara konuyor ve oradan bizlere ulaşabilir mi diye her zaman tartışıldı. Ama tanıdık şey şu; zaten böyle bir bulaş yolu yok, damlacık enfeksiyonu yok bu yol. Bu bahsedilen yayında da belirtildiği gibi doğrusu dışkıda kalan canlı virüs yok, yalnızca orada virüsün bir parçası. Sahiden canlı virüs bile olsa birçok şey bulaşmayı fazla etkiliyor. Canlı virüsün miktarı, hastalığa açık olan kişinin direnci gibi birçok şey etkileyebiliyor. O yüzden öyle muhtemel değil” ifadelerini kullandı.
Bununla ilgili Covid-19'a özel bir şey gerçekleştirmek gerekmediğini vurgulayan Okyay, “Fakat natürel bizim bütün yaz baştan başa sivrisinekler, karasinekler ve öteki bilhassa böceklerle ilgili ilk kez bariyer dediğimiz, yani onlarla aramıza bir bariyer çekme, cibinlik gibi, evlerin penceresindeki teller gibi uygulamaları öncelikle gerçekleştirmek durumundayız. Bu bariyer önlemlerinin olamadığı durumlarda özellikle açık alanda olanlardaysa, yaz dönemi de olsa uzun kollu, ince, serin tutabilecek, ama sineklerin bize ulaşmasını engelleyebilecek uzun pantolonlar, uzun kollu kıyafetler, icabında eldivenler, botlar gibi, doğa yürüyüşleri için bunlar söylenebilir. Bu tip önlemlerin alınması gerekiyor. Fazla gerekmedikçe üzerimize sıkılan haşere ve bunları öldürücüler ya da evlerimizdeki öldürücüleri keza kendi sağlığımız hem de çevre sağlığı açısından çok kullanmamalıyız” dedi.
Sivrisinekler ve karasineklerle Covid-19'un bulaştığının şu başlıca değin gösterilmediğinin altını çizen Okyay, “Covid-19 ile ilgili ana korunma unsurumuz tekrar tekrar söylediğimiz gibi damlacık enfeksiyonuna yönelik önlemlerdir. Bunun için mutlaka zorunlu olan el hijyenini sağlamalıyız, el yıkama ve el antiseptiği uygulama gibi. Sosyal mesafemizi korumaya çalışmalıyız ve de mutlaka maske takmalıyız” uyarısında bulundu.
Neşra Durmaz
